Platina

From Wikipedia

Ir - Pt - Au Pd Pt Ds       periodni sistem
Opšti podaci
Ime, simbol, atomski broj	Platina, Pt, 78
Pripadnost skupu	prelaznih metala
grupa, perioda	VIIIB, 6
gustina, tvrdoća	21090 kg/m3, 3,5
Boja	srebrnobela
Osobine atoma
atomska masa	195,078 u
atomski radijus	135 (177) pm
kovalentni radijus	128 pm
van der Valsov radijus	175 pm
elektronska konfiguracija	[Xe]4f145d96s1
e- na energetskim nivoima	2, 8, 18, 32, 17, 1
oksidacioni brojevi	2, 4
Osobine oksida	srednje bazni
kristalna struktura	regularna zidno centrirana
fizičke osobine
agregatno stanje	čvrsto
temperatura topljenja	2041 K (1768 °C)
temperatura ključanja	4098 K (3825 °C)
molska zapremina	9,09×10-3 m3/mol
toplota isparavanja	510 kJ/mol
toplota topljenja	19,6 kJ/mol
pritisak zasićene pare	0,0312 Pa (2045 K)
brzina zvuka	2680 m/s (293,15K)
Ostale osobine
Elektronegativnost	2,28(Pauling) 1,44 (Alred)
specifična toplota	130 J/(kg*K)
specifična provodljivost	9,66×106 S/m
toplotna provodljivost	71,6 W/(m*K)
I energija jonizacije	870 kJ/mol
II energija jonizacije	1791 kJ/mol
III energija jonizacije	2800 kJ/mol
IV energija jonizacije	3900 kJ/mol
Najstabilniji izotopi
izotop zast. v.p.r. n.r. e.r. MeV p.r. 190Pt 0,01% 6,5×1011 godina α 3,249 186Os 192Pt 0,79% stabilni izotor sa 114 neutrona 193Pt (veš.) 50 godina z.e. 0,057 193Ir 194Pt 32,9% stabilni izotor sa 116 neutrona 195Pt 33,8% stabilni izotor sa 117 neutrona 196Pt 25,3% stabilni izotor sa 118 neutrona 198Pt 7,2% stabilni izotor sa 120 neutrona
Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona

Platina (Pt, latinski platinum) - hemijski element, prelazni metal. Naziv potiče od španskog slova platina što označava srebro.

Ima 36 izotopa čije se atomske mase nalaze između 172-201. U prirodi se nalaze izotopi sa atomskim masama 190, 192, 194, 195, 196 i 198, od kojih su postojani 194, 195, 196 i 198.

Zastupljena je u zemljinoj kori u količini od 0,001 ppm (eng. parts per million), obliku ruda platine i kao pratioc ruda nikla i bakra.

U americi je bio poznat još u vreme pre Kolumba. U Evropu su ga doneli Španci 1750, koji su smatrali da je to samo druga vrsta srebra.

Najvažnija jedinjenja platine su: heksahloroplatinska kiselina, platinahlorid i kompleksna organskometalna jedinjenja koja nastaju iz njih, koja se masovno koriste kao katalizatori u industriji.

Biološki značaj: Neotrovna i ne uzrokuje rak. Neka njena jedinjenja se koriste u hemoterapiji u borbi protiv određenih vrsta raka.

U čistom obliku je srebrnobeli metal, kovan i lako se izvlači u žice. Ubraja se u plemenite metale, ne reaguje sa vodom, vazduhom, većinom kiselina i baza. Reaguje samo sa carskom vodom, fluorovodonikom i drugim takozvanim superkiselinama. Koristi se i za izradu nakita.