Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe
Z Wikipedii
Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe (ZChN) - polska partia polityczna o profilu narodowo-chrześcijańskim, powstała na fali przemian demokratycznych roku 1989.
Nawiązywało do przedwojennych tradycji Narodowej Demokracji i Chrześcijańskiej Demokracji. Wyłoniło się z ruchu "solidarnościowego". Do współzałożycieli i głównych działaczy należeli: Wiesław Chrzanowski, Marek Jurek, Ryszard Czarnecki, Stefan Niesiołowski, Marian Piłka, mało istotnym działaczem był wówczas jeszcze Artur Zawisza. Duże znaczenie partia zyskała po wyborach prezydenckich 1990, kiedy wraz z KLD i PC utworzyła rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego. Reprezentował ją w nim Wiesław Chrzanowski w roli ministra sprawiedliwości, a także Kazimierz Kapera jako wiceminister zdrowia. W pierwszych wolnych wyborach z października 1991 ZChN odniosło sukces, startując jako "Wyborcza Akcja Katolicka" i osiągając 8,74% głosów (49 miejsc w parlamencie). Wraz z PC i Porozumieniem Ludowym współtworzyło rząd Jana Olszewskiego, gdzie zasiadali przedstawiciele tej partii tj. Jerzy Kropiwnicki (praca), Antoni Macierewicz (sprawy wewnętrzne) oraz Zbigniew Dyka (sprawiedliwość). Przewodniczącemu ZChN, Wiesławowi Chrzanowskiemu, przypadła funkcja Marszałka Sejmu (sprawował ją w latach 1991-93).
W programie wyborczym ZChN z 1991 uwagę zwracano na konieczność ochrony polskiej gospodarki przed zalewem zachodnich towarów (stąd np. akcja "kupuj polskie produkty"), preferencji dla małych przedsiębiorstw (niższe obciążenia podatkowe), obniżenia podatków najsłabiej zarabiającym, ochrony warstw najsłabszych przed skutkami reform wolnorynkowych (partia krytycznie odnosiła się do planu Balcerowicza) oraz preferencji podatkowych dla rodzin wielodzietnych. Początkowo z niechęcią odnoszono się do idei integracji europejskiej, widząc w niej zagrożenie dla polskiej tożsamości narodowej i suwerenności państwowej (jakkolwiek partia poparła w sejmie układ stowarzyszeniowy ze wspólnotami). W dziedzinie ideologicznej domagano się utrzymania nauki religii w szkołach, wyłącznego prawa rodziców do wychowywania własnych dzieci, zapisu o poszanowaniu wartości chrześcijańskich w mediach. Ważnym punktem programu była walka o wprowadzenie zakazu aborcji na wzór irlandzki (ZChN musiał pogodzić się ostatecznie z łagodniejszą wersją ustawy).
Po słynnej aferze "teczkowej" z początku czerwca 1992, związanej z ujawnieniem przez Antoniego Macierewicza listy domniemanych agentów Służby Bezpieczeństwa i wnioskiem o odwołanie rządu Olszewskiego, partia głosowała przeciwko odwołaniu rządu, lecz bezskutecznie (na tzw. liście Macierewicza znaleźli się m.in. Wiesław Chrzanowski oraz Jan Tomasz Zamoyski, przez co Macierewicz został następnie usunięty z ZChN). Po trzydziestodniowych rządach Pawlaka partia weszła do "koalicji siedmiu", współtworząc rząd Hanny Suchockiej, w którym objęła istotne stanowiska. Reprezentowali ją tam głównie Henryk Goryszewski (wicepremier ds. gospodarczych), Jan Piątkowski (sprawiedliwość) oraz Zdobysław Flisowski (edukacja). ZChN miało jednakże duży wpływ na politykę rządu ze względu na pokaźną liczbę mandatów. Często wyłamywało się z niekorzystnych dla Polski ustaleń rządowych, np. głosując przeciwko Programowi Powszechnej Prywatyzacji czy Układom Stowarzyszeniowym z EWG.
