โคดีอีน

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

โคดีอีน
ชื่อ IUPAC (5R,6S)-7,8-didehydro-4,5-epoxy- 3-methoxy-N-methylmorphinan-6-ol
เลขทะเบียน CAS 76-57-3	รหัส ATC N02AA08
PubChem 2828	DrugBank APRD00120
สูตรเคมี	C18H21NO3
น้ำหนักโมเลกุล	299.4 g/mol
ชีวปริมาณออกฤทธิ์ (Bioavailability)	?
กระบวนการสร้างและสลาย (Metabolism)	ทางตับ
ครึ่งชีวิตของการกำจัด	3-4 ชั่วโมง
การขับถ่าย	ทางไต
ลำดับขั้นของยาต่อการตั้งครรภ์	Category A (ออสเตรเลีย)
สถานะตามกฎหมาย	Schedule 8 (ออสเตรเลีย), Schedule II (USA), Class B (UK), CDSA Schedule I (แคนาดา)
ช่องทางการรับยา	ปาก, ฉีดเข้าผิวหนัง, ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ, ฉีดเข้าเส้น]
การละลายในน้ำ	<0.1 g/100 mL
ความหนาแน่น	?
จุดหลอมเหลว	154 - 156 °C
จุดเดือด	?

โคดีอีน (อังกฤษ:Codeine โดย INN) เป็นยาในกลุ่ม โอปิออยด์ ใช้เป็น ยาบรรเทาปวด ยาแก้ไอ และ ยาแก้ท้องร่วง ซึ่งผลิตออกจำหน่ายในรูปเกลือซัลเฟต คือ โคดีอีน ซัลเฟต และเกลือฟอสเฟตคือ โคดีอีน ฟอสเฟต

โคดีอีน เป็น อัลคะลอยด์ (alkaloid) ที่พบใน ฝิ่น ซึ่งมีความเข็มข้นประมาณ 0.7 to 2.5เปอร์เซนต์ ในขณะที่สามารถสกัดได้จากฝิ่นแต่โคดีอีนที่ใช้ใน USA ส่วนใหญ่จะได้จากการสังเคราะห์จาก มอร์ฟีนโดยกระบวนการ โอ-เมตทิเลชั่น (O-methylation)

สารบัญ 1 ข้อบ่งใช้ 2 เภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetics) 3 ผลข้างเคียง 4 การใช้ผิดวัตถุประสงค์ 5 อ้างอิง 6 ดูเพิ่ม

[แก้] ข้อบ่งใช้

อนุญาตให้ใช้โคดีอีนได้ดังนี้:

• ใช้เป็นยาแก้ ไอ
• ใช้เป็นยาแก้ ท้องร่วง
• บรรเทาอาการ เจ็บปวด

โคดีอีนบางครั้งผลิตออกมาในรูปตำรับยาผสมเช่น

1. กับยา พาราเซตามอล มีชื่อการค้าว่า โค-โคดามอล (co-codamol)
2. กับยา แอสไพริน มีชื่อการค้าว่า โค-โคแดปริน (co-codaprin)
3. กับยา ไอบูโปรเฟน มีชื่อการค้าว่า นูโรเฟน (Nurofen)

พบว่าตำรับยาผสมมีฤทธิ์แรงกว่าการใช้ยาเดี่ยว ๆ แยกกันเราเรียกว่า ยาเสริมฤทธิ์กัน (Drug Synergy)

[แก้] เภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetics)

โคดีอีน เป็นโปรดรัก (prodrug) เพราะ เมตาโบไลต์ ที่ออกฤทธิ์เป็นยาบรรเทาปวดของมันคือมอร์ฟีน โคดีอีนมีความแรงน้อยกว่า มอร์ฟีน เพราะว่า โคดีอีน เพียง 10 % เท่านั้นที่เปลี่ยนเป็นมอร์ฟีน และผลทำให้ติดยาก็น้อยกว่า มอร์ฟีน ด้วย

