Sílaba
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
[editar] Definición
Conxunto de realizacións que se pronuncian nun mesmo golpe de voz. O galego ten unha ampla maioría de sílabas libres fronte a unha reducida cantidade de sílabas trabadas. O galego ten 23 tipos de combinacións de vogal (V) e consoante (C) para formar sílabas:
- V: A-no;
- CV: PA-sa;
- VV: ma-IO;
- VC: AN-dei;
- VV: OU-ro;
- CCV: PRA-ta;
- CVV: QUIE-to e BEI-zo;
- CVC: CAR-tos;
- VVC: IAN-que e AUS-cul-tar;
- VCC: EX-pi-rar;
- CVCC: CONS-ter-nar;
- CVVC: bru-TAIS;
- CCVC: CRIS-ta;
- CCVV: en-TREI;
- CVVV: a-ve-ri-güei;
- CCVCC: TRANS-por-te;
- CVVCC: GUIAR;
- CVVVC: ca-MIÓNS;
- CCVVC: i-GUAIS e tri-mes-TRAIS;
- CCVVVC: mens-TRUAIS;
Como se pode ver, as sílabas galegas teñen entre un e seis fonemas e sempre contan cunha vogal. As vogais da sílaba poden ser núcleo ou marxe nos ditongos e tritongos. Os principais grupos consonánticos que aparecen depende da súa distribución: en posición explosiva (prenuclear) adoitan ser unha oclusiva ou /f/ e mais unha líquida (/l/ ou /r/) mentres que en posición implosiva (posnuclear) adoita ser a segunda consoante un /s/.
[editar] Concepto
Se partimos desde o trazo ideal máis pequeno ata a unidade superior da lingua encontrarémonos cunha serie de graos na análise. O punto de partida son os trazos distintivos, que se integran no fonema. A unidade superior ó fonema, en que se agrupan estes, é a sílaba. Non existe unha definición de sílaba aplicable a tódalas linguas, como tampouco a temos de palabra. A palabra e a sílaba son unidades que o individuo recoñece gracias á súa competencia linguística.
A sílaba é unha agrupación de fonemas que obedece a unha determinada regulamentación. Do mesmo modo que a combinación de trazos distintivos con suxeición a determinadas esixencias xera a totalidade de fonemas e arquifonemas da lingua, así tamén a combinación de fonemas e arquifonemas con suxeición a determinadas leis xera as unidades de orde superior, as sílabas; e da mesma maneira que coñecendo os trazos distintivos e as leis que regulan as súas combinacións podemos saber o número de fonemas, así tamén coñecendo o número de fonemas e as leis que regulan as súas combinacións podemos coñecer o número de sílabas.
Agora ben, mentres o fonema ten como función específica a distintiva, a función da sílaba parece estar constituída exclusivamente polo agrupamento de fonemas e o contraste no seu seo duns segmentos con outros. Podería logo definirse a sílaba como unha unidade de contrastes (Veiga, 1976). Mais non é este o único aspecto que opón fonemas a sílabas, pois mentres que a existencia dos primeiros parece ser unha esixencia da linealidade do texto e da necesidade de poder cun pequeno número de elementos compoñer un número infinito de textos, é dicir, unha esixencia da natureza funcional da linguaxe; as segundas parecen estar determinadas por causas fisiolóxicas, polos movementos dos músculos torácicos, o cal non exclúe a posibilidade do seu emprego con finalidades puramente lingüísticas
[editar] Partes da sílaba
Na sílaba hai que considerar tres fases que interveñen na súa formación:
- Unha fase inicial que tende desde apechazón dos órganos articulatorios ata unha maior abertura. É a explosión.
- Unha fase culminante ou central que é o eixo ou sotén da sílaba. É a parte da sílaba capaz de ser portadora de propiedades prosódicas: o acento.
- Unha fase final que tende desde a abertura ata a pechazón. Recibe o nome de implosión.
O primeiro grande contraste, a primeira grande distribución dos fonemas da nosa lingua prodúcese a nivel da sílaba: é o contraste vogal / consoante. O contraste entre aqueles fonemas que ocupan un lugar central e os que ocupan un lugar marxinal. O lugar central denomínase punto silábico, núcleo, ápice ou centro da sílaba, e pode constituír sílaba por si só, mais non é permisible que falte nunca: é unha constante; pode ir precedido, seguindo a terminoloxía máis frecuente desde Saussure, dunha marxe consonántica, que chamaremos marxe explosiva, e seguido dunha outra marxe, tamén consonántica, implosiva. As marxes explosiva e implosiva son variables, pois a súa presencia conxunta ou por separado non é necesaria para a existencia da sílaba.
