Chân Tử Đan
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Chân Tử Đan (甄子丹, bính âm: Zhēn Zǐdān; còn gọi là Chung Tử Đơn, tên tiếng Anh Donnie Yen Chi Tan, Donnie Yen Ji Dan, Kun Ja Dan; sinh vào năm 1963) là một diễn viên võ thuật người Mỹ gốc Hoa.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
Chân Tử Đan sinh ngày 27 tháng 7 năm 1963 tại Quảng Đông, Trung Quốc. Anh là một diễn viên võ thuật nổi tiếng của Trung Quốc và thế giới. Anh là một trong 4 tài tử võ thuật kinh điển thuộc thế hệ thứ hai sau Lý Tiểu Long, gồm Chân Tử Đan, Thành Long, Lý Liên Kiệt và Dương Tử Quỳnh. Công phu của anh được đánh giá cao hơn nhờ những đòn chân đẹp mắt kết hợp Wushu và Thái boxing.
Ngoài ra Chân Tử Đan còn là chỉ đạo võ thuật và đạo diễn các phim Twins effect, Puma...
Anh còn làm mẫu, chỉ đạo cho các pha võ thuật trong game nổi tiếng là Onimusha III.
Mẹ anh là một võ sư nổi tiếng nên việc anh ham mê võ thuật là điều dễ hiểu. Chân Tử Đan đã chập chững tập võ khi mới biết đi, năm 11 tuổi được gia đình đưa sang Mỹ học về võ thuật Tây Phương, tại đây anh đạt nhiều giải thưởng.
Thần tượng của Chân Tử Đan từ nhỏ là Lý Tiểu Long, anh thường cột thêm một dải lụa dưới ống quần để dắt thêm cặp Côn Nhị Khúc, thường bắt chước đóng giả các phim của ông và đem bạn bè ra tập trận, tất nhiên bà con hàng xóm đã không ngớt phiền hà.
Từ năm 11 tuổi đến 17 tuổi, Chân Tử Đan không chỉ tiếp thu tinh hoa võ thuật phương Tây mà còn bị tiêm nhiễm lối sống bạo lực bên đấy, anh gia nhập băng đảng, thường xuyên đánh lộn, cha mẹ anh rất lo sợ vì băng nhóm của anh có lần đã gây ra án mạng, thế là đưa anh về lại Quê nhà - Quảng Đông.
Tại đây anh gặp đạo diễn Viên Hòa Bình - dường như không diễn viên võ thuật nổi tiếng nào không qua tay người này- bộ phim đầu tiên thực sự chói lọi: Túy Quyền, hay Thái Cực Túy Quyền, Drunken Tai Chi. Với các màn võ thuật cực kỳ điệu luyện và ngẫu hứng, Chân Tử Đan đã bước đầu chinh phục trái tim người Châu Á. Năm đó là năm 1982, Chân Tử Đan vừa 19 tuổi.
Thật ra Chân Tử Đan từng đóng một vai "đứng nhìn" trong Miracle Fighters trước đó, nhưng Viên Hòa Bình cho biết đó chỉ là một phút thử vai, vai trò chính của anh trong phim này là Cascadeur.
Sự nghiệp của Chân Tử Đan không thẳng tiến, sau phim Thái Cực Túy Quyền, anh được mời đóng nhiều phim nhưng ít được thành công. Chúng được liệt vào dạng phim "mì ăn liền" không có giá trị.
Đến năm Hoàng Phi Hồng 2 ra đời, đạo diễn Viên Hòa Bình có một sáng kiến là cho "long hổ gặp nhau", Chân Tử Đan đóng một vai phản diện bên cạnh Lý Liên Kiệt. Trong phim này Chân đã diễn xuất tài tình và nhiều màn múa Côn, Đao đẹp mắt, chứng tỏ anh không hề lép vế trước Lý Liên Kiệt, mà thậm chí thuật quyền cước của anh còn "hoa mắt" hơn nhờ nhiều thế đá độc đáo.
Trong phim này, Chân Tử Đan đóng bên cạnh hàng loạt ngôi sao: Trương Triết Lâm, Khương Đại Vệ, Quan Chí Lâm, Mạc Thiếu Thông. Anh bắt đầu nổi đình nổi đám khi vượt lên họ để giành giải "Diễn viên phụ xuất sắc nhất" . Cho thấy ngoài khả năng võ công anh còn có khả năng diễn xuất tốt.