ในทางทฤษฎีปริมาณ โคดีอีน ที่ให้โดยการรับประทานขนาด 200 มก. จะมีฤทธิ์บรรเทาปวดเท่ากับการรับประทานยามอร์ฟีน 30 มก. การเปลี่ยนโคดีอีนเป็นมอร์ฟีน เกิดขึ้นในตับโดย เอ็นไซม์ ซีวายพี2ดี6(CYP2D6)

[แก้] ผลข้างเคียง

ผลข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยา โคดีอีนมีดังนี้

1. ทำให้คัน (Itching)
2. อาการคลื่นเหียน (nausea)
3. อาเจียน (vomiting)
4. เซื่องซึม (drowsiness)
5. ปากแห้ง (dry mouth)
6. ภาวะที่รูม่านตาตีบตัวเล็กกว่าปกติ (miosis)
7. ความดันต่ำขณะเปลี่ยนอิริยาบถ (orthostatic hypotension)
8. ปัสสาวะน้อย (urinary retention)
9. ท้องผูก (constipation)

เภสัชจลนศาสตร์ของโคดีอีน

สูตรโครงสร้างโคดีอีน

นูโรเฟนมีส่วนผสมโคดีอีนและไอบูโปรเฟน

[แก้] การใช้ผิดวัตถุประสงค์

เนื่องจากตำรับยาโคดีอีนหาซื้อได้ง่ายโดยไม่ต้องใช้ใบสั่งแพทย์ จึงมีผู้คนมากมายใช้โคดีอีนเพื่อเอาผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดความเคลิบเคลิ้มเป็นสุข (euphoria) มีรายงานว่าในประเทศฝรั่งเศส 95 % ของโคดีอีนที่ขายในร้านขายยาไม่ไดใช้ในทางการแทพย์

[แก้] อ้างอิง

• Rossi S (Ed.) (2004). Australian Medicines Handbook 2004. Adelaide: Australian Medicines Handbook. ISBN 0-9578521-4-2.
• Schroeder K & Fahey T (2004). Over-the-counter medications for acute cough in children and adults in ambulatory settings. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2004 (4), DOI:10.1002/14651858.CD001831.pub2.

[แก้] ดูเพิ่ม

• dihydrocodeine
• morphine

ยาบรรเทาปวด แก้
พาราเซตามอล (อะเซตามิโนเฟน) · เอ็นเซด · โอปิแอต · เตตร้าไฮโดรแคนนาบินอล · คีตามีน
ตัวยาในกลุ่มเอ็นเซด แก้ คีโตโปรเฟน · คีโตโรแลค · ซีลีคอกซิบ · ไดโคลฟีแนค · นาโปรเซน · มีลอกซิแคม · ไพรอกซิแคม · เมตทิล ซาลิไซเลต · โรฟีคอกซิบ · อินโดเมตทาซิน · แอสไพริน · ไอบูโปรเฟน· อีโทโดแลค· ไดฟลูนิซอล· โลโซโปรเฟน· ทีนอกซิแคม·ไนมีซูไลด์·มีฟีนามิก แอซิด
ตัวยาในกลุ่มโอปิออยด์ แก้ คาร์เฟนทานิล · โคดีอีน · โคดีอิโนน · ซูเฟนทานิล · เดกซ์โตรโพรพอไซฟีน · ไดไฮโดรโคดีอีน · ทรามาดอล · บิวพรีนอร์ฟีน · เฟนทานิล · เมทาโดน · มอร์ฟีน · มอร์ฟิโนน · เพทิดีน · รีมิเฟนทานิล · ออกซิโคโดน · ออกซิมอร์ฟีน · อัลเฟนทานิล · เฮโรอีน · ไฮโดรโคโดน · ไฮโดรมอร์โฟน

โคดีอีน เป็นบทความเกี่ยวกับ เภสัชกรรมและยา ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น