Sima Qian
Z Wikipedii
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz w dyskusji tego artykułu lub na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
Sima Qian (chiń. trad. 司馬遷, uproszcz. 司马迁, pinyin: Sīmǎ Qiān; Sy-ma Ts'ien) (ur. około 145, zm. 90 p.n.e.) syn Sima Tana. Był prefektem Wielkich Skrybów (太史令) za panowanie dynastii Han. Jest uznawany za ojca historiografii chińskiej. Jest autorem dzieła Shiji (史記), po polsku Zapisków historycznych, których fragmenty opublikowano niedawno w Polsce w tłumaczeniu M. J. Kunstlera. Dzieło to obejmuje ponad 2000 lat z historii Chin.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Wczesne lata życia i nauka
Sima Qian urodził się i wychował w Longmen, niedaleko współczesnego Hancheng. Wychowywał się w rodzinie historiografów. Jego ojciec, Sima Tan (司馬談) służył jako Prefect Wielkich Skrybów Cesarza Han Wudi. Do jego powinności należało zajmowanie się główną biblioteką i kalendarzem. Dzięki wpływowi ojca, w wieku dziesięciu lat, Sima Qian był dobrze obeznany z dawnymi pismami. Był uczniem słynnych konfucjonistów Kong Anguo (孔安國) i Dong Zhongshu (董仲舒). W wieku 20 lat, popierany przez ojca, Sima Qian rozpoczął podróż porzez kraj, gromadząc użyteczne materiały z pierwszej ręki do swojej prracy, Shiji. Celem jego podróży było sprawdzenie wiarygodności legend i opowieści oraz odwiedzenie starych zabytków, włączając w to groby starożytnych królów Yu i Shun. Odwiedził między innymi Shandong, Yunnan, Hebei, Zhejiang, Jiangsu, Jiangxi i Hunan. Po ukończeniu swoich podróży, został wybrany przedstawicielem dworu (郎中, Lang Zhong) w rządzie, do którego obowiązkow należało kontrolowanie i odwiedzanie różnych części kraju towarzysząć cesarzowi Han Wudi. W 110 p.n.e., w wieku 35 lat, Sima Qian został wysłany na zachód na wojnę przeciwko plemionom "barbarzyńskim".
W 110 p.n.e. Sima Tan poczuł się chory, nie dostąpił wejścia na cesarską świątynię Feng. Podejrzewając, że jego dni dobiegają końca wezwał swego syna by kontynuował tradycję rodzinną i dokończył pracę historyczną którą on sam rozpoczął.. Sima Tan chciał by była kontynuowana praca nad Dziennikami Wiosny i Jesieni (春秋左氏傳) które były pierwszą kroniką historyczną starożytnych chin. I tak od 109 p.n.e. Sima Qian rozpoczął prace nad Shiji. W 105 p.n.e. Sima Qian był pośród uczonych wybranych do zreformowania kalendarza.
Jako wyższy urzednik państwowy, Sima Qian miał prawo do doradzania ministerstwu spra wewnętrznych.. W 99 r.p.n.e., Sima Qian wplątał się w aferę Li Linga (李陵). Li Guangli (李廣利) i Li Ling, dwóch oficerów, miało poprowadzić kampanię przeciwko Xiongnu (匈奴) na północy. Przegraną cesarz Han Wudi przypisał Li Lingowi.
Gdy wszyscy urzędnicy dworu przypisywali winę za przegraną Li Lingowi, Sima Qian był jedyną osobą która broniła Li Linga, choć Li Ling nigdy nie był jego przyjacielem. Cesarz Han Wudi uzanał obronę Sima Qiana za atak na szwagra cesarza Wudi, który również walczył przeciwko Xiongnu. bez sukcesów. W efekcie został skazany na śmierć. W tamtym okresie egzekucję można było zamienić na karę pieniężną lub kastrację. Sima Qian nie posiadał wystarczającej ilości pieniędzy by wykupić swoje winy dlatego wybrał kastrację i został wtrącony do więzienia.
W 96 p.n.e Sima Qian został uwolniony. Trzy lata pobytu w więzieniu nie złamały Sima Qian'a. Kontynuował pisanie książki, aż do ukończenia w 91 p.n.e..
[edytuj] Znaczenie jego życia
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.
[edytuj] Jako historyka
[edytuj] Jako pisarza
[edytuj] Jako astrologa
[edytuj] Źródła
- Na podstawie **Beasley, W. G., and Pulleyblank, E. G.(1961), Historians of China and Japan. New York: Oxford University Press.
- Durrant, Stephen W.(1995), The cloudy mirror : tension and conflict in the writings of Sima Qian. Albany : State University of New York Press.
- Hardy, Grant Ricardo (1988), Objectivity and Interpretation in the "Shi Chi". Yale University.
- Watson, Burton (1958). Ssu-ma Ch'ien: Grand Historian of China. New York: Columbia University Press.
- Joseph Roe Allen III Chinese Texts: Narrative Records of the Historian (http://literatureark.nease.net/eclass/complit/shiji.htm)
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.
