Musical
Z Wikipedii
Musical - typ angloamerykańskiej sztuki muzycznej. Geneza musicalu sięga drugiej połowy XIX wieku, jednak dopiero w latach 20. XX wieku gatunek zyskał prawdziwą popularność, a przez następne dekady nadal jeszcze kształtowała się jego formuła. Wraz z nastaniem ery kina i telewizji zaczęły powstawać musicale filmowe.
Tradycyjny musical zawiera sceny mówione, śpiewane i tańczone. Od tej konwencji odszedł jednak rewolucjonista gatunku, Andrew Lloyd Webber, rezygnując całkowicie z kwestii mówionych.
Współczesny musical jest formą eklektyczną i wielotworzywową. Korzysta z różnych gatunków muzycznych (od hard rocka przez jazz, calypso, rap aż do muzyki klasycznej) i różnych rodzajów tańca (od baletu klasycznego po taniec nowoczesny). W produkcjach musicalowych na porządku dziennym jest użycie efektownych i monumentalnych dekoracji, technik multimedialnych i pełnego nagłośnienia akustycznego. Używa się różnorodnych typów orkiestr - od niewielkich combo (np. Grease, Chicago, Rent), aż po duże orkiestry musicalowe (np. Miss Saigon, Taniec Wampirów, Upiór w Operze).
Spis treści |
[edytuj] Słynni twórcy musicali
Lee Adams - Lynn Ahrens - Maxwell Anderson - Harold Arlen - Howard Ashman - Lionel Bart - Irving Berlin - Leonard Bernstein - Jerry Bock - Alain Boublil - Leslie Bricusse - Mel Brooks - Jason Robert Brown - George M Cohan - Cy Coleman - Betty Comden - Marc Connelly - Noel Coward - Fred Ebb - Edna Ferber - Dorothy Fields - William Finn - Stephen Flaherty - George Forrest - Noel Gay - George Gershwin - Ira Gershwin - Ricky Ian Gordon - Adolph Green - Adam Guettel - Marvin Hamlisch - Oscar Hammerstein II - Otto Harbach - Sheldon Harnick - Lorenz Hart - Moss Hart - Jerry Herman - Janusz Józefowicz - John Kander - George S. Kaufman - Jerome Kern - Wojciech Kępczyński - Michael Kunze - Michael John LaChiusa - Burton Lane - Jonathan Larson - Mitch Leigh - Alan Jay Lerner - Andrew Lippa - Andrew Lloyd Webber - Frank Loesser - Frederic Loewe - Galt MacDermot - Johnny Mercer - Lionel Monckton - Anthony Newley - Ivor Novello - Richard O'Brien - Maciej Pawłowski - Cole Porter - Tim Rice - Mary Rodgers - Richard Rodgers - Sigmund Romberg - Harold Rome - Claude-Michel Schönberg - Harvey Schmidt - Stephen Schwartz - Julian Slade - Stephen Sondheim - Jim Steinman - Janusz Stokłosa - Charles Strouse - Leslie Stuart - Jule Styne - Harry Tierney - Kurt Weill - Meredith Willson - Sandy Wilson - P. G. Wodehouse - Robert Wright - Vincent Youmans
[edytuj] Musical filmowy
Musical filmowy to gatunek typowy dla kina amerykańskiego, chociaż powstawały też musicale w innych krajach. Jego początki wiążą się z zastosowaniem dźwięku w kinach. Pierwszy film dźwiękowy to właśnie musical - Śpiewak Jazzbandu ze słynnym Alem Jolsonem. W musicalu filmowym, podobnie jak w teatralnym, w fabule ważne miejsce zajmują śpiewane przez bohaterów piosenki. Najpopularniejszym podgatunkiem są musicalowe komedie, w których obok piosenek i układów tanecznych ważną rolę pełnią gagi. Musical to najpopularniejszy gatunek współczesnego kina hinduskiego (zob. Bollywood). Niestety filmy z Indii są prawie zupełnie nieznane w Europie.