Tiếp theo là các phim Lồng Hổ 2, Tiêu Diệt Nhân Chứng, Truyền thuyết Xích Long...Viên Hòa Bình đã nâng cao địa vị của Chân Tử Đan lên trong làng phim võ thuật.
Mãi đến năm 1993, tên tuổi của anh mới thật sự sáng chói: bộ phim "Thiếu Niên Hoàng Phi Hồng", hay Con Khỉ Sắt (Iron monkey) đã khiến mọi người phải thán phục. Bộ phim có tình tiết ngộp thở đến từng giây phút, và vai Hoàng Kỳ Anh của Chân Tử Đan - có đất diễn nhiều nhất đã tha hồ tung hoành, biểu diễn những "Vô Ảnh Cước", "Hồng gia quyền" rất tuyệt vời. Trận đấu trên biển lửa ở màn cuối cùng đã trở thành đề tài cho nhiều nhà làm phim...nhái và hài hước nhắc lại, để lại một ấn tượng rất sâu đậm trong lòng khán giả.
Khi đó khắp các nẻo đường đang rộn cái tên Hoàng Phi Hồng - Lý Liên Kiệt, thì lại thêm Hoàng Kỳ Anh - Chân Tử Đan, hai ngôi sao võ thuật cùng thời đã làm sống dậy nền phim võ thuật cổ trang, kéo theo rất nhiều phim khác ra đời. Mà dường như đến bây giờ cái hào khí đó vẫn còn, phim Võ Thuật trung hoa không bao giờ bị coi là nhàm chán nữa.
Thế nhưng trong khi Lý Liên Kiệt nắm bắt tất cả các cơ hội để xuất ngoại thì Chân Tử Đan lại bỏ lỡ đi hầu hết: đó là vai Lý Tiểu Long trong phim "Truyền thuyết Lý Tiểu Long" (The Bruce Lee story)- một phim của Hollywood, rồi từ chối rất nhiều phim của đạo diễn nổi tiếng, cả lời mời của Steven Seagal - bậc thầy làm phim hành động tại Mỹ.
Ở Trung Quốc, Chân Tử Đan chăm đóng phim Võ thuật, kể cả phim truyền hình.
Và phim truyền hình Tinh Võ Môn 1995 ra đời, gây nên một cơn sốt mới về Trần Chân. Từ đó, thường ở Việt Nam người ta gọi tên anh là Trần Chân, khi nhắc đến Trần Chân người ta không nghĩ ngay đến Lý Tiểu Long nữa. Tinh Võ Môn 1995 dài 18 tập và thật sự cuốn hút, nhân vật Trần Chân của Chân Tử Đan trải qua nhiều thử thách nghiệt ngã, nhiều đoạn diễn xuất nội tâm, nhiều trận đấu võ. Và để lại hình tượng Trần Chân hoàn hảo- thân yêu nhất trong lòng người hâm mộ.
Tiếp theo thành công của Tinh Võ Môn 1995, Chân Tử Đan tự làm một bộ phim võ thuật điện ảnh, nhuốm mùi bạo lực: Truyền Thuyết Của sói. Phim này anh đóng chung với Lý Nhược Đồng, vai diễn của anh có những trận đấu đá kinh điển và kinh hồn, phim nội dung tuy không đặc sắc nhưng những màn đấu võ thì rất tuyệt vời. Chân Tử Đan đã khắc sâu tên của mình vào lòng người hâm mộ võ thuật bằng một vai khá tàn bạo- lại đầy "tình cảm". Bộ phim đạt thành công rất lớn.
Thực tế với khả năng diễn suất và "làm hấp dẫn" cho phim, Chân Tử Đan được giao đóng nhiều vai phản diện, hay chỉ những vai đấm đá túi bụi...Mỗi động tác võ thuật của anh cuồn cuộn kéo theo một đợi sóng, người ta không bao giờ nhàm chán những phim như thế.
