Centralne sile

From Wikipedia

Centralne sile (rjeđe Centralnoevropske sile) je neformalni naziv koji se u prvom svjetskom ratu koristio za Njemačku i države koje su u ratu sudjelovale kao njeni saveznici.

Naziv svoje porijeklo ima u tome što su se dvije države koje su u savezu bile od samog početka - Njemačka i Austro-Ugarska - predstavljale dio Centralne Evrope, odnosno nalazile su se u centru između sila Antante - Rusije s istoka te Velike Britanije i Francuske sa zapada.

Korijen tog saveza je vojni sporazum koji je 1879. sklopljen između Njemačke i Austro-Ugarske, a kojemu se 1882. priključila Italija te je dobio naziv Trojni savez.

Međutim, prilikom izbijanja rata u ljeto 1914. Italija se odlučila za neutralnost, ostavivši svoje saveznike na cjedilu.

U oktobru 1914. se Centralnim silama priključio Otomanski imperij, a u jesen 1915. i Bugarska.

Te četiri države su bile jedine članice bloka Centralnih sila. S druge strane, Centralne sile su uživale podršku nekih paravojnih formacija u državama Antante - irskih revolucionara, a od 1917. i proturuski raspoloženih Poljaka i Ukrajinaca.

Mirom u Brest-Litovsku su 1918. formirane nezavisne države Poljska, Ukrajina, Litva, Latvija, Estonija i Finska koje su formalno bile članice Centralnih sila, ali u stvarnosti pod okupacijom njemačkih i austro-ugarskih snaga.

29.9. 1918. je Bugarska, nakon proboja solunskog fronta, potpisala primirje sa silama Antante i izašla iz Centralnih sila. 30.10. 1918. je isto učinio i Otomanski imperij.

3.11. 1918. je Austro-Ugarska, nakon raspada vojske na italijanskom frontu i serije deklaracija nezavisnosti širom Monarhije, potpisala primirje sa silama Antante.

11.11. 1918. je Njemačka kao jedina preostala članica bloka također potpisala primirje čime je završio rat, a Centralne sile prestale postojati.