ავსტრალია (ქვეყანა)

ვიკიპედიიდან

ტერმინს "ავსტრალია" აქვს სხვა მნიშვნელობებიც. იხილეთ: ავსტრალია

ავსტრალია ავსტრალიის თანამეგობრობა Commonwealth of Australia
ავსტრალიის დროშა	ავსტრალიის გერბი
ფართობი: 7 686 850 კმ² მოსახლეობა: 20 181 000 (2003) დედაქალაქი: კანბერა სახელმწიფო ენა: ინგლისური პრემიერ-მინისტრი: ჯონ ჰოვარდი სახელმწიფო ჰიმნი: “Advance Australia Fair” ვალუტა: ავსტრალიური დოლარი დროის ზონა: UTC + 8 (+10) ინტერნეტის დომენი: AU სატელეფონო კოდი: 61

სექციების სია 1 სახელწოდება 2 გეოგრაფია 3 სახელმწიფო 4 ადმინისტრაციული დაყოფა 5 სამფლობელოები 6 დემოგრაფია 7 ეკონომიკა 8 ისტორია 9 მემკვიდრეობა 10 ცნობილი ავსტრალიელები (XX ს.)

[რედაქტირება] სახელწოდება

• ოფიციალური: ავსტრალიის თანამეგობრობა.
• ინგლისური: Australia, Commonwealth of Australia.
• ეტიმოლოგია: წარმოსდგება ლათინურისაგან terra australis incognita ანუ „უცნობი სამხრეთი მიწა“. მეტიუ ფლინდერსი (1774-1814) იყო პირველი ევროპელი მკვლევარი, რომელმაც გარს შემოუარა კონტინენტს, აღწერა მისი სანაპირო ზოლი და თავის პუბლიკაციებში პირველად გამოიყენა ტერმინი „ავსტრალია“.
• ქვეყნის კოდი: AU.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა მდებარეობს სამხრეთ ნახევარსფეროში, ავსტრალიის მატერიკზე, კუნძულ ტასმანიასა და მრავალრიცხოვან პატარა კუნძულებზე. ავსტრალიის მფლობელობაშია რამდენიმე მცირე კუნძული, ე.წ. გარე ტერიტორიები, აგრეთვე სექტორი ანტარქტიდაზე.

• ფართობი: 7.686.850 კვ.კმ.
• საზღვაო საზღვარი: 27,945 კმ.
• ბუნება: ტერიტორიის 40% ტროპიკებს წარმოადგენს, ერთი მესამედი უდაბნოა (დიდი ქვიშიანი უდაბნო, ვიქტორიის დიდი უდაბნო, გიბსონის ქვიანი უდაბნო). გეოგრაფიული რაიონები - დას. ავსტრალიის ზეგანი, ცენტრ. დაბლობი, აღმ. ავსტრალიის მთები. მთის მასივები - მაკდონელი, ჰამერსლი, კიმბერლი, ნალარბორი, ავსტრალიის ალპები. უმაღლესი მწვერვალი - მთა კოსციუშკო, 2.228 მ. უდიდესი მდინარეები (კმ) - დარლინგი 2740, მარი (მურეი) 2520, მარამბიჯი 1575, ლაკლანი 1370. უდიდესი ტბები (კვ.კმ) - ეირი 9.500, ტორენსი 5.745, გერდნერი 4.351. უდიდესი კუნძულები (კვ.კმ) - ტასმანია 64.519, მელვილი 5.786, კენგურუ 4.416. ნახევარკუნძულები - კეიპ-იორკი, არნემლენდი, ეირი. კლიმატი - მშრალი, ტროპიკული, ზომიერი.
• ბუნებრივი რესურსები: ბოქსიტები, ქვანახშირი, რკინის მადანი, სპილენძი, კალა, ოქრო, ვერცხლი, ურანი, ნიკელი, ვოლფრამი, მინერალური სილა, ტყვია, თუთია, ალმასი, ბუნებრივი აირი, ნავთობი;

[რედაქტირება] სახელმწიფო

• სახელმწიფო სისტემა: კონსტიტუციური მონარქია - ფედერალური საპარლამენტო სახელმწიფო.
• სახელმწიფოს მეთაური: დიდი ბრიტანეთის დედოფალი ელისაბედ II (1952 წლიდან), რომელსაც ქვეყანაში წარმოადგენს გენერალ-გუბერნატორი.
• მთავრობის მეთაური: პრემიერ-მინისტრი (John Winston HOWARD, 1996).
• საკანონმდებლო ორგანო: ორპალატიანი პარლამენტი (150+76 წევრი).
• ეროვნული დღესასწაული: 26 იანვარი - ავსტრალიის დღე.

