Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna
Wikipidiyaman
Kay qillqaqa huk rimaykunapim: Aymara(ay) - 日本語 (ja) - Català (ca) - Cymraeg (cy) - Español (es) - Guaraní (gn) - Náhuatl (nah) - Simple English (en) - Norsk (no) - Polski (pl) - Português (pt) - Italiano (it) - Latina (la) - ... Traduce esta página! Ñawpaqtaqa kaypim rikuchisqa: meta:List of articles all languages should have
Kaypiqa tukuy qillqanakunam, imatachus ñuqanchikpa lliw Wikipidiyapaq qillqananchik tiyananmi.
[allichay] Qillqananchikkuna
[allichay] Biografía
Debería haber al menos tres frases por cada artículo biográfico, siendo unas cien biografías a completar.
[allichay] Músicos
[allichay] Exploradores, descubridores
[allichay] Inventores y científicos
- Marie Curie
- Charles Darwin
- Albert Einstein
- Thomas Alva Edison
- Alexander Graham Bell
- Enrico Fermi
- Louis Pasteur
- Alexander Fleming
- Henry Ford
- Sigmund Freud
- Galileo Galilei
- Johannes Gutenberg
- Edward Jenner
- John Maynard Keynes
- Isaac Newton
- Leonardo da Vinci
- Los hermanos Wright
- Pedro Paulet
[allichay] Qillqaqkuna, Yachaywayllukuqkuna (Escritores y filósofos)
- Aristotelis (Αριστοτέλης)
- San Agustín
- Matsuo Basho
- Dante Alighieri
- Johann Wolfgang von Goethe
- Iródotos (Ηρόδοτος)
- Ipokratis (Ιπποκράτης)
- Omiros (Όμηρος)
- Immanuel Kant
- Lao Tzu
- Li Po
- Martin Luther
- Rosa Luxemburg
- Karl Marx
- Murasaki Shikibu
- George Orwell
- Platon (Πλάτων)
- Pithagoras (Πυθαγόρας)
- William Shakespeare
- Adam Smith
- Sokratis (Σωκράτης)
- Sun Tzu
- J.R.R. Tolkien
- Tu Fu
- Tomás Aquinomanta / Santo Tomás de Aquino
- Publius Vergilius Maro
- Mary Wollstonecraft
- Zeami
- Konfusi (Kǒng Fū Zǐ) (Confucio)
- Sima Qian
[allichay] Políticos y otros líderes del pasado
- Akbar el Grande o Akbar
- Alejandro Magno
- César Augustus o Augusto o César Augusto
- Otto von Bismarck
- Simón Bolívar
- Carlomagno
- Carlos I ; Carlos V de Alemania y I de España, o Carolo V o Carolus V
- Felipe II
- los Reyes Católicos o Isabel y Fernando
- Abderramán
- Winston Churchill
- Cleopatra VII
- Julio César
- Franz Ferdinand
- Mohandas Gandhi
- Charles de Gaulle
- Hammurabi
- Hirohito, Emperador de Japón
- Adolf Hitler
- Thomas Jefferson
- Genghis Khan
- Lenin
- Abraham Lincoln
- Napoleón Bonaparte
- Nelson Mandela
- Mao Zedong
- Benito Mussolini
- Kwame Nkrumah
- Pedro el Grande de Rusia)
- Pol Pot
- Franklin Delano Roosevelt
- Saladino
- Shaka Zulu
- Toro Sentado
- Josef Stalin o Stalin
- Tamerlán o Timür Lang
- León Trotsky o Trotsky
- Harry Truman
- Reina Victoria I de Inglaterra
- George Washington
- Emperador Guillermo II de Alemania
- Qin Shihuang
[allichay] Militares y estrategas
- Rodrigo Díaz de Vivar, el Cid Campeador
- Ponce de León
[allichay] Políticos y líderes contemporáneos
- Kofi Annan
- Silvio Berlusconi
- Tony Blair
- George W. Bush
- Jacques Chirac
- Vladimir Putin
- Gerhard Schröder
[allichay] Warmikuna (mujeres)
- Hildegard von Bingen
- Indira Gandhi
- Emmeline Pankhurst
- Sojourner Truth
- Germaine Greer
- Gro Harlem Brundtland
- Sammu-ramat (Semíramis), Reina de Asiria
- Nefertiti
- Catalina la Grande, Emperatriz de Rusia
- Reina Isabel I de Inglaterra
- Reina Victoria I de Inglaterra
- Liliuokalani, Reina de Hawai
- Makeda, Reina de Saba (Etiopia)
- Juana de Arco
- Marie Curie
- Harriet Tubman
- Amelia Earhart
- Rachel Carson
- Rosa Luxemburg
- Rosa Parks
- Cixi (La emperatríz viuda de China, 1835 - 1908)
- Eva Perón
- Emma Goldman
- Mary Wollstonecraft
- Florence Nightingale
- Helen Keller
- Frida Kahlo
- Mary Harris (Mother Jones)
- Eleanor Roosevelt
- Golda Meir
- Kaahumanu
- Mary Dyer
- Safo
[allichay] Huqkuna
- Bill Gates
- Steve Jobs
- Martin Luther King, Jr. o Martin Luther King
[allichay] Terroristas
- Gavrilo Princip
- Osama bin Laden
[allichay] Llaqtakuna (Países), kamachinakuna (leyes) y política
Una tabla con una lista que contenga todos los países (203 artículos): [1] [2]
- Manifiesto comunista
- Pachatin llaqtakunapi runaq allin kananpaq jatun kamachikuy
- Carta Magna
[allichay] Productos de consumo == domésticos domestics
(no estoy muy seguro de que la traducción "productos domésticos" sea la correcta).
