Valle de los Caidos
Z Wikipedii
Valle de los Caidos (hiszp. Dolina Poległych, właściwie Monumento Nacional de Santa Cruz del Valle de los Caídos - Narodowy Pomnik Świętego Krzyża w Dolinie Poległych) - mauzoleum upamiętniające ofiary wojny domowej w Hiszpanii.
Budowę mauzoleum zadekretował generalissimus Franco 1 kwietnia 1940 - w pierwszą rocznicę zakończenia wojny domowej. Prace trwały do 1959. Mauzoleum zostało wykonane rękami więzionych żołnierzy republikańskich, wziętych do niewoli podczas wojny domowej. Zgodnie z zamiarami Franco mauzoleum miało być monumentalne, by uczcić skalę wojny - uznawanej przez frankistów za krucjatę - i nawiązywać do imperialnej przeszłości Hiszpanii Królów Katolickich. Wymagania te zostały zrealizowane przez twórcę projektu i kierownika budowy - architekta Pedro Muguruzę oraz jego następcę Diego Mendeza. Rzeźby zdobiące bazylikę i figury czterech ewangelistów u podstawy krzyża wykonał Juan de Avalos. Całość założenia robi przytłaczające wrażenie.
Mauzoleum mieści się w dolinie Cuelgamuros w górach Guadarrama, 12 km na północ od pałacu Escorialu, 50 km na północny zachód od Madrytu. Kompleks składa się z podziemnej bazyliki, wykutej w skale, oraz z ogromnego krzyża stojącego na szczycie wzgórza. Po przeciwnej stronie wzgórza mieści się klasztor benedyktynów. Bazylika ma formę podziemnej krypty, długiej na 262 metry i wysokiej na sześć pięter. Prowadzi do niej krótki tunel, na którego drzwiach z kutego żelaza widnieje frankistowski orzeł. W zamkniętych ossuariach bazyliki zostało złożonych 40 tysięcy urn z prochami żołnierzy frankistowskich i republikańskich. Poza tym mieszczą się tam groby Francisco Franco i José Antonio Primo do Rivery. Przed wejściem do bazyliki znajduje się wielki plac, z którego rozciągają się widoki na dolinę i na przedmieścia Madrytu. Kamienny krzyż ma 152,4 m wysokości i 46 m rozpiętości, waży 201 tysięcy ton i jest widoczny z odległości prawie 50 kilometrów. Jest to najwyższy pamiątkowy krzyż na świecie.
Dolina Poległych jest obecnie celem pielgrzymek i wycieczek. Odbywają się tam również spotkania falangistów w rocznicę śmierci Franco (20 listopada) i w rocznicę wybuchu powstania (18 lipca). Kolejne socjalistyczne rządy Hiszpanii planują przebudowę mauzoleum.
