Arjantin

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu ansiklopedi maddesinin biçim olarak Vikipedi standartlarına ulaşması için elden geçirilmesi gerekmektedir.
Bu madde Ekim 2006 tarihinden beri etiketli olarak durmaktadır.Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.

**Arjantin Cumhuriyeti**
**República Argentina**


Resmi dil	İspanyolca
Başkent	Buenos Aires
Devlet başkanı (aynı zamanda başbakan):	Néstor Kirchner
Yüzölçümü - Toplam - su %'si	Ülkeler arasında 8'inci 2.766.890 km² %1,1
Nüfus - Toplam (2003) - Nüfus yoğunluğu	Ülkeler arasında 30'uncu 39.144.753 14/km²
Bağımsızlık - İlanı - Tanınması	İspanya tarafından 9 Temmuz 1816 1821 Portekiz tarafından
GSMH (Satın alma gücü paritesi) - Toplam (2003) - Kişi başına GSMH	Ülkeler arasında 23'üncü 403.800 milyar $ 11.982 $
Para birimi	Arjantin Pezosu(ARS)
Saat dilimi	UTC -3
Ulusal marş	Himno Nacional Argentino
İnternet alan adı	.ar
Uluslararası arama kodu	+54

Latin Amerika'nın en gelişmiş ülkesi olan Arjantin, 1945'ten sonra uzun bir gerileme dönemi yaşadı.

Yaklaşık 2,8 milyon km² yüzölçümü bulunan bu geniş ülke, tropikal kuşaktan kutupaltı enlemlere kadar çok değişik manzaralar ve iklimler gösterir: kuzeyde astropikal kesimde Chaco Ovası, verimli Entre Rios Ovası ılıman bir bölge olan Pampa, Patagonya Yaylası ve Şili'yi Arjantin'den ayıran And Sıradağları bunlardan başlıcalarıdır.

İspanyol sömürgesi Arjantin topraklarının önce doğu bölümünden, Andlar'ın Altiplana Bölgesi'ni canlandırmak için faydalanıldı(16. ve 18.yy'larda); Arjantin, Rio de la Plata ve Buenos Aires'e ancak 19.yy'dan başlayarak yöneldi.,

Aynı dönemde nüfus, Arjantin'i ibr Latin ülkesine dönüştürecek olan İspanyol ve İtalyan kökenli göçmenlerin gelişiyle arttı(1870-1930'da 4 milyon kişi).Nüfus artışı binde 15 oranında, Avrupa ülkeleri gibi, düşük olduğu için dengesiz dağılmış bulunan nüfus, Pampa ve Patagonya'daki boş ve geniş topraklara karşın, And vahaları(Cordoba, Tucuman) ve özellikle de Buenos Aires'te yoğunlaşır(7,950,000 nüfus [1991]).ayrıca 34 00 Güney enlemi, 64 00 Batı boylamı arasında yer alır

Tarım uzun zaman ülkenin en önemli ekonomik sektörüydü.Günümüzdeyse faal nüfusun ancak %11'ini çalıştırmakta ve GSYİH'nin %13,2'sini sağlamaktadır(1991).İklime bağlı aksaklıklar ve dünya fiyatlarındaki düşüş kadar güçlü toprak oligarşisinin yetersiz yatırımları da sektördeki bunalımın sebepleri arasındadır.Bu yüzden üretim ve onunla birlikte ihracat çoğu kez durmuş, hatta gerilemiştir.Başlıca ürünler arasında mısır, pirinç, yağ çıkarılan bitkiler(soya, ayçiçeği) ve nihayet üzüm ve pamuk vardır.Hayvancılık önemli yer tutar: büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan deri ve et elde edilir; yaygın biçimde yapılan hayvancılık, randımanı ve ihracatı artırmaya yetmemiştir.

Sanayi alanında Arjantin, bazı kozlara sahip olmakla birlikte bu durumdan gerçek anlamda yarar sağlamayı başaramamış bir ülkedir.Nitelikli işgücüne, bol enerji ve maden kaynağına rağmen sanayileşme hâlâ yetersizdir.En önemli sanayi dalları tarıma dayalı gıda ürünleri imalatıyla tekstil ve 1970'ten beri demir-çelik sanayii ve büyük bir çeşitliliğe sahip makine imalatıdır.

Sorunlar çoktur: iletişim ağı ve limanlardaki donatım yetersizliği, Buenos Aires'in aşırı büyümesi, devletin koruması altındaki verimsiz sanyinin dünya ile rekabet edemeyecek durumda olması, tarımın yetersizliği bunlardan en önemlileridir.Şiddetli siyasal çalkantılara maruz kalan Arjantin, 1982'de İngiltere'ye karşı başlattığı Falkland Savaşı'nda küçültücü bir yenilgiye uğradı.Büyük rakamlara varan dış borçlar ve yüksek orandaki enflasyon ekonomik alandaki sorunların önemini göstermektedir.

[değiştir] Plaza de Mayo Anneleri

1976 ve 1982 yılları arasında, Arjantin'de darbe sonucu ülke yönetimini ele geçiren generaller, "Ulusal Uzlaşma Süreci" adı verilen, ve hapishaneye atılanlar hariç olmak üzere en az 30.000 insanın ortadan kaybedildiği bir döneme imza attılar. Ülkede her şey Hristiyan değerleri korumak ve komünizmi engellemek adı altında yasaklanmıştı, iki kişiden fazlasının yan yana gelmesi ve konuşması suçtu. Ancak 1977'de bir grup anne ve büyükanne hükümet binası önünde bulunan Plaza del Mayo'da (Mayıs Meydanı) herşeyi göze alarak biraraya gelmeye başladı. Kayıp olan oğullarını, kardeşlerini ve torunlarını seslerini hiç çıkarmadan sadece hükümet binasının karşısında durarak talep ediyorlardı. Sayıları giderek arttı, birçok soruşturmaya ve dayağa maruz kaldılar, ancak başlarına beyaz başörtülerini takıp meydana çıkmaktan vazgeçmediler ve tüm dünya da onları bu şekilde tanıdı. Ülke normal yönetimine kavuştuktan sonra yapılan araştırmalar kayıpların çoktan öldüğünü ve cesetlerinin yokedildiğini ortaya çıkardı, ancak bu anneler generallerden hesap sorulması için eylemlerine devam ettiler.