การเขียนคำทับศัพท์ภาษาบาลี
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
 |
คุณสามารถช่วยตรวจสอบ และแก้ไขบทความนี้ได้ด้วยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน กรุณาเปลี่ยนไปใช้ป้ายข้อความอื่น เพื่อระบุสิ่งที่ต้องการตรวจสอบ หรือแก้ไข ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ วิธีการแก้ไขหน้าพื้นฐาน คู่มือการเขียน และ นโยบายวิกิพีเดีย และเมื่อแก้ไขตามนโยบายแล้ว สามารถนำป้ายนี้ออกได้ |
การเขียนคำทับศัพท์ภาษาบาลี สำหรับใช้ในการเขียนอักษรไทยนั้นมีระบบที่ค่อนข้างชัดเจน อาจมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเรื่อยมาตั้งแต่สมัยโบราณ ปัจจุบัน (พ.ศ. 2549) ราชบัณฑิตยสถานยังไม่ได้วางหลักเกณฑ์การทับศัพท์ภาษาบาลี แต่ในบรรดาชาวไทยที่รู้ภาษาบาลี จะยึดธรรมเนียมการทับศัพท์ที่สืบทอดต่อๆ กันมา จนอาจกล่าวได้ว่าเป็นมาตรฐานไปแล้ว
สารบัญ |
[แก้] การทับศัพท์ภาษาบาลี
การทับศัพท์ภาษาบาลีด้วยอักษรไทยนั้น อาจแตกต่างจากการทับศัพท์ภาษาอื่นๆ เนื่องจากภาษาบาลีไม่มีอักษรเฉพาะ ดังนั้น การทับศัพท์ด้วยอักษรไทย จึงไม่อาจระบุได้ว่าทับศัพท์จากอักษรต้นแบบชนิดใด แต่ยึดถือจากเสียงเดิมเป็นหลัก โดยมีแบบแผนดังนี้
[แก้] พยัญชนะ
(พยัญชนะเดี่ยวๆ เมื่อไม่มีสระมาประสม ถือว่าไม่มีเสียง จะเขียนจุดใต้ตัวอักษรนั้น แต่เพื่อความสะดวกในการเขียนอ่าน ในที่นี้จึงไม่ใส่จุด)
- วรรค ก : ก ข ค ฆ ง
- วรรค จ : จ ฉ ช ฌ ญ
- วรรค ฏ : ฏฺ ฐ ฑ ฒ ณ
- วรรค ต : ต ถ ท ธ น
- วรรค ป : ป ผ พ ภ ม
- อวรรค : ย ร ล ว ส ห ฬ อํ
หมายเหตุ, ในการเขียนภาษาบาลีด้วยอักษรไทย ไม่นิยมเขียนเชิงของพยัญชนะ ญ และ ฐ
[แก้] สระ
- อ อา
- อิ อี
- อุ อู
- เอ โอ
[แก้] เครื่องหมาย
เครื่องหมายอื่นๆ ที่ใช้ในการทับศัพท์ภาษาบาลีได้แก่
- จุด ใต้ตัวพยัญชนะ เมื่อพยัญชนะนั้นเป็นตัวสะกด หรือกล้ำเสียง เช่น จกฺก (อ่านว่า จัก-กะ)
- นิคหิต คือ วงกลมเล็กๆ เหนือพยัญชนะ เพื่อให้ออกเสียงเหมือนมี งฺ สะกด เช่น ตฺวํ (อ่านว่า ตวัง), พุทฺธํ (อ่านว่า พุท-ธัง)
[แก้] การทับศัพท์จากอักษรโรมัน
สำหรับภาษาบาลีที่เขียนด้วยอักษรโรมัน มีธรรมเนียมการทับศัพท์ ดังนี้
[แก้] พยัญชนะ
- k kh g gh ng
- c ch j jh ñ
- t th d dh n
- t th d dh n
- p ph b bh m
- y r l v s h
[แก้] สระ
- a ā
- i ī
- u ū
- e o