[allichay] Mikhunakuna
- Allpa llamk'ay (Agricultura)
- Yura wira (Aceite de planta)
- Riwikuna (Cereales)
- Arrus (Arroz)
- Awina (Avena)
- Sintinu (Centeno)
- Siwara (Cebada)
- Sara (Maíz)
- Suya (Soya)
- Triyu (Trigo)
- Chukulati (Chocolate)
- Misk'ikuna Sankukuna y Pasteles
- Asukar (Azúcar)
- Magdalena (repostería)s
- Chankaka (Melaza)
- Miski (Miel)
- T'anta (Pan)
- Añawikuna (misk'i rurukuna) (Fruta)
- Limun, Limun sach'a (Limón)
- Mansana, Mansana sach'a (Manzana)
- Chilina / Laranqa (Naranja) Laranqa sach'a
- Arata (Plátano / Banano)
- Uwa (Uva)
- K'allampakuna (Hongos)
- Champiñun
- Yuyukuna (Verduras)
- Lichimanta
- Mantikilla
- Kisu (Queso)
- Yugur
- Chuwikuna (Legumbres)
- Murukuna (Semillas), Ch'aki ruru (Frutos secos)
- Almendras
- Avellanas
- Bellotas
- Inchik (Cacahuetes)
- Kastaña
- Tuqti (Nuez)
- Setas
- Sorgo
- Sayri (Tabaco)
- Yuyu (Verdura)
- Mama aqha (Vinagre)
[allichay] Aychakuna (carnes)
- Charki (Carne secada)
- Kanka (Carne asada)
- Embutidos
- Salazones
- Salmuera
- Adobados
[allichay] Challwakunawan mariscokunawan
- Yukra (Camarón)
- Atún
- Calamares
- Apanqura (Cangrejo)
- Langosta
- Pulpo
- Salmón
- Sardina
- Trucha
[allichay] Bebidas
- Yaku (agua)
- Bebidas etílicas
- Alcohol
- Cava
- Sirwisa
- Champán
- Sidra
- Vino
- Infusiones
- Pusu (café) (café cargado=ch'uspi)
- Té
- Llilli
- Refrescos
- Zumos
- Gaseosas o Sodas
[allichay] Geografía
[allichay] Allpa pacha (Continente)
Al menos se tendría que escribir tres frases por continente.
