Shinkansen

Z Wikipedii

Shinkansen (jap. 新幹線) - sieć szybkich kolei w Japonii. Eksploatowane są na niej słynne pociągi - pociski.

Spis treści 1 Nazwa 2 Historia 3 Linie Shinkansen 4 Modele pociągów Shinkansen 4.1 Modele nie wprowadzone jeszcze do eksploatacji 5 Lista połączeń kolejowych Shinkansen 6 Zobacz też 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Nazwa

Nazwa "pociąg - pocisk" została nadana projektowanym pociągom jeszcze w latach 40. XX wieku. Dziś pociągi znane są pod nazwą Shinkansen, którą tłumaczy się jako "Nowa magistrala". Same pociągi nazywa się oficjalnie "Super Ekspresami". Przedrostek shin oznacza w języku japońskim nowy i jest także używany do wyróżnienia nowych stacji linii Shinkansen, jak np. w przypadku Stacji Shin-Ōsaka (nie znaczy to jednak, że każda stacja z tym przedrostkiem w nazwie jest stacją kolei Shinkansen - w nazwach nowych stacji na innych liniach także występuje).

[edytuj] Historia

Japonia była pierwszym krajem, który rozpoczął prace nad systemem szybkiej kolei. Budowa pierwszego odcinka, pomiędzy Tokio i Ōsaką (Tōkaidō Shinkansen) rozpoczęła się w 1959 roku. Oficjalne otwarcie nastąpiło 1 października 1964 roku. Linia odniosła olbrzymi sukces, przewożąc 100 milionów pasażerów już po niecałych trzech latach, 13 czerwca 1967 roku, a miliard przekraczając w 1976.

Pierwsze pociągi jeździły z prędkością 200 km/h, potem zwiększoną do 220 km/h. Dziś prędkości pociągów są różne w zależności od linii, a najszybsze z nich przewożą pasażerów z prędkością 300 km/h, co stawia je w jednym rzędzie z francuskimi TGV i niemieckimi ICE.

Shinkanseny to pociągi szersze niż tradycyjna kolej. Dzięki temu w wagonach jest miejsce na większą ilość siedzeń niż w klasycznych pociągach (układy 2+3 lub nawet 3+3). Między północą a godziną 6:00 linie zamykane są na potrzeby konserwacji. Jeżdżą po nich wówczas także specjalne pociągi Doctor Yellow, które za pomocą zamontowanej na ich pokładzie specjalistycznej aparatury dokładnie sprawdzają każdy odcinek torów.

[edytuj] Linie Shinkansen

Główne linie kolei Shinkansen to:

• Tōkaidō Shinkansen - Tokio (Stacja Tokijska) - Ōsaka (Stacja Shin-Ōsaka) - 515 km
• San'yō Shinkansen - Ōsaka (Stacja Shin-Ōsaka) - Fukuoka (Stacja Hakata) - 554 km
• Tōhoku Shinkansen - Tokio (Stacja Tokijska) - Hachinohe (Stacja Hachinohe) - 593 km
• Jōetsu Shinkansen - Saitama (Stacja Ōmiya) - Niigata (Stacja Niigata) - 270 km
• Hokuriku Shinkansen (Nagano Shinkansen) - Takasaki (Stacja Takasaki) - Nagano (Stacja Nagano) - 117 km
• Kyūshū Shinkansen - Yatsushiro (Stacja Shin-Yatsushiro) - Kagoshima (Stacja Kagoshima-Chūō) - 126 km
• Yamagata Shinkansen - Fukushima (Stacja Fukushima) - Shinjō (Stacja Shinjō) - 149 km
• Akita Shinkansen - Morioka (Stacja Morioka) - Akita (Stacja Akita) - 127 km
• Linia Hakata-Minami - Fukuoka (Stacja Hakata) - Kasuga (Stacja Hakata-Minami) - 8 km

Ta ostatnia wykorzystuje pociągi Shinkansen, ale tory zwykłej linii kolejowej.