[რედაქტირება] ადმინისტრაციული დაყოფა

ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 6 შტატი (state) და 2 ტერიტორია (territory).

ახალი სამხრეთ უელსი – დასავლეთი ავსტრალია – ვიქტორია – კვინსლენდი – სამხრეთი ავსტრალია – ტასმანია – ფედერალური ტერიტორია – ჩრდილოეთი ტერიტორია

[რედაქტირება] სამფლობელოები

ეშმორი და კარტიე – ქოქოსის (კილინგის) კუმძულები – ნორფოლკი – ქორალის ზღვის კუნძულები – შობის კუნძული – ჰერდი და მაკდონალდი

[რედაქტირება] დემოგრაფია

• მოსახლეობა: 20 181 000 (2003), მათ შორის: ანგლო-ავსტრალიელები - 73%, ინგლისელები - 6%, იტალიელები - 4%, აბორიგენები - 228 ათასი.
• ენები: ინგლისური, აბორიგენთა ენები.
• რელიგია: 26% კათოლიკე, 24% ანგლიკანელი.
• ქალაქები (ათ.): კანბერა (327), სიდნეი (4.250), მელბურნი (3.610), ბრისბენი (1.545), პერტი (1.375), ადელაიდა (1.087).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

საკვანძო როლი ენიჭება სამთო-მოპოვებით მრეწველობას და სოფლის მეურნეობას. აქვს ენერგეტიკული და მინერალური ნედლეულის დიდი მარაგი.

• ეროვნული პროდუქტი: მოცულობა - 383 მლრდ $ (მე-14 ადგილი); 1 სულ მოსახლეზე - 20.650 $; სტრუქტურა (%): სოფლის მეურნეობა 8, მრეწველობა 22, მომსახურება 69.
• ბიუჯეტი: 86.800 მლნ $.
• ვალუტა: ავსტრალიური დოლარი (AUD);

[რედაქტირება] ისტორია

• XX ს.: ავსტრალიის კავშირი შეიქმნა 1901 წელს, ავტონომია დიდი ბრიტანეთისაგან მიიღო 1942 წელს. [[1967] წელს აბორიგენებს მიეცათ ყოველგვარი მოქალაქეობრივი უფლება. 1999 წელს აქ ჩატარდა რეფერენდუმი, რომელისაც უნდა გაერკვია ქვეყნის პოლიტიკური მოწყობის საკითხი. მოსახლეობის უმრავლესობამ უარყო რესპუბლიკური მოწყობის მოდელი და მხარი დაუჭირა არსებულ სისტემას.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

• სიდნეი - ავსტრალიის მუზეუმი, სამხატვრო გალერეა;
• მელბურნი – ვიქტორიის ეროვნული გალერეა, ეროვნული სტადიონი;
• ბრისბენი - ბოტანიკური ბაღი (1899 წ.),
• კანბერა — რადიოტელესკოპი, რომლითაც აღმოჩენილ იქნა კვაზარი და პულსარი.
• კაკადუს ეროვნული პარკი, დიდი ბარიერის რიფი, ტასმანიის ნაკრძალი, ვილანდრას ტბათა რეგიონი.

[რედაქტირება] ცნობილი ავსტრალიელები (XX ს.)

• პოლიტიკოსები - ჯონ ჰოვარდი, გოფ უიტლემი;
• მეცნიერები - უილიამ ბრეგი (ნობელიანტი ფიზიკოსი), ჰოვარდ ფლორი (პენიცილინის თანაგამომგონებელი),
• მომღერლები - ოლივია ნიუტონ-ჯონი, ნატალი იმბრულია, კეილი მინოუგი;
• მსახიობები - რასელ ქროუ, მელ გიბსონი, ნიკოლ კიდმანი;
• სპორტსმენები - როდ ლეივერი, ჯონ ნიუკომბი, ივონ გულაგონგი, ლეიტონ ჰიუიტი (ყველა ჩოგბურთელია).