- Antartika (Antártida)
- Amerika (América)
- Chincha Amerika (Norteamérica)
- Uralan Amerika (Sudamérica)
- Iwurafrasiya (Euroafrasia)
- Awstraliya (Australia)
[allichay] Otras regiones
- América Latina
- Oriente medio
- Oceanía
[allichay] Qhapaq Llaqtakuna (Principales ciudades)
- Athina (Αθήνα - Atenas)
- Bangkok
- Berlín
- Bogotá
- Buynus Ayris (Buenos Aires)
- Istambul / Bizantyu (Βυζάντιο)
- Hong Kong
- Irusalim (Jerusalén)
- Chukiyapu (La Paz)
- Lima
- London
- Los Ángeles
- Madrid
- Meka (Mecca)
- Moskwa (Moscú)
- Musuq York / New York
- París
- Pekin (Pekín)
- Kitu (Quito)
- Roma
- Shanghai
- San Peterburg
- Tenochtitlán (Ciudad de México)
- Timbuktú
- Tokyo
- Washington, DC
- Win llaqta (Wien)
[allichay] Monedas/Divisas
- USA Dolar
- Euro
- Yen
- Renminbi
- Libra esterlina
[allichay] Miscelánea
- Mayu (río)
- Urqu (montaña)
- Ariq urqu / Nina urqu (volcán)
- Phaqchi (Cataratas)
- Qucha (lago)
- Aqu pampa = Aqu-aqu (desierto)
- Mama qucha (océano)
- Hatun qucha (mar)
- Alpi / Alpikuna (Los Alpes)
- Amaru mayu (río Amazonas)
- Antikuna / Andis (Cordillera de los Andes)
- Artik mama qucha
- Atlantik mama qucha
- Baltik hatun qucha
- Yana hatun qucha (Mar negro)
- Hatun hark'aq mullu-mullu (Great Barrier Reef)
- Hatun Quchakuna (Grandes Lagos)
- Hatun Raqra palka Great Rift Valley
- Himalaya
- Indik mama qucha
- Kilimancharu urqu
- Mediterranyu hatun qucha
- Mississippi mayu
- Chomolungma urqu (Mt. Everest)
- Niyagara phaqcha (Cataratas del Niágara)
- Nilu mayu / Nil mayu
- Chinchay hatun qucha (Mar del Norte)
- Pasifik mama qucha
- Panama yaku ñan (Canal de Panama)
- Trupik sacha-sacha
- Chhanka urqukuna (Rocky Mountains)
- Sahara aqupampa / Sahara
- Antartik mama qucha
- Suez yaku ñan (Canal de Suez)
- Tanganika qucha
- Titiqaqa qucha
- Victoria qucha
- Chinchay manya (Polo Norte)
- Uralan manya (Polo Sur)
- Hatun p'ukru (Gran Cañón)
- Wañusqa qucha (Mar Muerto)
- Kaspi hatun qucha (Mar Caspio)
[allichay] Historia
Habría que escribir, al menos cinco frases de:
- Dinosaurio
- Edad de Piedra
- Edad de Bronce
- Sumeria
- Antiguo Egipto
- Edad de Hierro
- Grecia clásica
- Imperio romano
- Imperio Bizantino
- Baja Edad Media
- Alta Edad Media
- Vikingos
- Cruzadas
- ¿el Gran Cisma de Occidente o el Gran Cisma de Oriente?
- la Peste negra
- Renacimiento
- Reforma protestante
- Descubrimiento de América
- Colonización de Norteamérica
- Colonización de Sudamérica
- La Inquisición
- Sacro Imperio Romano Germánico
- Guerra Civil Inglesa
- Imperio británico
- Esclavitud
- La Ilustración
- Revolución francesa
- Revolución industrial
- Guerra Civil en los Estados Unidos
- repartición de África
- Restauración Meiji
- Primera Guerra Mundial
- Revolución rusa
- Guerra Civil Rusa
- Guerra Civil Española
- Segunda Guerra Mundial
- Holocausto
- Guerra Fría
- Guerra de Corea
- Invasión soviética de Afganistán
- programa Apollo
- Guerra de Vietnam
- Apartheid
- Guerra del Golfo
[allichay] Política - Pulitika
- Anarquía
- Capitalismo
- Comunismo
- Democracia
- Dictadura
- Fascismo
- Feminismo
- Fundamentalismo religioso
- Globalización
- Imperialismo
- Liberalismo
- Monarquía
- Nacionalismo
- Racismo
- República
- Socialismo
- Separación de Poderes
- Judicial Poder judicial