W opinii części społeczeństwa, ZChN w pierwszej połowie lat 90. miało wizerunek "modelowej" partii narodowo-katolickiej, zmierzającej do zwiększenia wpływu Kościoła w życiu publicznym i prywatnym oraz ograniczenia pewnych swobód obywatelskich, zwłaszcza w sferze obyczajowej, a także wiązane było z umiarkowanym nacjonalizmem. Wizerunek ten utrwalony został zwłaszcza przez niektórych artystów, głównie piosenkarzy i satyryków. W opinii innej części społeczeństwa ZChN broniło w sferze publicznej podstawowych wartości cywilizacji, w tym prawa do życia.
W wyborach 1993 ZChN kandydowało wraz ze Stronnictwem Ludowo-Chrześcijańskim Artura Balazsa i Partią Konserwatywną Aleksandra Halla. Mimo iż koalicja "Ojczyzna" zmontowana pod auspicjami bp. Gocłowskiego osiągnęła 6,37 % głosów, nie znalazła się w Sejmie. Wyborcy nie wybaczyli ZChN-owi ideologicznego zacietrzewienia, afer obyczajowych (sprawa Anastazji P.) a także zadziwiających zmian sojuszy politycznych w ciągu niecałych dwóch lat. Na cztery lata ZChN musiało zadowolić się pozostaniem w opozycji pozaparlamentarnej.
W 1997 działacze ZChN wrócili do Sejmu - tym razem kandydując z list AWS, której ZChN było istotną częścią, sytuującą się po "narodowo-katolickiej" stronie ugrupowania. Dysponowali ok. 30 mandatami, choć nie tworzyli osobnej frakcji. W skład rządu Buzka weszło trzech przedstawicieli ZChN: Ryszard Czarnecki (podsekretarz stanu w UKiE), Marek Zdrojewski (minister łączności) oraz Jerzy Kropiwnicki (Rządowe Centrum Studiów Strategicznych). Przedstawiciel ZChN Stanisław Zając został wicemarszałkiem Sejmu. W latach 1997-2001 partia reprezentowała nurt bardziej pragmatyczny niż w Sejmie I kadencji, zmieniła swoje stanowisko w sprawie integracji europejskiej (na "lekkie tak") oraz wycofała się z forsowania niektórych kwestii ideologicznych. W grudniu 2000 roku stała się częścią federacji AWS, jej przewodniczący Stanisław Zając był jednym z przywódców Akcji. W wyborach 2001 ZChN wystartowało z listy AWSP, choć duża część jego działaczy "katapultowała" się do nowego ugrupowania Prawa i Sprawiedliwości. Po wyborach ZChN zerwało współpracę z Ruchem Społecznym, oglądając się w stronę Ligi Polskich Rodzin. W wyborach samorządowych współtworzyło organizację "Razem Polsce". Przedstawiciel ZChN Jerzy Kropiwnicki został prezydentem Łodzi, a Ryszard Tur Prezydentem Białegostoku. W referendum 2003 partia wzywała do opowiedzenia się za integracją z Unią Europejską.
29 września 2004 nadzwyczajny zjazd delegatów ZChN w województwie zachodniopomorskim podjął decyzję o rozwiązaniu lokalnych struktur tej partii. Władze centralne ZChN uważają tę decyzję za nielegalną.
W roku 2005 stronnictwo początkowo upatrywało swej szasy w budowie bloku politycznego wokół kandydatury Zbigniewa Religi - m.in z PSL w ramach porozumienia Zgoda - a w końcowej fazie kampanii poparło Lecha Kaczyńskiego, w wyborach parlamentarnych członkowie ZChN startowali głównie z listy PiS.
Nowym prezesem partii był od 4 czerwca 2006 roku Jacek Szczot (dotychczas wiceprezes ZChN).
Partia została wykreślona z ewidencji partii politycznych w dniu 21 września 2006.
