Johannes Hevelius
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
De Johannes Hevelius (wien er sich uf Latinisch gnennt het, Dütsch: Johannes Hevel oder Johann Hewelcke, Polnisch: Jan Heweliusz; * 28. Januar 1611 z Danzig; † 28. Januar 1687 au z Danzig) isch en betütende Astronom gsii und gelt als Begründer vode Chartografii vom Moo (Selenografii).
De Hevelius stammt usere riiche Danziger Patrizier Brauerfamili. Er het 1630 z Leiden Jura studiert und isch denn z England und z Frankriich umgraist. Well aber sin Vatter het wöle. as er Brauer werd, het er sich 1634 z Danzig hüslich igrichtet und em 21. März 1635 d Katharine Rebeschke ghüroote. Er isch Mitgliid vode Bierbrauerzouft worde und 1643 gär Zouftmaister. De Hevelius isch 1651 Rotsherr worde und denn gad ono Bürgermeister vo Danzig.
Wo sin Vatter 1649 gschtorben isch, het er uf de drü Hüser, won em ghört hend, e groossi Sternwarte ufbaut und sich nodisno jenschti Instrument zuetue. Mit dene het er ganz gnau de Moo beobachtet, worus sis bekannt Werch Selenographia sive Lunae Descriptio ... entstande isch. Zudem het er Libration vom Moo entdeckt.
De Hevelius het aber au d Suneflegge beobachtet und noiji Sternbilder iigfüert. Er het au vier Komete entdeckt (1652, 1661, 1672 und 1677) und denn d Vermuetig ufgstellt, as d Komete d Sune inere parabelförmige Bahn umchraise mönd. Im Mai 1679 isch de jungi Edmund Halley uf Danzig cho und het bim Hevelius glebt, de het den spöter die Vermuetig chöne als richtig bewiise.
Aber denn, i de Nacht vom 26. uf de 27. September 1679 isch sini Sternwarte abebrennt und er het all sini Büecher und Instrument verloore. De Hevelius het aber grad mitem Noiufbau agfange.
1662 isch sini ersti Frau Katharine gstorbe und er het e Joor spöter d Elisabeth Koopman (1647-1693) ghüroote und mit ere vier Chind ghaa. Noch sim Tod het d Elisabeth no zwai Werch von em usegee.
[ändere] Büecher (Uswaal)
- Selenographia (1647)
- Cometographia (1665)
- Machina coelestis 1673
- Annus climactericus
- Prodromus astronomiae 1664; posthum 1690
[ändere] Weblinks
- Literatuur vo und über Johannes Hevelius im Kataloog vor DDB
- http://mypage.bluewindow.ch/sternfreunde/hevelius.html - ausführliche Biografie
- http://www.brera.unimi.it/old/HEAVENS/ATLAS/hevelius.html - URANOGRAPHIA (Sternatlas)
- Danziger (nicht Gdansk) Kirchenbücher Einwohnereintragungen seit c 1550.
- Elektronische Facsimile-Editionen der Buchsammlung der Universitätssternwarte Wien
| Persoonedaate | |
|---|---|
| NAME: | Hevelius, Johannes |
| ALTERNATIVNAMEN: | Jan Heweliusz (polnisch), Johannes Hevel (deutsch), Johann Hewelcke (deutsch) |
| KURZBESCHREIBUNG: | Astronom |
| GEBURTSDATUM: | 28. Januar 1611 |
| GEBURTSORT: | Danzig, Polen |
| STERBEDATUM: | 28. Januar 1687 |
| STERBEORT: | Danzig, Polen |