- Legislativo Poder legislativo
- Ejecutivo o Poder Ejecutivo
- Partido político
[allichay] Otros asuntos sociales
- Aborto
- control de natalidad
- Pena capital o Pena de muerte
- Homosexualidad
- derechos humanos - Runapa kaqnin
- Sexismo
[allichay] Internacional
- Liga Árabe
- Diplomacia
- Unión Europea
- OEA
- Libertad
- FMI
- OTAN
- Premio Nobel
- Juegos Olímpicos
- OPEP
- AIEA Agencia Internacional de Energía Atómica
- Cruz Roja/Medialuna Roja Federación Internacional de la Cruz Roja y la Media Luna Roja
- Naciones Unidas ONU - Huñusqa Naciunkuna
- OMS
- UNICEF
- UNESCO
[allichay] Iñiy (Religión)
Habría que escribir, al menos, cinco frases introductorias de cada religión:
- Bahá'í
- El Báb
- Bahá'u'lláh
- Budismo
- Siddhartha Gautama
- Kristiyanismu
- Jesu Kristu
- Tayta Papa
- Inlisya (iglesia - lugar de culto)
- Katulika Inlisya
- Ortodoksa Inlisya
- Protestantismu
- Confucionismo
- Confucio
- Dyus (Diyus, Dios)
- Hinduismo
- Brahma
- Vishnu
- Siva
- Islam
- Alí
- Mahoma
- Meskita
- Omar
- Jainismo
- Judaísmo
- Moisés
- Sinagoga
- Mitología
- Shinto
- Sikhism - Sikh
- Nanak
- Espiritismo
- Taoísmo
- Vudú
- Zoroastrismo
- Zoroastro
Mención a ideas que niegan o dudan de la existencia de Dios:
- Agnosticismo
- Ateismo
- Humanismo
[allichay] Yachay kawsay, Kultura (Cultura)
Habría que escribir, al menos, tres frases sobre:
- Kapchiy (arte)
- Tusuy
- Kuyu walltay (Cine)
- Aranway pukllaq (Actores)
- Charlie Chaplin
- Hermanos Marx (ahinataq Groucho Marx)
- Humphrey Bogart
- Walt Disney
- Marilyn Monroe
- Kuyu walltay pusaq (Director de cine)
- Woody Allen
- Ingmar Bergman
- Akira Kurosawa
- Stanley Kubrick
- Alfred Hitchcock
- Aranway pukllaq (Actores)
- Pukllaykuna
- Qhapaq chunkana (Ajedrez)
- Go
- Manqala (Mancala)
- Quya pukllay (Damas)
- Backgammon
- Kasinu
- Machinakuna (Dados) (Machina = Cubo)
- Simi kapchiy (Literatura)
- Liwru
- Klasiku liwrukuna (Libros clásicos)
- Dyuspa Simin Qillqa
- Don Quijote de la Mancha - Yachay sapa wiraqucha dun Qvixote Manchamantan
- Epopeya de Gilgamesh
- Iliada icha Ilias (Ιλιάδα icha Ιλιάς)
- Odisiya (Oδύσσεια)
- Hamlet
- Awkimanta (Il Principe), Niccolò Machiavelli-p qillqasqan
- Quran (Corán)
- Mama llaqta tantarimanta (Πολιτεία [Polieía]), Platon-pa qillqasqan
- Waranqa hukniyuq tuta (Las mil y una noches)
- Harawi
- Klasiku liwrukuna (Libros clásicos)
- Ñawray taki / Musika (Música)
- CD
- Takiq (cantante)
- Kusituy (banda musical, orquesta)
- Klasiku musika / Klasiku ñawray taki (música clásica)
- Jazz
- Taki aranway (ópera)
- Pop
- ABBA
- Buddy Holly
- Elvis Presley
- Rock
- Uchpa kusituy
- Beatles
- Rolling Stones
- Mawk'a yachasqa ñawray taki / Tradisyunal musika (Música tradicional)
- Waqachinakuna
- Takana waqachina
- Phukuna waqachina
- Tiwlli waqachina
- Charanku (Charango)
- Kitara (Guitarra)
- Piyanu (Piano)
- Llikilliki (Violín)
- Ankichiy (Radyu) (Radio)
- Ñawikaruy (Tiliwisyun) (Televisión)
- Aranway / Tiyatru (Teatro)
- Noh / Nô
[allichay] Yachay / Yachaysapa (Ciencia)
Habría que escribir, al menos, cinco frases introductorias para las principales categorías:
[allichay] Quyllur yachay (Astronomía)
- Hatun t'uqyay (Big Bang)
- Puriq quyllurcha / Planitacha (Asteroide)
- Aquchinchay (Cometa)
