رادون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

این مقاله به تمیزکاری نیاز دارد. لطفاً آن را تا جایی که ممکن است، از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید. پس از این کار، این الگو را از بالای مقاله حذف کنید. محتویات این مقاله ممکن است غیرقابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشند یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کنند.

آستاتین - رادون
Xe Rn Uuo
	جدول کامل

عمومی

نام, علامت اختصاری, شماره

Radon, Rn, 86

گروه شیمیایی

Noble gases

گروه, تناوب, بلوک

18 (VIIIA), 6 , p

جرم حجمی, سختی

9.73 kg/m³ (273 K), NA

رنگ

بی‌رنگ

خواص اتمی

وزن اتمی

[222] amu

شعاع اتمی (calc.)

ناآشکار (120) pm

شعاع کووالانسی

145 pm

شعاع وندروالس

ناآشکار

ساختار الکترونی

<nobpco>[</nobpco>Xe<nobpco>]</nobpco>4f¹⁴ 5d¹⁰ 6s² 6p⁶

^-e بازای هر سطح انرژی

2, 8, 18, 32, 18, 8

درجه اکسایش (اکسید)

0 (unknown)

ساختار کریستالی

Cubic face centered

خواص فیزیکی

حالت ماده

گاز (غیرمغناطیسی)

نقطه ذوب

202 K (-96 °F)

نقطه جوش

211.3 K (-79.1 °F)

حجم مولی

50.50 ×10^-6 m³/mol

گرمای تبخیر

16.4 کیلوژول بر مول

گرما هم جوشی

2.89 کیلوژول بر مول

فشار بخار

ناآشکار

سرعت صوت

ناآشکار

متفرقه

الکترونگاتیویته

ناآشکار

ظرفیت گرمایی ویژه

94 J/(kg*K)

رسانائی الکتریکی

ناآشکار

زسانائی گرمایی

0.00364 W/(m*K)

1^st پتانسیل یونش

1037 kJ/mol

پایدارترین ایوزتوپها

iso	NA	نیمه عمر	DM	DE MeV	DP
²¹¹Rn	{syn.}	14.6 ساعت	اپسیلون آلفا	2.892 5.965	²¹¹At ²¹¹Po
²²²Rn	100%	3.824 d	آلفا	5.590	²¹⁸Po

واحدهای SI & STP استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد.

رادون یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Rn و عدد اتمی آن 86 است. این عنصر از گازهای بی اثر و پرتوزا است که توسط رادیوم به وجود میاید. رادون یکی از سنگین‌ترین گازها بوده و برای سلامتی مضر است. پایدارترین ایزوتوپ آن Rn222 است که نیمه عمرش 3.8 روز بوده و در پرتودرمانی کاربرد دارد.

[ویرایش] ویژگی‌های درخور نگرش

رادون که جزو گازهای بی‌اثر است از گازهای اثیل بوده و یکی از سنگین‌ترین گازها در دمای اتاق است. (سنگین‌ترین گاز تنگستن هگزافلورید WF6 Tungsten Hexafluride است.) رادون در دما و فشار استاندارد یک گاز بی رنگ است ولی با سرما دادن به آن تا زیر درجه انجماد به رنگ سبز فسفری و درخشانی در می‌آید که با کاهش بیشتر دما به رنگ زرد و در نهایت در دمای ذوب به رنگ نارنجی مایل به قرمز تغییر می‌‌یابد. برخی از تجربیات نشان می‌دهند که فلوئور می‌تواند با رادون واکنش دهد و فلوئورید رادون کلاثریت‌های (clathrates) رادون را گزارش کرده‌اند . تمرکز رادون طبیعی در جو بسیار ناچیز بوده و آبهای طبیعی در تماس با جو همچنان رادون را در عمل تبخیر از دست می‌دهند. بنابر این آبهای زیر زمینی در مقایسه با آبهای سطحی تمرکز بیشتری از رادون 222 را در خود دارند به علاوه مناطق اشباع شده یک خاک معمولاً مقدار بیشتری رادون در برابر مناطق اشباع نشده دارند که این به دلیل کمبود انتشار رادون در جو است.

[ویرایش] کاربردها

برخی بیمارستانها با انجام عمل پمپاژ گاز رادون از یک منبع رادیومی و ذخیره آن در لوله‌های بسیار کوچک که سوزن یا دانه نامیده می‌شود رادون تولید می‌کنند که در موارد درمانی کاربرد دارد.

رادون به دلیل از بین رفتن سریعش در هوا در پژوهش‌های آب‌شناسی برای مطالعه در باره چگونگی واکنش‌ها در آبهای زیرزمینی، جویبارها و رودخانه‌ها استفاده می‌شود.

[ویرایش] تاریخچه

رادون در سال 1900 توسط فریدریش ارنست دورن (Friedrich Ernst Dorn) که آن را برون‌تابهٔ داریوم (Darium Emanation) نامید کشف شد. در سال 1908 ویلیام رامسی (William Ramsay) و رابرت ویتلا-گری (Robert Whytlaw-Gray) (که آن را نیتون نامید) آن را جدا کرده و چگالی آن را تعیین کردند و فهمیدند که رادون سنگین‌ترین گاز شناخته شده در آن زمان است. این گاز از سال 1923 رادون نامیده شد.

[ویرایش] پیدایش

به طور میانگین در هر 1x 10^21 مولوکول هوا یک مولکول رادون وجود دارد. و در هر یک مایل مربع از خاک به عمق 6 اینچ یک گرم رادیوم وجود دارد که به رادون تجزیه شده و مقادیر بسیار ناچیزی از این گاز کشنده را در هوا منتشر می‌کند. رادون همچنین در برخی از چشمه‌های آب گرم نیز یافت می‌شود.

[ویرایش] ایزوتوپها

برای عنصر رادون 20 ایزوتوپ شناخته شده است. پایدارترنی ایزوتوپ رادون، رادون 222 است که محصول فروپاشی (ایزوتوپهای دخترخوانده)رادیوم 226 است که با نیمه عمر 3.823 روز ذرات آلفا پرتوزا از خود می‌تاباند. رادیوم 220 حاصل تجزیه توریوم (Thorium) است که تورون نامیده می‌شود که نیمه عمر آن 55.6 ثانیه است و پرتو آلفا از خود بازمی‌تاباند. رادون 219 از آکتینیوم (Actinium) گرفته شده و آکتینون نامیده می‌شود که تاباننده پرتو آلفا بوده و نیمه عمرش 3.96 ثانیه است.

[ویرایش] هشدارها

رادون یک گاز سرطان زاست. رادون یک ماده پرتوزا است و همیشه باید با احتیاط کامل با آن کار کرد. از آنجا که این عنصر ذرات آلفا از خود می‌تاباند درون‌دمیدن آن بسیار خطرناک است همچنین محصولات تجزیه‌ای آن غباری تشکیل می‌دهد که به راحتی وارد جریان هوا شده و برای همیشه در بافتهای شش میچسبد و در یک قسمت از آن به سختی متمرکز می‌شود. محلهایی که در آنها رادیوم، آکتینیوم و توریوم نگهداری شده‌اند باید به دقت به باد داده شوند تا از انباشتگی آنها جلوگیری شود. انباشتگی رادون در هوا یکی از خطرات جدی در منابع سرب و اورانیوم است. انباشتگی رادون در خانه‌ها نیز باعث به وجود آمد نگرانیهای زیادی در این رابطه شده است چرا که بسیاری از سرطانهای ریه به دلیل ارتباط با گاز رادون در هر سال گزارش می‌شوند.