L. Annaeus Seneca minor

E Vicipaedia

Hoc articulum est de homine literato Romano Seneca.

Senecam Petrus Paulus Rubens pinxit)

Lucius Annaeus Seneca, seu Seneca minor, Marco Annaeo Seneca et Helvia parentibus natus est Cordubae in Baetica (Hispania) anno IV ante Christum natum; mortuus est autem anno LXV post Christum natum. Philosophus fuit stoicorum sectam secutus et idem vir rerum publicarum peritissimus nec non et poeta.

Pater fuit prosper retor, qui Seneca maior vocitatur. Frater autem natu maior Gallio, proconsul in Achaia, ubi anno fere LIII apostolum Paulum convenit. Nepotem denique habuit Lucanum poetam. Audivit Epictetum stoicum Graecum, cuius thema "sustine et abstine" erat. Anno XLI, Claudio Imperatore, Seneca adulterii cum Livilla Caligulae sorore incusatus in Corsicam exilio missus est. Anno tamen XLIX Agrippina minor, nove nupta imperatori, illum Romam revocavit ut praeceptor Neronis filii esset. Dein anno LIV, Claudio defuncto, Nerone autem principatu potito, una cum Sex. Afranio Burro praefecto praetorio Caesaris consiliarius factus est. Ei Seneca plura consilii causa scripsit opera - in quibus unum, quod De Clementia inscribitur, ut demonstraret cur sapienter agat imperator qui clementia utatur. Ille autem princeps, anno LXV, cum Seneca conscius et particeps Pisonis coniurationis suspicatus esset, nullo iudicio adhibito eum iussit semet interficere; quod fecit philosophus arteriis sectis in amicorum conspectu ac colloquio. De eius morte Pompeiaeque Paulinae, quae eum in mortem secuta erat, est notissima Taciti pagina.

[recensere] De Operibus

Generatim dicendum est Senecae non tantum interfuisse theorias excogitare, sed opera, quae ad vitam fingendam utilia essent. Orationes autem, quibus celeberrimus suo tempore factus erat, omnino perditae sunt. Commercium etiam epistularum ei ascribitur cum apostolo Paulo, quod Hieronymum adduxit ut Senecam quasi Christianae fidei sanctum haberet. Modus autem vivendi Senecae contrarius fuit honestis operum eius postulationibus. Genus scribendi breve et acutum, cupit lectorem stupere, itaque studium eius incendere. Solet antithesi (contrario) uti metaphoraque (translatione).

Scripsit Seneca saturam seu lusum de morte Claudii, qui Apocolocyntosis inscribitur, id est "mutatio in cucurbitam," ita ut "apotheosis" imperatoris subaudiatur et irrideatur; deinde opus de philosophia naturali in VII libros digestum, quod Naturales quaestiones inscribitur; varios dialogos philosophicos; CXXIV epistulas ad Lucilium, quae sunt de quaestionibus ad mores pertinentibus; X etiam tragoedias. Senecae interpretatio de philosophia stoica magnum momentum habuit ad progressum morum partis philosophiae. Spectacula sua magnopere formas dramatum Renascentiae constituerunt, praesertim in Anglia saeculo decimo sexto Elizabetha Regina.

[recensere] Selecta Opera Senecae

Apocolocyntosis divi Claudii
Naturales quaestiones
Dialogi
- De Providentia
- De Constantia Sapientiis
- De Ira libri III
- De Consolatione ad Marciam
- De Vita Beata
- De Otio
- De Tranquillitate Animi
- De Brevitate Vitae - quo in scripto Seneca exponit, quod quaeque pars vitae satisfaciens sit, si modo sapienter vivatur
- De Consolatione ad Polybium
- Ad Helviam matrem
De Clementia (ad Neronem)
De Beneficiis
Epistulae morales - ad Lucilium collectio CXXIV epistularum de quaestionibus ad mores pertinentibus

Tragoediae
- Hercules Furens
- Troades
- Medea
- Phoenissae
- Hercules Oetaeus
- Phaedra
- Aganiemno
- Thyestes
- Oedipus
- Octavia (fortasse ei falso ascripta)

[recensere] Seneca Philosophus

Seneca studuit quaestionibus modi honeste vivendi partive morum philosophiae. Tranquillitatem stoicam summam virtutem putavit. Una cum Divo Marco Aurelio Ciceroneque est maximi momenti inter Stoicos romanos. Putavit officium suum servandum hominibus emolumento esse. Ita ut scripserat, vivendo studuit. Ideo quamquam ditissimus erat, modeste vixit, nam modo aquam bibit, paulum edit, super culcitram duram dormivit. Divitia sua ei non visa est contraria stoicae doctrinae. Dixit sapientem non pauperem esse debere, ubi divitias probe meruisset; ceterum necesse esse, ut ille eas demittere posset.

Seneca se imperfectum sapientem putavit. Laudo modum vivendi, inquit, haud quo vivo, sed quo scio vivendum esse. Animi motus sicut voluptas, molestia, cupiditas, timor superandi esse. Finis haud est sensibus se privare, sed animi motus superare. Opes parere licere, dum obsequium in eas non exstare. Fatum praedestinatum esse. Homo posse aut fatum accipere aut repudiare. Si sua voluntate accipere, libertate sua uti. Mortem esse secundam naturam. Sibi mortem consciscere non a Seneca exclusum est.