Osijek
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Osijek je grad koji je smješten u podunavskoj ravnici na desnoj obali rijeke Drave 22 km od ušća u Dunav i kao najveći grad u istočnom dijelu Hrvatske sjedište je Osječko - baranjske županije. Grad je industrijsko, upravno, sudsko i finansijsko sjedište.
Sadržaj |
[izmijeni] Demografija
U gradu Osijeku živi 105.000 stanovnika. Zajedno sa prigradskim naseljima: Tvrđavica, Podravlje, Josipovac, Sarvaš, Tenja, Briješće, Brijest, Klisa i Nemetin ima 130.616 stanovnika (2005.)
Osijek se sastoji iz starog grada Tvrđe, izgrađenu početkom 18. vijeka u baroknom stilu, -- zatim Gornjeg, Donjeg i Novog grada sa klasicizmom, historicizmom i secesijom, te Retfale, Sjenjaka i Višnjevca. Za svoju veličinu grad Osjek ima mnogo zelenila: 17 parkova u ukupnoj površini od 394.000 m².
Osijek ima jedanaest katoličkih župa, jednu evangelističku, dvije pravoslavne parohije, Evanđeoski teološki fakultet, Židovsku opštinu, franjevački samostan i kapucina te rezidenciju Družbe Isusove.
[izmijeni] Geografski položaj
Geografski položaj grada:
- sjeverna širina 45º 32'
- istočna širina 18º 44'
- Nadmorska visina 90 m
- Površina grada 169 km²
Prosječna temperatura je 11ºC:
- proljeće - 11°
- ljeto - 21ºC
- jesen - 11,8ºC
- zima - 0,2ºC
Zrak je prilično vlažan, dok kroz jeseni i zime ima dosta magle.
[izmijeni] Historija
[izmijeni] Stari vijek
Naselje i lokalitet na prostoru Osijeka postojalo je od 4. vj. prije nove ere i ranije pod ilirsko-keltskim imenom Mursa, a potom se nastavlja pod Rimljanima. Ne zna se tačno kada su Hrvati osnovali svoje prvo naselje, no arheološki izvori govore da je hrvatsko naselje postojalo već u 8. vj.
[izmijeni] Srednji vijek
Osijek je 1996. proslavio 800-tu godišnjicu postojanja mada je kao trgovačko i saobraćajno središte postojao mnogo ranije. Godina 1196 je godina otkada se raspolaže sa prvim pisanim pisanim dokumentom vezanim za grad. Isprava iz tog doba pokazuje da je to doba postojala pravna država je upućuje na sistem zaštite privatnog prava i materijalnih dobara. U dokumentu kralj Emerik, (1196 - ?]]), potvrđuje cistercitskom cikadorskom samostanu pravo ubiranja pristojbi od carina i trgovine te skelarine preko rijeke pošto je Osijek je bio poznat prijelaz preko rijeke Drave.
Ime Osijek su Hrvati dali naselju zbog ponešto povišenog mjesta od okolih voda, mjesto gdje je "oseka", te je suho i pogodno za izgradnju nastambi. U jednom dokumentu se ime spominje kao ÖSEK, kao i OESEK, da bi pod uticajem mađarskog jezika i njegove prilagodbe bio zapisan kao ESZEK ili EZEEK. Kasnije su varijante, ESSEGG, Njemačka ili ESSEC, samo jezičke prilagodbe izvornom hrvatskom.
[izmijeni] Novi vijek
Osvajači Osmanlijskog Carstva u grad su stigli 14. avgusta 1526. kada je Osijek predan bez borbe, ali kažu da ga je Ibrahim-paša do temelja razorio. Kasnije ga Sulejman Veličanstveni potpuno obnavlja te gradi čuveni pontonski most preko Drave i obližnjih močvara do mjesta Darda u ukupnoj dužini od 8 km. Osijek kasnije opet postaje čuven po obrtu, trgovini i velikim sajmovima.
Grad je ostao pod Turcima više od 150 godina i biva oslobođen 29. septembra 1687. da bi uskoro, od 1690. pod turskom opsadom, bio potpuno porušen, no ovoga puta ne i osvojen.
Od 1687. Osijek i istočno područje današnje Hrvatske nalazili su se u okviru Austro-Ugarske Carevine. Zbog strateškog položaja grada, nove su vlasti na obali Drave izgradile vojno utvrđenje, koje čini današnju Tvrđu, (1712 - 1721). Unutar bedema nastao je grad građanskih kuća u baroknom stilu. Stanovništvo se zbog vojnih razloga naseljavalo zapadno i istočno te su tako nastale nove četvrti. Na zapadu, uzvodno uz Dravu Gornji grad te nizvodno od Tvrđe Donji grad.
