Jorge Luis Borges

Vikipedi, özgür ansiklopedi


Jorge Luis Borges
Doğumu
24 Ağustos 1899 Arjantin / Buenos Aires
Ölümü
14 Haziran 1986 İsviçre / Cenevre

Jorge Luis Borges, (1899-1986) Arjantinli, şair, öykü ve deneme yazarı.

[değiştir] Hayatı

Jorge Luis Borges 24 Ağustos 1899 tarihinde Buenos Aires'te doğdu. Görme yeteneği azalan babası tedavi olmak için I. Dünya Savaşı’ndan önce (1914) ailesiyle Cenevre’ye taşındı. Burada beş yıl kaldılar. 1919’da Mayorka ve İspanya’da birer yıl kaldı. 1921’de ailesiyle Buenos Aires’e geri döndü. 1923’te ilk kitabını çıkardı. 1938’de kütüphane memurluğuna başladı. Ficciones ve Alef adlı kitabında toplanan ünlü hikâyelerini bu dünemde yazdı. Kütüphanedeki işi hafif olan yazar, iş günlerinin kalanını klasikleri okuyarak ve modern edebiyatın uluslar arası örneklerini İspanyolca’ya çevirerek geçirmiştir. Virginia Woolf’un ve William Faulkner’ın kitapları İspanyolca’ya ilk kez bu dönemde Borges tarafından kazandırılmıştır. Bu dönemde, H. Bustos Domecq takma adıyla dedektif hikayeleri de yazdı. 1946’da Juan Peron’un iktidara gelişiyle, kütüphanedeki işinden atıldı. 1955’de Peron devrilince Arjantin Ulusal Kütüphanesi Müdürlüğü’ne getirildi. Aynı sıralarda Buenos Aires Üniversitesi’nde İngiliz ve Amerikan edebiyatı profesörlüğüne başladı. Genellikle muhafazakar politik görüşleri savundu. Ailesinden gelen hastalık nedeniyle görme bozukluğu çeken Borges bu yıllarda görme yeteneğini tamamen kaybetti. 1961’de Samuel Beckett’le birlikte Uluslararası Yayımcılar Ödülü’nü (Formentor Ödülü) kazandı. Bu ödül ona gecikmiş bir uluslararası ün kazandırdı. 1970'li yıllarda ABD'de çeşitli üniversitelerde dersler verdi. Son yılları yolculuklarla geçti. 14 Haziran 1986’da Cenevre’de karaciğer kanserinden öldü.

