Ridda

Z Wikipedii

Ridda (arab.: ارتداد, irtidād)- apostazja w islamie.

Zgodnie z nauką 3 szkół sunnickich (hanbalickiej, malikickiej i szafi’ickiej) apostata (murtadd) powinien być ukarany śmiercią. Sunnicka szkoła hanaficka oraz szyicka szkoła dżafarycka nakazują natomiast uwięzienie aż do "powrotu na łono islamu", choć kara śmierci nie jest wykluczona (szczególnie u szyitów). Kary te dotyczą jednak tylko mężczyzn - w wypadku kobiety-murtadda szkoły są bardziej podzielone (od kary śmierci do braku jakiejkolwiek kary w ogóle). Niewielka część współczesnych teologów muzułmańskich twierdzi, że wszelkie kary dla odstępców są zarezerwowane dla Boga po ich śmierci. Koran nie zawiera ani jednego fragmentu jednoznacznie nakazującego karę śmierci lub dożywotniego więzienia dla apostatów, jednak sugeruje surowe kary (nie jest wyjaśnione, czy są to kary doczesne). O apostatach wspominają następujące fragmenty: 16:106, 3:90-91, 5:54, 3:72 i 4:137. Wszystkie one należą do "okresu medyńskiego" - wyjątkiem jest tu "mekkeńskie" 16:106-109. Oznacza to (skrótowo mówiąc), że powstały one w tzw. prawnym, a nie teologicznym okresie powstawania islamu. Niekórzy komentatorzy podają 4:89 jako dowód na zasadność kary śmierci, jednak według większości dotyczy on zabijania wszystkich niewiernych. Wiele hadisów w tym kilka silnych zaleca karę śmierci dla odstępców. Prawdopodobnie w przeszłości istniało rozróżnienie między riddą, a irtidādem - pierwsza oznaczała zostanie ateistą bądź agnostykiem, druga przejście na inną religię.

Za odstępstwo od wiary większość autorytetów religijnych uważa równiez poważne błędy doktrynalne jak niewiara w anioły, materialność Boga, zaprzeczanie jego podstawowym artybutom, twierdzenie iż Ali, a nie Mahomet powinien otrzymac przesłanie od archanioła Gabriela (część sekt Ahl-e hakk), wiara w proroków po Mahomecie (sekta lahorich Ahmadiyyi). Także zbezczeszczenie Koranu lub znieważanie islamu czy proroków są zwykle uważane za riddę.

Okres, po którym wykonywana jest kara jest różny w zależności od typu murtadda (według znacznej części prawników). Murtadd fitri (osoba urodzona jako muzułmanin, która wyrzekła się islamu) może zostać zabita od razu po akcie apostazji. Murtadd milli (konwertyta na islam, który od niego później odszedł) powinien otrzymać 3 dni w więzieniu na przemyślenie i ewentualny powrót do religii muzułmańskiej, inni prawnicy mówią o trzykrotnym pytaniu o zgodę na powrót do wiary. Taki murtadd zabity może być po tym czasie jeśli nadal upiera się w apostazji. W praktyce wygląda to jednak zwykle zupełnie inaczej - sprawy sądowe trwają zwykle dość długo (jak na warunki tych krajów), a okres "na przemyślenie" może trwać do 1 roku. Wiele organizacji praw człowieka donosi o częstej praktyce zmuszania do powtórnego przyjęcia islamu lub nawet o torturach (szczególnie w Egipcie, Afganistanie i Iranie). Dowodami są głównie zeznania ofiar, jednak trudno je potwierdzić, ponieważ władze tych krajów uniemożliwiają rzetelne śledztwo, a wszystkie kraje stosujące karę śmierci za odstępstwo zaprzeczają tym informacjom (islam w teorii zakazuje zmuszania do zmiany religii).

Wobec niepełnoletnich stosuje się wyjątki - przetrzymuje się ich w więzieniu, a zabija dopiero po uzyskaniu pełnoletności. Osoby pijane, zamroczone narkotykami, niedorozwinięte umysłowo oraz chore psychicznie nie są karane. Ludzie zmuszeni siłą do odstępstwa również nie podlegają żadnym restrykcjom. Odejście od islamu skutkuje (w większości szkół prawa) rozwodem z pozostającym w islamie współmałżonkiem. Jeżeli oboje współmałżonkowie odchodzą od islamu, małżeństwo pozostaje ważne. Majątek murtadda powiniem zostać skonfiskowany i podzielony po równo we wspólnocie, choć współcześnie majątki rekwiruje państwo. Wszystkie skutki prawne (poza rozwodem w niektórych przypadkach) są anulowane w razie powrotu do islamu. Nie dotyczy to jednak szkód w majątku i rzeczy już podzielonych. W związku z tym, że w wielu krajach muzułmańskich jest to najłatwiejsza droga do rozwodu dla kobiety, wiele z nich decyduje się na formalną apostazję. Aby temu zapobiec zmienia się obecnie prawodawstwo w kilku krajach (zapoczątkował to Kuwejt), by według nowego prawa apostazja nie skutkowała już rozwodem.

Odstępstwo od islamu jest karane śmiercią w ośmiu (2004) krajach (Arabia Saudyjska, Jemen, Afganistan, Komory, Iran, Mauretania, Pakistan i Sudan; w tym ostatnim przypadku nie jest to zapisane w prawodawstwie państwowym, lecz w jego koranicznym rozszerzeniu). Kara śmierci wykonywana jest przez ścięcie, ale czasem są od tego wyjątki. W wypadku kilku innych państw (Jordania, Kuwejt, Malezja, Malediwy, Oman i Katar) apostazja jest karalna, bądź po prostu nielegalna. Dość nietypowa praktyka występuje w Malezji, gdzie Malajowie murtaddzi nie mogą zmienić wyznania w dowodach osobistych (patrz. Lina Joy). Wszystkie te kary są niezgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka (np. Arabia Saudyjska nie podpisała jej głównie z tego powodu). Pozostałe kraje wymogły na ONZ pewne ustępstwa w postaci dodatków do kilku rezolucji związanych z prawami człowieka, które dają im możliwość karania apostatów (nadal jest to jednak na granicy prawa międzynarodowego). Obecnie część muzułmanów w kanadyjskim stanie Ontario żąda wprowadzenia kary śmierci wraz z całym pakietem ustaw wprowadzających szariat dla muzułmanów w tym stanie (prace nad wprowadzeniem szariatu zostały jednak zawieszone).