Książę
Z Wikipedii
Książę - tytuł władców feudalnych, używany w mniejszych państwach i tytuł arystokratyczny. Jego źródłosłów związany jest z rosyjskim słowem kniaź, czeskim knieze czy południowosłowiańskim knez. Książę różnił się od króla tym, że nie był koronowany. Książę włada lub jest właścicielem księstwa.
W zachodniej Europie polski wyraz "książę" ma trzy tłumaczenia:
Ten tytuł dotyczył władcy niepodległego państwa. Książę-princeps nie miał nad sobą żadnego innego władcy, z wyjątkiem ewentualnie cesarza. W Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego szczególną rangę zajmowali książęta elektorzy, mający prawo wyboru cesarza. Niektórzy władcy przyjmowali tytuł wielkiego księcia, chcąc jeszcze bardziej podkreślić swoją niezależność (np. Wielkie Księstwo Litewskie). Obecnie istnieją ciągle państwa, będące księstwami, np. Luksemburg, Liechtenstein, Monako. Książętami-Principes określano też niektórych władców Polski, jak np. Mieszko I. We wschodniej Europie przyjął się tytuł: kniaź. Cesarze niemieccy nadawali także tytuł tytularnego księcia (Fürst). Tytuł ten nadawał też Napoleon. Po kongresie wiedeńskim w 1815 także inni władcy uzyskali prawo nadawania tytułu księcia. W hierarchii godność tytularnego księcia plasuje się niżej tytułu książę-dux.
Tytuł arystokratyczny i feudalny. Wywodzi się z funkcji wodza sił zbrojnych (łac - dux , niem. - Heerzog) w okresie wędrówki ludów. W IX/X wieku przekształcił się w tytuł dziedzicznych władców plemiennych, później władców terytorialnych. Jako książąt określano niepodległych władców plemion słowiańskich (m.in. Meklemburgii, Pomorza). Dla władców Czech i Polski był to krok w kierunku otrzymania korony królewskiej. W zachodniej Europie niektórzy książęta również uzyskiwali suwerenność, zwłasza po 1815 roku. Księstwem tej klasy jest np. Wielkie Księstwo Luksemburga Współcześnie używany jednak głównie jako tytuł arystokratyczny.
Do tej kategorii książąt należy zaliczyć używających tego tytułu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów kniaziów litewsko ruskich i kniaziów tatarskich, jako wywodzących się z dawnych władców plemiennych i terytorialnych.
- prince (niem. - Prinz, szw. -Prins, ang. - prince franc. - Prince - jest tytułem: a) synów panującego monarchy; b) synów arystokraty noszącego w primogeniturze tytuł Fürst.
- na początku XVI wieku kniaź to przewodniczący samorządu wsi lokowanej na prawie wołoskim, poźniej sołtys
Pierwsze dwa tytuły są dziedziczne. Czasem istnieją wyjątki między obu rozróżnieniami: przykładowo, brytyjski następca tronu nosi tytuł księcia-princeps Walii (Prince of Wales), mimo iż kraj ten znajduje się pod formalną administracją brytyjską i de facto jest to tytuł szlachecki.
W Polsce tytuł księcia zniosła konstytucja marcowa (1921). Konstytucja kwietniowa z 1935 r. zezwoliła na dowolne posługiwanie się swoimi tytułami o ile nie narusza to porządku prawnego. Natomiast Konstytucja RP z 1997 r. nie wypowiada się na ten temat.
