Załuki
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°10' N 023°33' E
| Załuki | |
| Województwo | podlaskie |
| Powiat | białostocki |
| Gmina | Gródek |
| Położenie | 53° 10' N 23° 33' E |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
85 |
| Tablice rejestracyjne | BIA |
Załuki – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Gródek. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Spis treści |
[edytuj] Połozenie
Załuki to wieś o układzie przestrzennym ulicówki powstała w XVII wieku, atrakcyjnie położona miejscowość w południowej części Puszczy Knyszyńskiej, nad rzeką Supraśl. Przez wieś przebiegają trzy szlaki turystyczne: Szlak Napoleoński, Szlak Wzgórz Świętojańskich i Szlak Powstania Styczniowego.
Do Załuk admistracyjnie należy również wieś Podzałuki położona po drugiej stronie Supraśli.
[edytuj] Mieszkańcy
Wieś liczy 206 mieszkańców (dane z USC w Gródku z lutego 2005).
Załuki to wieś popegeerowska - do 2000 większość mieszkańców zatrudniona była w Państwowym Gospodarstwie Rolnym w Waliłach. W Załukach zlokalizowana jest stanowiąca jej część - chlewnia - obecnie nie wykorzystywana.
Większość mieszkańców wsi to rolnicy. Wielu również dojeżdza do pracy w Białymstoku, Gródku, a także prowadzi własne działalności gospodarcze (najbardziej popularne są firmy związane z surowcem drzewnym, takie jak: tartaki, firmy zajmujące się wyrębem drewna itp.). Część mieszkańców jest zatrudniona w leśnictwie, w Nadleśnictwach Waliły, Żednia i Supraśl.
Mieszkańcy wsi trudnią się również zbiorem ziół i runa leśnego, czemu sprzyja czyste, nieskażone środowisko.
Załuczanie są w większości wyznania prawosławnego. W użyciu jest gwara białoruska.
[edytuj] Struktura wiekowa (stan na luty 2005)
- do 10 roku życia - 21 osób,
- 11-20 lat - 25 osób,
- 21-30 lat - 39 osób,
- 31-40 lat - 23 osoby,
- 41-50 lat - 26 osób,
- powyżej 50 roku życia - 62 osoby.
Ponad 52% społeczności Załuk to osoby poniżej 40 roku życia.
[edytuj] Walory turystyczne
Kultura i tradycja Załuk wynika z położenia przygranicznego jak i z cech kulturowych wyznania prawosławnego. Nie zanikło tu rękodzieło i wciąż popularne jest wyszywanie krzyżykiem, tkanie na krosnach, dzierganie, szydełkowanie i in.
Rolniczy charakter miejscowości sprawia że w Załukach nadal samodzielnie wytwarzanych jest wiele tradycyjnych produktów wiejskich, takich jak: masło, twarogi, wina, nalewki, wódki zbożowe i owocowe a także przetwory runa leśnego.
We wsi można zobaczyć żurawia - studnię z charakterystycznym czerpakiem wody. Przy wsi od strony Sofipola (100m) jest cmentarz choleryczny datowany na XVIII wiek.
Załuki położone są nad rzeką Supraśl, którą odbywają się spływy kajakowe i nad którą istnieją możliwości plażowania.
Załuki stanowią bazę wypadową w okolice granicy polsko - białoruskiej, Gródka (cmentarz żydowski, cerkiew z freskami, imprezy cykliczne: Basowiszcza - połowa lipca, Siabrouskaja Biasieda - ostatnia sobota lipca), Walił (dom malarza Leona Tarasewicza), Królowego Mostu (cerkiew prawosławna i kapliczka), Kruszynian, Bohonik (meczety - szlak Tatarski Duży i Mały), Arboretum w Kopnej Górze (park dendrologiczny), Białegostoku, Michałowa, Krynek i in.
W okolicach jest wiele miejsc martyrologii: Zasady (województwo podlaskie), Piłatowszczyzna, Popówka, Sokołda, uroczysko Piereciosy, a także wyludnionych wsi, gdzie jednak pozostał układ zabudowań, alei drzewnych, sady - np.: Majdan.
We wsi aktywnie rozwija się agroturystyka.
[edytuj] Instytucje
Załuki to to jedyna miejscowość w gminie Gródek (poza samym Gródkiem), gdzie utrzymała się szkoła podstawowa.
We wsi ma swoją siedzibę Ochotnicza Straż Pożarna (w planach jest organizacja drużyny młodzieżowej - również dziewczęcej) oraz Koło Gospodyń Wiejskich.
We wsi działają trzy zespoły folklorystyczne śpiewające po białorusku i po polsku:
- zespół seniorów "Kalina" (od 2001),
- młodzieżowy dziewczęcy zespół "Kalinka" (od 2002)
- zespół dziecięcy "Kalineczka" (od 2006)
Oba starsze zespoły mają na swoim koncie wiele nagród, występów (m.in. w Spale na "Dożynkach Prezydenckich", festiwalach muzyki białoruskiej, konkursach oraz przeglądach takich jak przegląd zespołów obrzędowych itp.
Od lutego 2005 we wsi funkcjonuje stowarzyszenie "Załuki nad Supraślą", którego celem jest rozwój miejscowości. Dzięki dotacji Fundacji Wspomagania Wsi w programie "Nasza świetlica" stowarzyszenie zorganizowało w udostępnionej przez OSP części remizy świetlicę środowiskową dla dzieci i młodzieży.
[edytuj] Imprezy cykliczne
W Załukach organizowane są imprezy cykliczne:
- Noc Świętojańska (tzw. Noc Kupały)- data ruchoma - około 24 czerwca, w sobotę;
- Gminne Dożynki - termin ruchomy - zazwyczaj druga sobota września;
- Wigilia Ekumeniczna - grudzień (szkoła);
- festyny rodzinne - obchody Dnia Dziecka, Matki i Ojca organizowane od pięciu lat przez szkołę. Coroczną najważniejszą atrakcją jest przedstawienie przygotowywane przez dorosłych (rodziców, dziadków, starszą młodzież) - termin ruchomy - pierwsza połowa czerwca.
Załuki należą do katolickiej parafii w Gródku i prawosławnej parafii w Królowym Moście. Rokrocznie odpusty ku czci świętej Anny - patronki parafii położonych w drugiej z tych miejscowości - ściągają wielu turystów (26 lipca - odpust katolicki, 7 sierpnia - odpust prawosławny).
[edytuj] Dojazd
Przez wieś wiedzie trasa autobusu PKS wyjeżdzającego z Białegostoku (linia: Gródek przez Załuki lub Michałowo przez Załuki).
Samochodem: drogą krajową nr 65 od Białegostoku do Sofipola, gdzie należy skręcić w lewo.