- Tiksi muyu (kay pacha, allpa pacha)
- Ñuñu warani (Galaxia)
- Pirwa (planeta Júpiter)
- Achkiy wata (Año luz)
- Warani (Constelación)
- Atich'aska / Awqakuq, (planeta Marte)
- Qatuylla (planeta Mercurio)
- Qullqaquyllur, Mayu warani Vía Láctea
- Qullqaquyllur (Pleiades)
- Killa (Luna)
- Niptun (planeta Neptuno)
- Puriq quyllur / Planita (Planeta - Πλανήτης)
- Plutun (planeta Plutón)
- Hawcha (planeta Saturno)
- Inti llika (Sistema solar)
- Quyllur (Estrella)
- Inti (Sol)
- Uranu (planeta Urano)
- Ch'aska (planeta Venus)
[allichay] Kawsay yachay (Biología)
[allichay] Runap kurkun (Anatomía del cuerpo humano)
- Kawsaykuq (Célula)
- Uspuna yawrikuna (Sistema digestivo)
- Simi (boca)
- Rakhu ch'unchul (Intestino grueso)
- Ñañu ch'unchul (Intestino delgado)
- Kukupin (hígado)
- Samana yawrikuna (Sistema respiratorio)
- Surq'an (pulmón)
- Karka, Saqru (esqueleto)
- Tullu (hueso)
- Sistema nervioso: Anku (nervio)
- Ñutqu (Ñutqhun) (cérebro)
- Musyachiq yawrikuna (Sistema sensorial)
- Ukhuman sapachaq ch'añankuna (Sistema endocrino)
- Yawar muyuriy (Sistema circulatorio)
- Mirana yawrikuna / Yuqunakuna (Sistema reproductivo)
- Qara (Tegumento)
- Qara (piel)
- Qhasqu (pecho)
[allichay] Kawsaqkunapi ima tukuykuna (Procesos biológicos)
- Miraykuy (Reproducción)
- Samay (Respiración)
- Uspuchiy (Digestión)
- Akay (Ismuy), Ispay (Excreción)
- Inti wayllay (Fotosíntesis)
- Wiksayay, Chichuriy (Embarazo)
- Wachay / Yuriy (Nacimiento)
[allichay] Kawsa (vida)
- Uywa (animal)
- Allpa yaku kawsaq / Amphibyu (anfibio)
- Hamp'atu
- K'ayra
- Pisqu
- Challwa (Pez), Pescado
- Tiburun (Tiburón)
- Atún
- Sardina
- Chuqi challwa (anchoveta)
- Insiktu
- Arácnido
- Kusikusi, Uru, Qhampu, Apasanka, Apanqura (Araña)
- Ñuñuq
- Paqucha, Alpaqa, Paqu (Alpaca)
- Llama
- Wik'uña, Llaqwa, (Vicuña)
- Ballena
- Kawallu (Caballo)
- Kamillu (Camello)
- Kuchi (Cerdo)
- Dilphin / Delphin (Delfín)
- Elephanti / Elefante
- Misi, (Michi, Mishi)
- Ganado: Waka, Buwis
- Puma
- Liyun (León)
- Mamut
- K'usillu, Chipi (Mono)
- Hatun k'usillu (Pongidae): Orangutan - Gorila - Chimpansi (Chimpancé)
- Masu (Murciélago)
- Ukuku, Ukumari (Oso)
- Uwiha (Oveja)
- Allqu (perro)
- Ukucha (Huk'ucha) (Ratón) - Hatun ukucha (Rata)
- Quwi
- Suchuq / Reptil
- Mach'aqway, Amaru, Lagartu
- Allpa yaku kawsaq / Amphibyu (anfibio)
- Ñawpa añaki = Archaea
- Añaki = Bacteria
- Kawsaykuq huk'innaq = Procariota
- Kawsaykuq huk'iyuq = Eucariota
- K'allampa (hongo)
- Yura (planta)
- Ch'ulla kawsaykuq = Protista
[allichay] Chaqllisinchi (Química)
- Qallawakuna (Lista de elementos químicos)
- Qallawap ñiqi rakirinkuna, huñunkunapas (Tabla periódica de los elementos)
- Qallawap ñiqi rakirin (periodo)
- Qallawap huñun (grupo)
- Aluminyu / Ch'aqu q'illay (Aluminio)
- Natriyu / Sudyu (Sodio)
- Kalyu / Putasyu (Potasio)
- Kalsyu / Isku q'illay (Calcio)
- Maqnisyu / Qunta q'illay (Magnesio)
- Kluru / Q'illu wapsi (Cloro)
- K'illimsa (Carbón), K'illimsayaq (Carbóneo).
- Quri (Oro)
- Q'illay / Metal
- Khillay / Irru (Hierro)
- Chuqi (Mineral)
- Ilyu / Inti wapsi (Helio)
- Phusphuru / Ninachaq (Fósforo)
- Salina (Azufre)
- Yakuchaq / Idruhinu (Hidrógeno)
- Qullpachaq / Nitruhinu (Nitrógeno)
- Muksichaq / Wayay / Uksihinu (Oxígeno)
- Muksi / Akakipa / Uksidu (Óxido).