Ekonomski i kulturni razvoj Osijeka doveo je do ujedinjenja triju gradskih opština u jednu 2. decembra 1786. godine, koja je ubrzo postala grad, u kome su se nalazili brojni trgovci, biblioteke, pozorišta, a već 1729. godine otvorena je latinska gimnazija. U 1735. godini osnovana je štamparija, a započeli su i viši studiji filozofije i teologije. Dana 28. avgusta 1809. godine Osijek je svečano proglašen slobodnim i kraljevskim gradom u Austro-Ugarskoj Carevini, a time počinje novo doba grada Osijeka.
Sredina 19. vijeka je doba bržeg razvoja Osijeka, posebno Gornjeg grada. U Donjem je gradu 1874. godine sagrađena jedna od najvećih i najljepših bolnica u ovom dijelu Evrope. Godine 1846. podignuta je velika županijska palata, a kasnije, 1866, nasuprot županijske palate i Hrvatsko narodno kazalište. Pod kraj 19. vijeka otvaraju se srednje škole - obrtnička, realna, učiteljska i trgovačka. Na potezu od Tvrđe do Gornjeg grada kasnije se grade vile i druge građevine u secesijskom stilu.
Krajem 1918. i raspadom Austro-Ugarske, Osijek s današnjom istočnom Hrvatskom ulazi u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, koja 1929. mijenja ime u Kraljevina Jugoslavija. U aprilu 1941, s početkom Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji, Jugoslavija se raspada te Osijek ulazi u sastav NDH. Od 1941. do 1945. hrvatski dio Baranje pripada Mađarskoj te je Osijek pogranični grad. Nakon sloma fašizma, u aprilu 1945, svi dijelovi današnje Hrvatske i Osijek ulaze u sastav Federativne Narodne Republike Jugoslavije (kasnije Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije). U Osijeku se osniva više fakulteta i viših škola, a 1975. i univerzitet, koje danas nosi naziv Sveučilište Josipa Jurja Strossmayera.
Tokom Domovinskog rata, posebno nakon pada Vukovara krajem 1991, srpske paravojne snage i Jugoslavenska narodna armija (JNA) prodiru nadomak grada. Pod njihovim topništvom Osijek trpi znatna razaranja, ali se uspijeva održati.
[izmijeni] Administracija i politika
[izmijeni] Ekonomija
[izmijeni] Kultura i sport
[izmijeni] Kultura
Pozorišta
- Dječje kazalište u Osijeku - Vanjski link za Dječje kazalište u Osijeku
- HNK Osijek - vanjski link HNK Osijek
- VEDRA SCENA, Trg slobode 2, tel. 031 / 212 767
Kina
- KINEMATOGRAFI OSIJEK, Šetalište Kardinala Franje Šepera 8, tel. 031 / 203 / 011, faks. 031 / 205 507
- KINO EUROPA, Šetalište P. Preradovića 2, tel. 031 / 205 484
- KINO URANIA, Šetalište V. Hengla 1, tel. 031 / 211 560
Biblioteke
- GRADSKA I SVEUČILIŠNA KNJIŽNICA Europske avenije 24
-ravnatelj, tel./fax. 031 / 211 218 -posudbeni odjel za odrasle, tel. 031 / 211 233 -dječji odjel, tel. 031 / 211 472
Galerije
- GALERIJA LIKOVNIH UMJETNOSTI, Evropska avenija 9, tel. 031 / 213 587
- IZLOŽBENA DVORANA WALDINGER, Fakultetska 7, tel. 031 / 200 240
- GALERIJA L, STAKLOREZAČKA DJELATNOST, Županijska 44, tel. 031 / 200 978
- LEONARDO, IZLOŽBENI SALON, Županijska 36, tel. 031 / 200 939
- GALERIJA UMJETNINA SRETNE ULICE, F. Krežme 20, tel. 031 / 283 918
Muzeji
- MUZEJ SLAVONIJE - radionica, J. Bosendofera 2, tel. 031 / 208 504 - hemeroteka, Trg V. Lisinskog bb, tel. 031 / 208 506
[izmijeni] Sport
NOGOMET
- NK Osijek - Nogometni klub Osijek
KUGLANJE
- KANDIT PREMIJER
- KONIKOM OSIJEK
- Ženski kuglacki klub - Osijek '97 - Osijek
- Kuglački savez Osječko-baranjske županije
VESLANJE
REKREACIJA
- SOKOLSKI DOM, ŠPORTSKI CENTAR, Kralja Zvonimira 5, tel. 031/ 206 916
- GRADSKI BAZEN, M. Divalta 6 a, tel. 031 / 570 066
- SREDNJOŠKOLSKO IGRALIŠTE, Istarska 1 d, tel. 031 / 208 344
- TENISKI CENTAR OSIJEK, Perivoj Kr. Tomislava 1, tel. 031 / 213 208
[izmijeni] Mediji
[izmijeni] Novine
- Glas Slavonije
- Osječki dom
[izmijeni] Radio
[izmijeni] Televizija
[izmijeni] Internet
[izmijeni] Obrazovanje
Historija visokog školstva
Historija visokog školstva na ovim prostorima započinje prije gotovo tri vijeka - 1707. godine, kada je u Osijeku osnovana prva visokoškolska ustanova, i to bogoslovna visoka škola, koja je započela svoj redovni rad školske 1707./1708. godine kao Studium Philosophicum Essekini, trogodišnji visokoškolski studij odnosno fakultet filozofije. Inicijativa za osnivanje Univerziteta u Osijeku pokrenuta je 1975. godine, te valja istaći da je 26. marta 1975. godine Hrvatski sabor donio Odluku o davanju saglasnosti za osnivanje Univerziteta u Osijeku, a dva mjeseca kasnije, 31. maja 1975. godine potpisan je Sporazum o osnivanju Univerziteta u Osijeku, čiji potpisnici su bili: Ekonomski fakultet, Poljoprivredno-prehrambeno-tehnološki fakultet, Poljoprivredni institut, Fakultet strojarstva i brodogradnje iz Zagreba za Studij strojarstva u Slavonskom Brodu, Pedagoška akademija u Osijeku, Muzička akademija u Zagrebu za Odjel glazbe u Osijeku, Gradska knjižnica i Povijesni arhiv u Osijeku. Stoga 31. maj se obilježa kao dan osnivanja Univerziteta.
