Εβέλιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Ιωάννης Εβέλιος ή Εβέλιους (λατινικά: Hevelius, γερμανικά: Johann Hewelcke) ήταν Γερμανός αστρονόμος (Γκντανσκ 28 Ιανουαρίου 1611 – 28 Ιανουαρίου 1687). Γιος εύπορου ζυθοποιού, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν και αργότερα έγινε δημοτικός σύμβουλος στην πόλη του. Το 1641 εγκατέστησε στη σκεπή του σπιτιού του αστεροσκοπείο εξοπλισμένο με σημαντικά για την εποχή του όργανα. Από το 1642 ως το 1645 παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες και το 1647 δημοσίευσε τον πρώτο λεπτομερή χάρτη της Σελήνης. Ο Εβέλιος υπολόγισε το ύψος των βουνών της Σελήνης μετρώντας το μήκος των σκιών τους και ανακάλυψε μία από τις διαφορετικές κινήσεις της, τη λίκνιση. Εξίσου σημαντικές για την εποχή του υπήρξαν οι ακριβείς μετρήσεις του για τις θέσεις των πλανητών και των αστέρων. Επίσης, ανακάλυψε 4 κομήτες. Το αστεροσκοπείο του πυρπολήθηκε το 1679.

Ωστόσο, το έργο που τον κατέστησε ευρύτερα γνωστό είναι το Firmamentum Sobiescianum, ένας άτλαντας της ουράνιας σφαίρας που αποτυπώνει με καλλιτεχνικό τρόπο τις μορφές των γνωστών ως τότε αστερισμών και τις ακριβείς θέσεις 1.564 αστέρων, ενώ εισήγαγε και νέους αστερισμούς, όπως είναι η Ασπίς και οι Θηρευτικοί Κύνες, που έγιναν επίσημα αποδεκτοί από τη Διεθνή Αστρονομική `Ενωση το 1930 και χρησιμοποιούνται από τους αστρονόμους. Ο άτλαντας αυτός από χάρτες του ουρανού ήταν παράρτημα στο έργο του Prodromus Astronomiae, που εκδόθηκε το 1690, μετά το θάνατο του Εβέλιου.