[değiştir] Eserleri

Fervor de Buenos Aires (Buenos Aires Tutkusu, 1923) Şiir
Luna de enfrente (Yolun Ötesinde Ay, 1925) Şiir
El tamaño de mi esperanza, 1925, Denemeler.
El idioma de los argentinos, 1928, Denemeler.
Cuaderno San Martin (San Martin Defteri, 1929) Şiir
Evaristo Carriego, 1930, Denemeler Türkçesi: Evaristo Carriego
Discusión, 1932, Denemeler ve Eleştiriler.
Historia universal de la infamia, 1935, Hikayeler Türkçesi: Alçaklığın Evrensel Tarihi
Historia de la eternidad, 1936, Denemeler. Türkçe : Sonsuzluğun tarihi
El jardín de senderos que se bifurcan, 1941, Hikayeler. Türkçesi: Çatallanan yollar bahçesi.
Seis problemas para don Isidro, 1942, Adolfo Bioy Casares’le yazılmış detektif hikayeleri. Türkçesi: Don İsidro için yedi problem.
Poemas : 1922-1943, 1943, Şiir.
Ficciones, 1944, Kısa hikayeler Türkçesi: Ficciones Hayaller ve Hikayeler
Un modelo para la muerte, 1946, Adolfo Bioy Casares’le yazılmış detektif hikayeleri
Dos fantasías memorables, 1946 Adolfo Bioy Casares’le yazılmış fantastik hikayeler
El Aleph, 1949, Denemeler Hikayeler. Türkçesi: Alef
Aspectos de la poesía gauchesca, 1950, Eleştiriler.
Antiguas literaturas germánicas, 1951, Eleştiriler
La muerte y la brújula, 1951, Kısa hikayeler
Otras inquisiciones 1937-1952, 1952, Denemeler ve Eleştiriler. Türkçesi: Öteki Soruşturmalar
Historia de la eternidad, 1953, Denemeler, Kısa hikayeler, ve Eleştiriler.
El "Martín Fierro", 1953, Denemeler
Poemas : 1923-1953, 1954, Şiirler
Los orilleros; El paraíso de los creyentes, 1955, Adolfo Bioy Casares ile iki senaryo.
Leopoldo Lugones, 1955, Eleştiriler Betina Edelborg’le beraber.
La hermana de Eloísa, 1955, Kısa hikayeler.
Manual de zoología fantástica, 1957, Margarita Guerrero ile yazılmış hayali hayvan metinleri. Türkçesi : Hayali varlıklar kitabı.
Libro del cielo y del infierno, 1960, Denemeler, Adolfo Bioy Casares ile beraber.
El Hacedor, 1960, Şiirler
Antología Personal, 1961, Denemeler, Şiir, Eleştiriler,
El lenguaje de Buenos Aires, 1963 Uzun denemeler, José Edmundo Clemente ile beraber
Introducción a la literatura inglesa, 1965, Eleştiri, María Esther Vázquez ile beraber . Türkçesi : İngiliz Edebiyatı Tarihi
Para las seis cuerdas, 1965, tango ve milongalar için sözler
Literaturas germánicas medievales, 1966, Eleştiri, María Esther Vázquez’le beraber Türkçesi : Ortaçağ Alman Edebiyatı.
Crónicas de Bustos Domecq, Denemeler, 1967, Adolfo Bioy Casares’le beraber.
Introducción a la literatura norteamericana, 1967, Eleştiri, Esther Zemborain de Torres ile beraber. Türkçesi: Amerikan Edebiyatına Giriş,.
Conversations with Jorge Luis Borges, 1968, Richard Burgin, İngilizce.
Nueva Antología Personal, 1968, Denemeler, Şiirler, Eleştiriler.
Elogio de la Sombra, 1969, Şiir. Türkçesi Karanlığa övgü
El otro, el mismo, 1969, Şiir
El informe de Brodie, Kısa hikayeler, 1970. Türkçesi: Brodie Raporu
El congreso, 1971, Denemeler.
Nuevos Cuentos de Bustos Domecq, Adolfo Bioy Casares ile beraber.
El oro de los tigres, 1972, Şiir.
El libro de arena, 1975, Kısa hikayeler, Türkçesi Kum kitabı.
La Rosa Profunda, 1975, Şiir. Türkçesi: Sonsuz Gül
La moneda de hierro, 1976, Şiir.
Diálogos, 1976 Borges ve Ernesto Sabato, arasında sohbet.
¿Que es el budismo?, 1976, dersler
Historia de la noche, 1977, Şiir.
Prólogos con un prólogo de prólogos, 1977, Kitap önsözleri.
Borges El Memorioso, 1977, Antonio Carrizo ile konuşmalar
Rosa y Azul: La rosa de Paracelso; Tigres azules, 1977
Borges, oral, 1979, dersler.
Siete noches, 1980, dersler. Türkçe, Yedi gece.
La cifra, 1981, Şiir.
Nueve ensayos dantescos, 1982, Denemeler Dante üzerine. Türkçesi : Dantevari Denemeler
Un argumento, 1983,
Veinticinco Agosto 1983 y otros cuentos, 1983, Kısa hikayeler
Atlas, 1984, Hikayeler ve Denemeler María Kodama ile beraber. Türkçesi : Atlas
Los conjurados, 1985, Şiir.
Textos cautivos, 1986, Eleştiriler
This Craft of Verse, 2000, dersler.