- Qullqi q'illay (Plata)
- Tsinku (Zinc)
[allichay] Kawsay pacha (Ecología)
[allichay] Allpa yachay (Geología)
[allichay] Chuqi yachay (Mineralogía)
- Basaltu (Basalto)
- Q'awchi rumi (Pedernal, flint)
- Isku / Katawi / Pushik, Isku rumi (Cal, Piedra caliza)
- Qunta (Magnesia)
- Qullpa (Salitre)
[allichay] Hampi kamay (Medicina): Unquykuna
- SIDA
- Machay (Alcoholismo)
- Apanqara unquy (Cáncer)
- Q'icha unquy (Cólera)
- Misk'i unquy (Diabetes mellitus)
- Yawar q'icha (Disentería)
- Llasaq yawar (Hipertensión)
- Chulli (Gripe)
- Chukchu (Malaria)
- Wirakaray (Obesidad)
- Muru unquy - (Viruela)
- Wanthi - (Sífilis)
- Suq'a unquy - (Tuberculosis)
- Añaw, Wirus - (Virus)
- Añaki, Baktirya - (Bacteria)
- Ñawsa kay - (Ceguera)
- Waq'a unquy - (Enfermedad mental)
- Wanq'uyay, Ruqt'u kay - (Sordera)
[allichay] Mit'a yachay (Meteorología)
- Phuyu (Nube)
- Niño Akna (Fenómeno del Niño)
- Pacha q'uñichiy (Efecto invernadero)
- Niña Akna (Fenómeno de la Niña)
- Sinchi muyuq wayra (Tornado)
- Khunu wayra (Ciclón tropical)
- Para / Tamyay (Lluvia)
[allichay] Pachaykamay (Física)
- Iñuku (Átomo)
- Elektrun
- Neutrun
- Protun
- Micha (Energía)
- Iñuwa (Molécula)
- Achkiy / K'anchay (Luz)
- Kallpakuna (Fuerzas)
- Llasaturaku (Gravitación)
- Llut'ariy (Magnetismo)
- Pinchikilla (Electricidad)
- Iñuku huk'i micha (Energía nuclear)
- Utqachiy (Aceleración)
- Kallpa (Fuerza)
- Wisnu (Masa)
- Utqay kay (Velocidad)
- Puriq pacha / Timpu (Tiempo)
- Utqay kay (Rapidez)
- Llasaq kay (Peso)
[allichay] Allpapi tiyaqkuna (Recursos)
- Chuqi (Minerales)
- Yuraq umiña (Diamante)
- Kachi (Sal)
Hukkuna
- Rumi wira / Allpa wira (Petróleo)
- Rumi wapsi (Rumi wasisi) / Allpa wapsi (Gas natural)
- K'illimsa (Carbón)
[allichay] Industrias
- P'achakuna (Textil)
- Plastika
- Nylon
- Polyester
- Kuntu kamay (Perfumería)
- Kuntu yaku (Perfume)
- ... Mirra
- Q'apachi (Incienso)
- ... Almizcle
- Wasichay (Construcción)
- Wasi (Casa)
- Simintu (Cemento)
- Isku chapusqa (Mortero)
- Maychina rumi, Wasichana rumi (Sillar)
- Aruwi (Adobe)
- Tika (Ladrillo)
- K'ukti (Arco)
- P'aqchi (Bóveda)
- Manqus wasi, Yupaychana wasi, Qhapana, Willka wasi (Templo)
- Chuntu, Mintu (Pirámide)
- Katidral (Catedral)
- Haylli k'ukti (Arco de triunfo)
- Dolmen
- Sayakuq rumi (Menhir)
- Iglu
[allichay] Tupu (Unidades derivadas del SI y otras)
- SI tupuy (Sistema Internacional de Unidades)
- Mitru m: Karu kay
- Litru l: Chhika kay
- Kilugramu kg: Wisnu
- Voltyu V: Pinchikillay mast'ay
- Watyu W: Arpay
- Newton (tupu) N: Kallpa
[allichay] Calendarios y cronómetros
- Calendario
- Calendario gregoriano
- Algoritmo para calcular el día de la semana (Day-of-week algorithm)
- Cálculo de la fecha de Pascua (Calculation of date of Easter)
- Calendario gregoriano
- Huso horario
- Horario de verano / horario estival
[allichay] 100 inventos
Los inventos más útiles, no los más usados por el hombre
- Calzado
- Ropa
- Armas
- Amaestrado de animales
- Fuego
- La Rueda
- La Radio
- Televisión o Televisor
- Pararrayos
- Ferrocarril
[allichay] Simikuna
- Runa simi
- Aymara simi
- Nawatl simi
- Maya simi
- K'iché simi
- Warani simi
- Arabiya simi (árabe)
- Inlish simi (Inglés)
- Esperanto simi (esperanto)
- Fransiya simi (francés)
- Italya simi
- Purtuyis simi
- Aliman simi
- Gramática
- Hindi simi
- Nihun simi (Japonés)
- Latin simi
- Grigu simi
- Mandarin simi