Linie Shinkansen projektowane oraz w budowie:

• Tōhoku Shinkansen - Hachinohe (Stacja Hachinohe) - Aomori (Stacja Shin-Aomori), w budowie, będzie otwarta do roku 2010
• Kyūshū Shinkansen - Fukuoka (Stacja Hakata) - Yatsushiro (Stacja Shin-Yatsushiro), w budowie, będzie otwarta do roku 2010
• Hokuriku Shinkansen - Nagano (Stacja Nagano) - Kanazawa (Stacja Kanazawa), w budowie, będzie otwarta do roku 2014; przedłużenie tej linii do Ōsaki jest projektowane i budowana jest tylko Stacja Fukui w mieście Fukui
• Hokkaidō Shinkansen - Aomori (Stacja Shin-Aomori) - Hakodate (Stacja Shin-Hakodate), w budowie, będzie otwarta do roku 2015; przedłużenie tej linii do Sapporo jest projektowane
• Kyūshū Shinkansen - Tosu (Stacja Shin-Tosu) - Nagasaki (Stacja Nagasaki), projektowana
• Chūō Shinkansen - maglev, projektowana
• Taiwan High Speed Rail - linia wykorzystująca technologię Shinkansen na Tajwanie), w budowie

[edytuj] Modele pociągów Shinkansen

• Seria 0

W eksploatacji	od 1964
Maksymalna prędkość operacyjna	220 km/h
Wykorzystywana na liniach	San'yō
Wykorzystywana na połączeniach	Kodama

Pierwsze pociągi, które rozpoczęły kursy na liniach Shinkansen. Stylistyka jest wzorowana na samolocie DC-8. Ich produkcję zakończono w 1986 roku, ale dzięki modernizacjom niektóre w eksploatacji są do dziś. Jedna jednostka znajduje się także w Muzeum Kolejnictwa w York (patrz Zewnętrzne Linki).

• Seria 100

W eksploatacji	od 1985
Maksymalna prędkość operacyjna	220 km/h
Wykorzystywana na liniach	San'yō
Wykorzystywana na połączeniach	Kodama

Budowane pomiędzy 1984 a 1991 rokiem jednostki drugiej generacji. Skupiono się na zmniejszeniu poboru mocy i skomplikowania eksploatacji. Z powodu restrykcji dotyczących poziomu hałasu pociągi te nie poruszały się w normalnym ruchu z maksymalną prędkością, która sięga 270 km/h.

• Seria 200

W eksploatacji	od 1982
Maksymalna prędkość operacyjna	240 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōhoku, Jōetsu
Wykorzystywana na połączeniach	Yamabiko, Nasuno, Toki, Tanigawa

Budowane w latach 1980-1986. Wykonane z aluminium i wyposażone w mocniejszy napęd bez trudu sprawdzały się na górskich trasach. Charakterystyczny pług to jeden z licznych elementów ochrony przed śniegiem, w jakie wyposażone są pociągi serii 200.

• Seria 300

W eksploatacji	od 1992
Maksymalna prędkość operacyjna	270 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōkaido, San'yō
Wykorzystywana na połączeniach	Nozomi, Hikari, Kodama

Budowane pomiędzy 1989 a 1998 rokiem, wyglądem mocno odbiegające od swoich poprzedników pociągi serii 300, były w momencie swojego debiutu najszybszymi pociągami na liniach Shinkansen.

• Seria 400

W eksploatacji	od 1992
Maksymalna prędkość operacyjna	240 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōhoku, Yamagata
Wykorzystywana na połączeniach	Tsubasa

Pierwsze z tzw. Mini-Shinkansenów. Nazwę zawdzięczają krótszym i węższym wagonom. Zmniejszona szerokość wagonów podyktowana jest przystosowaniem serii 400 do zmodyfikowanych, acz standardowych tras kolejowych, a nie do linii Shinkansen. W efekcie zmnniejszenia szerokości pociągu stało się konieczne zainstalowanie wysuwanych schodów, ułatwiających wsiadanie i wysiadanie na dedykowanych pociągom Shinkansen stacjach.

• Seria 500

W eksploatacji	od 1997
Maksymalna prędkość operacyjna	300 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōkaido, San'yō
Wykorzystywana na połączeniach	Nozomi

Budowane między 1995 a 1998 rokiem pociągi tej serii są zaprojektowane do jazdy z prędkością 320 km/h. Pomimo satysfakcjonujących wyników w próbach nie zdecydowano się jeszcze na ich eksploatację z tą prędkością.

• Seria 700

W eksploatacji	od 1999
Maksymalna prędkość operacyjna	285 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōkaido, San'yō
Wykorzystywana na połączeniach	Nozomi, Hikari Rail Star, Hikari, Kodama

Celem powstania serii 700 było stworzenie pociągu niewiele odstającego od serii 500 pod względem prędkości, ale znacznie tańszego w budowie. Pociągi te budowano w latach 1997-2004.

• Seria 700T

W eksploatacji	(2005?)
Maksymalna prędkość operacyjna	300 km/h
Wykorzystywana na liniach	Taiwan High Speed Railway
Wykorzystywana na połączeniach	Taiwan High Speed Railway

Specjalna wersja Shinkansena serii 700 przygotowana z myślą o Tajwańskiej Szybkiej Kolei.