[edytuj] Słynne musicale filmowe
-
- lata 1920
- Śpiewak Jazzbandu (The Jazz Singer)
- Król Jazzu (The King of Jazz)
- Po słonecznej stronie (Sunny Side Up)
- Dusze Czarnych (Hallelujah) reżyseria King Vidor, muzyka Irving Berlin
- lata 1930
- Melodie Brodwayu 1938 (Broadway Melody of 1938) występuje Judy Garland
- Wielki Zegfield (The Great Ziegfeld)
- Nocne motyle (Footlight Parade)
- Jedna godzina z tobą (One Hour With You) występuje Maurice Chevalier
- Noc w operze (A Night at the opera) reżyseria Sam Wood, występują Bracia Marx
- Lekkoduch (Swing Time) występuje Fred Astaire i Ginger Rogers
- Panowie w cylindrach (Top Hat) występuje Fred Astaire i Ginger Rogers
- Świat się śmieje (Vesyolye rebyata) musical radziecki - reżyseria Grigorij Aleksandrow
- Czarnoksiężnik z krainy Oz (The Wizard of Oz) występuje Judy Garland
- lata 1940
- Modelka (Cover Girl) występuje Rita Hayworth i Gene Kelly
- Parada wielkanocna (Easter Parade) występują Judy Garland i Fred Astaire
- The Harvey Girls występuje Judy Garland
- Gospoda świąteczna (Holiday Inn) występują Bing Crosby i Fred Astaire
- The Jolson Story
- Spotkamy się w St. Louis (Meet Me in St. Louis) występuje Judy Garland
- Yankee Doodle Dandy występuje James Cagney
- lata 1950
- Amerykanin w Paryżu (An American in Paris) występuje Gene Kelly
- Gigi występują Leslie Caron i Maurice Chevalier
- Wyższe sfery (High Society) występują Bing Crosby, Grace Kelly, Frank Sinatra, Louis Armstrong
- Mężczyźni wolą blondynki (Gentlemen Prefer Blondes) z Marilyn Monroe i Jane Russell
- Nie ma jak show (There's No Business Like Show Business) z Marilyn Monroe
- Pół żartem, pół serio (Some Like It Hot) z Marilyn Monroe, Tony Curtisem i Jackem Lemmonem
- Pokochajmy się (Let's Make Love) z Marilyn Monroe i Yves Montandem
- Oklahoma! - musical western
- Love Me Tender - western, pierwszy film z Elvisem Presleyem
- Siedem narzeczonych dla siedmiu braci (Seven Brides for Seven Brothers) reżyseria Stanley Donen
- Zabawna buzia (Funny Face) reżyseria Stanley Donen, występują Audrey Hepburn, Fred Astaire
- Statek komediantów (Show Boat) występuje Ava Gardner
- Deszczowa Piosenka (Singin' in the Rain) występuje Gene Kelly, Donald O'Connor i Debbie Reynolds
- Południowy Pacyfik (South Pacific)
- Król i ja (The King and I) występują Deborah Kerr i Yul Brynner
- lata 1960
- Doktor Dolittle (Doctor Dolittle) występuje Rex Harrison
- Dziewczyny! Dziewczyny! Dziewczyny! (Girls! Girls! Girls!) - występuje Elvis Presley
- Hello, Dolly! występują Barbra Streisand, Walter Matthau i Louis Armstrong
- Mary Poppins występuje Julie Andrews
- My Fair Lady występują Audrey Hepburn i Rex Harrison
- Parasolki z Cherbourga (Les Parapluies de Cherbourg) - musical francuski - reżyseria Jacques Demy, muzyka Michel Legrand
- Panienki z Rochefort (The Young Girls Of Rochefort) - musical francuski - reżyseria Jacques Demy, muzyka Michel Legrand
- Robin and the Seven Hoods występują Peter Falk, Frank Sinatra, Dean Martin, Sammy Davis Jr., Bing Crosby
- Dźwięki muzyki (The Sound of Music) występuje Julie Andrews
- Słodka Charity (Sweet Charity) reżyseria Bob Fosse występuje Shirley MacLaine
- West Side Story reżyseria Jerome Robbins i Robert Wise, muzyka Leonard Bernstein, występuje Natalie Wood
- Pomaluj swój wóz Paint Your Wagon - reżyseria Joshua Logan - western, występują Lee Marvin, Jean Seberg, Clint Eastwood
- Help! reżyseria Richard Lester występuje zespół The Beatles
- lata 1970
- Cały ten zgiełk (All That Jazz) reżyseria Bob Fosse, występują Roy Scheider, Jessica Lange