- Rusiya simi (ruso)
- Sanskrito simi
- Kastilla simi (español)
- China simi, Chunhu simi (chino)
[allichay] Arquitectura
- Angkor Wat
- Arco
- Presa de Asuán
- Puente - Chaka
- Bóveda
- Torre Eiffel
- Gran Muralla China
- Clavo
- Pirámide
- Taj Mahal
- Siete Maravillas del Mundo
[allichay] Yupay kamana, yupay kamay -Yupay Yachay (Matemáticas)
- Álgebra
- Cálculo
- Geometría
- Círculo - P’alta Muyu
- Pi - Cheqaluwa
- Cuadrado - Tawa k’uchu
- Triángulo
- Círculo - P’alta Muyu
- Infinito
- Trigonometría
Polígono
[allichay] Militar
- Ejército
- Artillería
- Caballería
- Infantería
- Armada, Marina de Guerra o Marina
- Fuerza Aérea
No están en la lista pero son similares Fuerzas Armadas - Policía
[allichay] Kurku kallpanchay (Sport)
- Baseball
- Isanka rump'u (Ashankayrumpa, Basketball, Baloncesto)
- Makiyasiy (Volleyball)
- Sirp'i pukllay (Cricket)
- Piluta hayt'ay (Chakiyasiy, Football')
- K'akcha pukllay (Handball, Balonmano)
- Awtu yallinakuy (Motor racing)
- Kallpanakuy (Atletismo)
- Bisiklita yallinakuy (Bicycle racing)
[allichay] Hatallichakuy (Tecnología)
[allichay] Yuparparina, anta ñiqiq, antanikik (Computadora)
- Linux
- Microsoft Windows
- Mac OS
- Unix
[allichay] Tecnología común
- Tarina (Invención)
- Rawray kuyuchina (Motor de combustión)
- Nina, Rawray (Fuego)
- T'iksu pampa, Chinru pampa (Plano inclinado)
- Wanqhana (Palanca)
- Q'illay takay (Metalurgia)
- Ch'ipachina (Imprenta)
- Phiruru (="Rueca"), (Polea)
- Pillinku (Tornillo)
- Wapsi kuyuchina (Máquina de vapor)
- Q'imina (Cuña)
- Qalla (Ruyda) (Rueda)
[allichay] Willachikuy (Comunicación)
- Siq'i llumpa
- Internet
- Willay p'anqa (Karma qillqa, Qillqasqa rapra) (Diario, Periódico)
- Ankichiy (Radyu) Radio (medio de comunicación)
- Karu qillqay (Tiligrafu) (Telégrafo)
- Karu rimay (Karuyari, Yawirka rimay, Tiliwunu) (Teléfono)
- Ñawikaruy (Tiliwisyun) (Televisión)
- Qillqa
[allichay] Micha (Energía)
[allichay] Pinchikilla (electricidad)
- Kutipayaq micha (Energía renovable)
- Kawsasqamanta micha (Biomasa)
- Inti micha (Energía solar)
- Yaku micha / Phaqcha micha (Energía hidráulica)
- Wayra micha (Energía eólica)
- Mama qucha micha (Energía mareomotriz)
- Iñuku huk'i micha (energía nuclear)
- Allpa pachapi tiyaqkuna, Rumiyasqa rawrana (Recursos naturales, Combustibles fósiles)
- K'illimsa (Carbón)
- Allpa wapsi (Gas natural)
- Rumi wasisi / Allpa wira (Petróleo)
[allichay] Imayaykuna (Materiales)
- Q'ispillu (Vidrio)
- Qillqana p'anqa / Papil (Papel)
- Plastika / Plastiku (Plástico)
[allichay] Apaykaychay (Transporte): Apaykachanakuna
- Ñan (camino)
- Antanka (awiyun, aeroplano, avión)
- Antawa (awtu, karru, automóvil)
- Iskaymuyu (bisiklita, wisikilita, bicicleta)
- Anta kuru (trin, Tren) / Anta kuyu (makina, locomotora) / Khillay ñan (anta kuru ñan, ferrocarril)
- Sukuta (Sail, Vela)
- Wamp'u (Bote), Hatun wamp'u, Yaku karru (Barco)
[allichay] Ayñi (Arma)
- Ch'iqtana (Hacha)
- Tuqllaylla (Explosivo)
- Illapa (Arma de fuego)
- Ratata allpa (Pólvora)
- Illapapayaq (Ametralladora)
- Maqanakuy yachay (Arte Marcial - es decir el cuerpo como arma)
- Iñuku huk'i ayñi (Arma nuclear)
- Khillaychuki (Espada)
- Tanki (Tanque)
[allichay] Llaki tukuy (Catástrofe)
- Wayqu (Alud, Aluvión, Avalancha)
- Pacha kuyuy (Terremoto, Temblor, Seísmo)
- Nuyuy (Inundación)
- Iñuku huk'i llaki tukuy (Fusión nuclear, nuclear meltdown)