• Seria 800

W eksploatacji	od 2004
Maksymalna prędkość operacyjna	260 km/h
Wykorzystywana na liniach	Kyūshū
Wykorzystywana na połączeniach	Tsubame

Maksymalna projektowa prędkość tego pociągu to 285km/h, choć w eksploatacji zdecydowano się na niższą. Pociągi tej serii mają wnętrze wykonane przy użyciu bardziej tradycyjnych materiałów, jak drewno.

• Seria E1 Max

W eksploatacji	od 1994
Maksymalna prędkość operacyjna	240 km/h
Wykorzystywana na liniach	Jōetsu
Wykorzystywana na połączeniach	Max-Toki, Max-Tanigawa

Pociągi te miały początkowo nazywać się serią 600, ale zgodnie z nowym rodzajem nazewnictwa Max to skrót od Multi-Amenity eXpress. E1 to pierwszy piętrowy na całej długości składu Shinkansen. Zanim wymyślono nazwę Max pociągi były znane pod nazwą DDS - Double-Decker Shinkansen.

• Seria E2

W eksploatacji	od 1997
Maksymalna prędkość operacyjna	275 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōhoku, Nagano
Wykorzystywana na połączeniach	Hayate, Yamabiko, Nasuno, Asama

Pociągi te mają maksymalną prędkość projektową 315 km/h. Były budowane w latach 1995 - 2004.

• Seria E3

W eksploatacji	od 1997
Maksymalna prędkość operacyjna	275 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōhoku, Akita, Yamagata
Wykorzystywana na połączeniach	Komachi, Tsubasa, Yamabiko, Nasuno

Pociąg typu Mini-Shinkansen, produkowany od 1995 roku. Produkcja ma zakończyć się w roku 2005.

• Seria E4 Max

W eksploatacji	od 1997
Maksymalna prędkość operacyjna	240 km/h
Wykorzystywana na liniach	Tōhoku, Jōetsu, Nagano
Wykorzystywana na połączeniach	Max-Yamabiko, Max-Nasuno, Max-Toki, Max-Tanigawa, Max-Asama

Drugi, obok modelu E1, piętrowy Shinkansen klasy Max. Shinkanseny E4 budowane są od roku 1997.

[edytuj] Modele nie wprowadzone jeszcze do eksploatacji

• Seria E954

Przewidywany rok wprowadzenia do eksploatacji	2007-2011
Prędkość maksymalna	405 km/h
Przewidywana maksymalna prędkość operacyjna	360 km/h

Zdolne do poruszania się jedynie na liniach specjalnie przeznaczonych dla pociągów Shinkansen.

Wyposażone w system hamulców aerodynamicznych na wypadek sytuacji awaryjnych, np. trzęsienia ziemi.

Obecnie istnieje tylko jeden egzemplarz testowy.

• Seria E955

Przewidywany rok wprowadzenia do eksploatacji	2007-2011
Prędkość maksymalna	405 km/h
Przewidywana maksymalna prędkość operacyjna	360 km/h

Zdolne do poruszania się zarówno na liniach specjalnie przeznaczonych dla pociągów Shinkansen, jak i normalnych (zmodernizowanych)

Wyposażone w system hamulców aerodynamicznych na wypadek sytuacji awaryjnych, np. trzęsienia ziemi.

Egzemplarz testowy powstanie w roku 2006

Więcej o seriach E954 i E955: [1]

[edytuj] Lista połączeń kolejowych Shinkansen

Tłumaczenia nazw połączeń pomijają nazwy własne (wzięte np. od nazw geograficznych) i nazwy z połączeń z przedrostkiem Max.

• Aoba (już nieużywana) (tłum. zielone liście)
• Asahi (już nieużywana) (tłum. wschodzące słońce)
• Asama
• Hayate (tłum. wiatr)
• Hikari (tłum. światło)
• Hikari Rail Star
• Kodama (tłum. echo)
• Komachi (tłum. piękno)
• Max-Asahi (już nieużywana)
• Max-Nasuno
• Max-Tanigawa
• Max-Toki
• Max-Yamabiko
• Nasuno
• Nozomi (tłum. nadzieja)
• Tanigawa
• Toki
• Tsubame (tłum. jaskółka)
• Tsubasa (tłum. skrzydło)
• Yamabiko (tłum. górskie echo)

[edytuj] Zobacz też

• Kolejowe rekordy prędkości
• Szybka kolej
• TGV
• ICE

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Byun Byun Shinkansen Strona Davida Fossetta - wszystko o kolei Shinkansen (w języku angielskim)
• National Rail Museum Strona Muzeum Kolejnictwa w York (w języku angielskim)