Đến năm 2001, phim Anh Hùng của Trương Nghệ Mưu ra đời, Chân Tử Đan tham gia với một vai khá ấn tượng, mục đích của Trương Nghệ Mưu cũng được ông nói rõ là "câu khách" và "làm đẹp phim bằng những thế võ ngoạn mục". Nhưng không chỉ vậy, Chân Tử Đan đã bước vào cổng Hollywood qua một phim hoàn toàn Trung Quốc như Anh Hùng. Phim thành công rất lớn, sự thành công đó càng nới rộng danh tiếng của Chân Tử Đan lên khắp thế giới. Lúc này tên tưổi chỉ xếp sau Lý Tiểu Long, Thành Long, Lý Liên Kiệt và Củng Lợi.
Các phim "Thất Kiếm hạ thiên sơn", "Giết ông Phá"...sau này của Chân Tử Đan được thế giới phương Tây đón nhận nhiệt liệt. Bên cạnh đó người phương Đông luôn yêu thích anh đơn giản là vì Chân Tử Đan chỉ đóng những vai "đánh đấm ra trò" kiểu Trung Quốc.
Người ta thấy chỉ riêng Chân Tử Đan có các cú đá hoàn hảo và tuyệt đẹp, bộc lộ một cách hoàn mỹ các kỹ thuật của môn võ Thái Cực Đạo. Và theo nhiều người nhận xét, anh có tất cả các môn võ trong một con người: Cú đấm của Quyền Anh, đá của Thái Cực Đạo, những pha bắt, đỡ uyển chuyển kết hợp giữa Wushu và Muay Thái. Ngoài ra còn khả năng đô vật, mà ai xem phim "Lồng hổ 2" hay "Giết ông Phá" có thể thấy. Khả năng sử dụng Côn nhị khúc, Côn, Thương và Đao của Chân Tử Đan có thể thuộc hàng cao thủ trong những diễn viên võ thuật (Xem Tinh Võ Môn 1995, Anh Hùng, Hoàng Phi Hồng 2, Tân Long Môn khách sạn...).
[sửa] Các phim nổi tiếng
- 1983: Thái Cực Túy Quyền (Drunken Master)
- 1988: Lồng Hổ (Tiger Cage 1)
- 1989: Tiêu diệt nhân chứng (In the line of duty IV)
- 1990: Đồng tiền đen (Tiger Cage 2: Black money)
- 1992: Hoàng Phi Hồng 2: Nam Nhi Đương tự cường (Once upon a time in China II)
- 1992: Tân Long Môn khách sạn (New dragon gate inn)
- 1993: Hồ điệp kiếm (Butterfly and Sword)
- 1993: Truyền thuyết Xích Long - Tô Khất Nhi (Hero Among Heroes)
- 1993: Thiếu niên Hoàng Phi Hồng (Iron monkey)
- 1994: Vĩnh Xuân Quyền (Wing Chun)
- 1995: Tinh Võ Môn 1995 (Fist of fury 1995)
- 1997: Truyền thuyết của sói (Legend of the wolf)
- 1998: Nụ hôn sát nhân (Ballistic Kiss)
- 1998: Đường Sơn đại sư huynh (Shanghai Affairs)
- 2000: Trò chơi kết thúc (Highlander: Endgame)
- 2001: Săn quỷ 2 (Blade II: Bloodhunt)
- 2002: Anh hùng (Hero)
- 2003: Hiệp sĩ Thượng Hải (Shanghai Knight)
- 2004: Giết ông Phá (Sha Po Lang)
- 2005: Thất kiếm hạ thiên sơn (Seven swords)
- 2006: Cổng Long Hổ (Dragon Tiger gate)
[sửa] Giải thưởng
- Giải Diễn viên phụ Xuất sắc nhất phim Hoàng Phi Hồng 2 (1992);
- Giải phim hay nhất (1998): Nụ hôn sát nhân (Ballistic Kiss) - Phim do anh tự đạo diễn, giàn dựng, chỉ đạo võ thuật và diễn vai nam chính
- Đạo diễn trẻ Xuất sắc nhất tại Liên hoan phim Yubari Nhật Bản.
- Giải Kim Mã: đạo diễn võ thuật xuất sắc nhất (phim Twins Effect) 13/12/2003.
- Diễn viên ấn tượng nhất (MTV bầu chọn 2004)
- Giải thành tựu suất xắc Remy X.O (2004)
