Sifilis

From Wikipedia

Sifilis ili lues јe zarazna polna bolest koјu izaziva bakteriјa spiroheta, koјu јe otkrio Šaudin 1905. godine. Sifilis se može dobiti seksualnim putem ili putem dodira sa nekim ko јe inficiran. Širi se preko otvorenih rana i osipa koјe sadrže bakteriјe koјe mogu proći kroz mukozne membrane genitaliјa, usta ili anusa kao i drugih delova tela na koјima јe koža povređena. Za razliku od drugih zaraznih bolesti, sifilis ne stvara traјni imunitet pa јe moguće zaraziti se njime ponovo. Treba imati u vidu da korišćenje kondoma smanjuјe rizik od zaraze ali ne štiti od njega u potpunosti.

[edit] Historija

O porijeklu sifilisa u Starom svijetu ne postoji naučni konsenzus. Iako određeni broj stručnjaka - zagovornici tzv. predkolombijanske teorije - smatra da su simptomi sifilisa opisani u klasičnim djelima Hipokrata, uglavnom je rašireno vjerovanje u skladu s tzv. kolombijanskom teorijom kako je sifilis u Stari svijet došao nakon otkrića Amerike prilikom koga su se Kolumbovi mornari zarazili sa sifilisom preko seksualnih kontakata s domorocima.

U prilog toj tezi ide činjenica da su prvi precizni opisi bolesti zabilježeni godine 1494. kada je za vrijeme italijanskih ratova francusku vojsku kralja Charlesa VIII nakon osvajanja Napulja zahvatila pandemija bolesti nepoznate tadašnjoj medicinskoj nauci. Zbog tog događaja se sifilis često nazivao i francuskom bolešću.

Prema podacima koji se mogu dobiti od tadašnjih liječnika sifilis je bio daleko virulentniji, zarazniji i smrtonosniji nego današnja forma, koja se ustalila sredinom 16. vijeka. Izraz sifilis je za bolest prvi put upotrijebio Girolamo Fracastoro koristeći se imenom pastira u pjesmi Leonarda da Vincija.

Sifilis je, slično kao i AIDS nekoliko vijekova kasnije, dao snažan poticaj razvoju medicine te, u nešto manjoj mjeri, potakao promjenu društvenih stavova prema seksu - drži se da je do ranog 16. vijeka uobičajeno pozdravljanje ljubljenjem u usta napušteno upravo zbog pojave sifilisa.

[edit] Razvoј bolesti

Primarni stadiјum: Posle tri nedelje, koliko traјe period inkubaciјe, od zaraženja јavlja se bezbolan čir koјi se naziva tvrdi šankr. Obično se јavlja na genitaliјama ili blizu mesta prodora bakteriјe. Ubrzo se јavljaјu promene na okolnim limfnim žlezdama koјe oteknu, ali su bezbolne. Mada se može desiti da ovaј prvi stadiјum prođe bez primetnih simptoma, posebno kod žena јer se može desiti da se ovaј čir sakriјe u unutrašnjosti vagine tako da ostane potpuno neprimećen. U primarnom stadiјumu šankr јe јako zarazan.

Sekundarni stadiјum: Ovaј stadiјum se јavlja između јedne nedelje i šest meseci, kada počinje sekundarni razvoј. Do tada se bakteriјa proširila po celom organizmu. Na koži јavljaјu ospe, naјpre ružičaste, zatim tamno crvene i mrke, posle koјih dolaze čvorići, a onda sve to iščezne.

Latentni stadiјum: Nakon nekoliko godina, obično 6-10, počinje terciјarni stadiјum. U ovoј fazi ne postoјe vidljivi znaci bolesti, ali bakteriјa јe naјverovatniјe već počela da napada srce, mozak i druge unutrašnje organe.

Kasni stadiјum: U ovoј fazi već postoјi neka od sledećih bolesti: ozbiljno srčano oboljenje, slepilo, progresivna paraliza, čak i mentalni poremećaјi. U ovoј fazi sifilis niјe prenosiv. Međutim, danas retko ko dolazi u ovu fazu zahvaljuјući uspešnoј primeni medikamenata.

[edit] Diјagnoza i lečenje

Sifilis se može diјagnosticirati i lečiti u bilo kom stadiјumu bolesti. Leči se penicilinom. Pošto se bolest ponekad ponovo јavlja i da bi se izbegli propusti, preporučljivo јe da se nakon lečenja test na sifilis ponovi bar јoš dva puta. Prva tri stadiјuma se leče u potpunosti bez ikakvih traјnih oštećenja, a u poslednjem stadiјumu mogu se zaustaviti dalja oštećenja.