U ovom kratkom prikazu valja istaknuti još nekoliko značajnih godina u historiji Univerziteta: 1975. godine osnovan je Pravni fakultet u Osijeku; 1976. godine Prehrambeno-tehnološki fakultet, a 1977. Pedagoški fakultet; 1979. godine i osnovan je Strojarski fakultet u Slavonskom Brodu kao i Studij medicine u Osijeku, koji je 1998. prerastao u Medicinski fakultet u Osijeku.
Godine 1982. osnovan je Fakultet građevinskih nauka, 1990. Studij elektrotehnike prerastao je u Elektrotehnički fakultet, a iste 1990. godine Univerzitetska skupština donosi Odluku o unošenju imena Josipa Jurja Strossmayera u naziv Sveučilišta i tako najmlađi hrvatski univerzitet nosi ime vrlo važne osobe za hrvatsku i evropsku kulturu.
Ratne godine
Akademsku 1991./1992. godinu, Univerzitet je započeo u ratnim uvjetima. Takođe valja napomenuti da je Univerzitet u Osijeku jedini hrvatski univerzitet koji je teško stradao u Domovinskom ratu, te da su poginula 24 studenta i 5 profesora. Uz velike materijalne štete koje su pretrpjeli fakulteti i ustanove, a koje su procijenjene na 30 miliona DEM, treba posebno istaknuti da su Poljoprivredni i Prehrambeno-tehnološki fakultet ostali bez svojih fakultetskih zgrada na Tenjskoj cesti. Prehrambeno-tehnološki fakultet smješten je u Tvrđi na lokaciji Kuhačeva 18, a Poljoprivredni fakultet još uvijek nema svoje fakultetske zgrade i privremeno je smješten u Tvrđi u zgradi rektorata.
U historijskom prikazu Univerzitet valja istaknuti da je 1995. godine osnovan Studentski centar u Slavonskom Brodu, a 1998. godine osnovana je, nakon 19 godina postojanja dislociranog Studija medicine u Osijeku, samostalna ustanova Medicinski fakultet u Osijeku.
Uredbom Vlade Republike Hrvatske 1998. godine osnovana je Visoka učiteljska škola u Osijeku, a iste godine izdvojeni su stručni studiji iz fakulteta i ustrojeni su na Veleučilištu u Požegi. Godine 1999. osnovan je Odjel za matematiku kao podružnica Univerziteta, a iste godine osnovan je dislocirani Učiteljski studij u Slavonskom Brodu i otvoren Studentski dom u Slavonskom Brodu.
Na temelju dopusnice Ministra nauke i tehnologije u akademskoj 2001./2002. godini stručni studiji iz ekonomije, prava, elektrotehnike, građevinarstva, poljoprivrede i strojarstva izvode se na osječkim fakultetima, dislocirani stručni studij ekonomije izvodi se u Varaždinu, te dislocirani studij elektrotehnike u Požegi i dopunski dislocirani studij knjižničarstva u Zadru.
- predškolskih ustanova 24
- osnovnih škola 20
- područnih škola 2
- srednjih škola 18 + Gimnazija "Gaudeamus"
- fakulteta 11
- knjižnica 19
[izmijeni] Atrakcije
Osječka tvrđa kandidat je za popis svjetske baštine UNESCO-a od 1999.g.
[izmijeni] Korisne informacije
[izmijeni] Transport
- Panturist d.d. Kompanija koja osigurava prijevoz putnika u Slavoniji i Baranji, ostalim dijelovima
Hrvatske i inostrastvu.
[izmijeni] Vanjski linkovi
Više o današnjem Osijeku možete saznati na portalima