- Kabaret (Cabaret) reżyseria Bob Fosse, występują Liza Minnelli, Michael York, Joel Grey
- Strzypek na dachu (Fiddler on the Roof) reżyseria Norman Jewison, muzyka Jerry Bock i John Williams, występuje Topol
- Grease występują Olivia Newton-John i John Travolta
- Hair reżyseria Milos Forman muzyka Galt MacDermot
- Jesus Christ Superstar reżyseria Norman Jewison, muzyka Andrew Lloyd Webber film na podstawie musicalu A. L. Webbera i Tima Rice'a
- Wielka wyprawa muppetów (The Muppet Movie)
- The Rocky Horror Picture Show reżyseria Jim Sharman
- Gorączka sobotniej nocy (Saturday Night Fever) reżyseria John Badham, występuje John Travolta
- Tommy reżyseria Ken Russell, muzyka Pete Townshend, John Entwistle, Keith Moon (zespół The Who)
- Lisztomania (1975) reżyseria Ken Russell, muzyka Pete Townshend, John Entwistle, Keith Moon (zespół The Who)
- Zabawna dziewczyna (Funny Girl) reżyseria William Wyler, występują Barbra Streisand, Omar Sharif
- Narodziny gwiazdy (A Star Is Born) reżyseria Frank Pierson występują Barbra Streisand, Kris Kristofferson
- Nashville reżyseria Robert Altman
- New York, New York reżyseria Martin Scorsese, występują Robert De Niro, Liza Minnelli
- lata 1980
- The Blues Brothers reżyseria John Landis, występują John Belushi, Dan Aykroyd
- Sława (Fame) reżyseria Alan Parker
- Flashdance reżyseria Adrian Lyne
- A Chorus Line reżyseria Richard Attenborough
- Mały sklep z horrorami (Little Shop of Horrors) reżyseria Frank Oz
- Pink Floyd: The Wall
- Purple Rain reżyseria Albert Magnoli, muzyka Prince
- Victor/Victoria reżyseria Blake Edwards występuje Julie Andrews
- Xanadu reżyseria Robert Greenwald, występuje Olivia Newton-John
- lata1990
- Evita reżyseria Alan Parker, muzyka Andrew Lloyd Webber na podstawie musicalu Andrew Lloyd'a Webber'a i Tim'a Rice'a, występują Madonna, Antonio Banderas
- Wszyscy mówią: kocham cię (Everyone Says I Love You) reżyseria Woody Allen
- lata 2000
- Bracie, gdzie jesteś? (O Brother, Where Art Thou?) reżyseria Joel Coen, występują George Clooney, John Turturro
- Moulin Rouge! reżyseria Baz Luhrmann, występują Nicole Kidman, Ewan McGregor
- Tańcząc w Ciemnościach (Dancer in the Dark) reżyseria Lars von Trier, występuje Björk, Catherine Deneuve
- Chicago reżyseria Rob Marshall, występują Renée Zellweger, Catherine Zeta-Jones, Richard Gere
- 8 Mila (8 Mile) reżyseria Curtis Hanson, występuje Eminem
- Rock Star reżyseria Stephen Herek, występuje Mark Wahlberg
- Upiór w operze (The Phantom of the Opera) reżyseria Joel Schumacher
- De-Lovely reżyseria Irwin Winkler, występuje Kevin Kline
- Musicale animowane
(przede wszystkim wyprodukowane przez Disneya)
- Anastasia
- Aladyn (Aladdin)
- Piękna i Bestia (Beauty and the Beast)
- Piotruś Pan (Peter Pan)
- Kopciuszek (Cinderella) (1950)
- Księga dżungli (The Jungle Book) (1967)
- Dzwonnik z Notre Dame (The Hunchback of Notre Dame)
- Bedknobs and Broomsticks
- Król Lew (The Lion King)
- Mała Syrenka (The Little Mermaid)
- The Nightmare Before Christmas
- Pinokio (Pinocchio) (1940)
- Królewna Śniezka i siedmiu krasnoludków (Snow White and the Seven Dwarfs)
- Żółta Łódź Podwodna (Yellow Submarine) - muzyka zespół The Beatles
- South Park: Bigger, Longer & Uncut
- Beavis & Butt-head Do America
- Mustang z dzikiej doliny (Spirit: Stallion of the Cimarron)
[edytuj] Polskie musicale filmowe
- Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy muzyka Maciej Śniegocki (1978)
- Lata dwudzieste... Lata trzydzieste... muzyka Włodzimierz Korcz (1983)