[allichay] Llimphikuna (Pawqarkuna)
[allichay] Yachay sunqu kay, Yachay wayllukuy (Filosofía)
- Método Científico
- Yachay (conocimiento)
- Yuyay (recuerdo, recordar,
- sut'i (verdad, claro, cierto)
- Punto de vista neutral
- Ética
- política
- ontología
- Decisión por consenso
[allichay] Kastilla simipi sut'inchana qillqa
El motivo por el que se ha creado esta página (listar los artículos que toda Wikipedia debería tener) está siendo discutido en el canal#wikilist de la red IRC Freenode así como los artículos que aquí se incluyen, por lo tanto, por favor, si se desea incluir alguna entrada sería preferible discutirla previamente en la #wikilist, aunque si hay algún aspecto muy importante de la cultura quechua, lo puedes incluir al listado, o crear un listado nuevo con aspectos fundamentales de la cultura quechua. Otra de las cosas que puedes ir haciendo es ir traduciendo este listado al quechua.
Para crear uno de estos artículos tan solo tienes que pulsar el enlace en rojo y ponerte a escribir en el editor de texto que te aparece en la pantalla. Cuando termines de escribir, pulsas save page, que está debajo de la ventana del editor de texto a la izquierda, y ya has creado una página de la futura enciclopedia en quechua. Para modificar una página que ya está creada, sólo tienes que pulsar el botón edit que está en la parte de encima de la página, y ya puedes modificar, corregir, ampliar lo que quieras. Es muy fácil.
Hay un creciente número de proyectos wikipédicos. Algunos crecen rápidamente, pero otros todavía parecen necesitar un empuje. A propuesta de un usuario se creó esta lista para facilitar y asegurar que el mayor número de Wikipedias tienen cubiertos unos campos mínimos de información, útil para el usuario y exigible a cualquier enciclopedia. Así, aquellos que se acerquen a la wikipedia podrán sentirse más motivados para participar en su desarrollo.
Por lo tanto, dicho usuario propuso que se crease una lista con 1000 enlaces a esbozos de artículos que deberíamos esforzarnos por que existan en todas y cada una de las distintas Wikipedias.
Estos artículos podrían ser muy sencillos, incluyendo la información más esencial. En algunos casos, puede ser tan solo una tabla, mientras que en otros casos puede ser un esbozo. Esta iniciativa puede impulsar los pequeños proyectos y se espera proveer artículos que se puedan traducir fácilmente.
[allichay] Cómo se utiliza este listado
Hay varias formas de usar esta lista. Una de ellas es traducirla a una segunda lengua en la que la wikipedia cuente con pocos artículos y así comprobar qué artículos todavía no tiene Wikipedia en dicha lengua. Muchos de los artículos en esta lista aparecerán en la Wikipedia en español o en la Wikipedia en inglés sencillo. De esta forma, una posibilidad es traducir dichos artículos desde alguna de estas wikipedias. Además, también se pueden comprobar los enlaces que tenga cualquier artículo a versiones de Wikipedia en otras lenguas si se quiere buscar más información sobre el artículo.
[allichay] Particularidades culturales
En estos momentos un usuario está realizando otro listado de artículos vinculados con la cultura hispanoamericana que sería aconsejable su aparición en la Wikipedia de nuestro ámbito.
Propuesta de Lista de artículos que la Wikipedia en español debería tener. Siéntase libre de agregar lo que falte.