Kruszewo (Macedonia)
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Informacje ogólne
Kruszewo jest miastem w Zachodniej Macedonii, położonym na szczycie góry Buszawa. Zamieszkuje je 5530 mieszkańców. Nad miastem góruje pomnik Makedonium. Ze względu na specyficzne ukształtowanie terenu, Kruszewo jest uważane za typowo górskie miasteczko. Położone jest na wysokości 1250 m n.p.m. i jest uważane za najwyżej położone miasto na Półwyspie Bałkańskim. Średnia temperatura w mieście wynosi 8,3C, w lecie 17,4C. Średnia wilgotność powietrza 76%, usłonecznienie roczne 2090 godzin, występowanie pokrywy śnieżnej około 80 dni w roku.
[edytuj] Ludność
Kruszewo zamieszkuje 5530 mieszkańców, wśród nich:
4273 Macedończyków
1020 Arumunów
26 Serbów
11 przedstawicieli innych narodowości
Decyzją Rady Miejskiej Kruszewa z 30.05.2006 roku oficjalnymi językami w mieście są macedoński, arumuński i albański
[edytuj] Historia
Najstarsze zapiski poświęcone Kruszewu znajdują się w zbiorze NO 4 z roku 1467/68 (zbiory Państwowego Archiwum w Macedonii). Wtedy to Kruszewo, wraz z Prilepem i 31 innymi wsiami przeszło pod władanie Husein - bega. W XVIII wieku do miasta przybyli Arumuni, którzy na skutek prześladowań ze strony Turków opuścili miasto Voskopojë w Albanii. W czasie Powstania Ilindeńskiego z 1903 roku Kruszewo było centralnym miastem Republiki Kruszewskiej, istniejącej jedynie 10 dni. Krótkotrwały zryw niepodległościowy został brutalnie stłumiony przez wojska tureckie. Miejsce wybuchu powstania, znane jako Niedźwiedzi Kamień, do dziś upamiętnia wydarzenia przeszłości. Co roku, 2 sierpnia, odbywają się tam w obecności Prezydenta Macedonii uroczyste obchody Dnia Niepodległości Macedonii.
[edytuj] Rozwój kulturalny Kruszewa
Źródła poruszające kwestię rozwoju kulturalnego Kruszewa w okresie od założenia do lat 60-tych XIX wieku są nieliczne.
W pierwszej połowie XVIII wieku można zaobserwować ożywienie w sferze kulturalnej. Na przełomie stuleci nasila się migracja chrześcijan w okolice Kruszewa i Bitoli, spowodowana aktami przemocy ze strony Turków w Albanii Południowej, oraz Albańczyków w Zachodniej Macedonii. Wśród nowych mieszkańców znajdują się kupcy, rzemieślnicy, murarze, pisarze ikon. Kruszewo rozwija się także w warstwie ekonomicznej, nawiązuje więzi handlowe z bardziej rozwiniętymi miejscowościami Bałkanów i Europy Środkowej. W takich warunkach rozwija się warstwa mieszczańska.
Kruszewscy artyści wkrótce stają się znani również w innych częściach Macedonii, a nawet w sąsiednich krajach. Wśród najstarszych obiektów sakralnych, wzniesionych w Kruszewie, wspomnieć należy cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja z 1832 roku, zniszczoną przez pożar w czasie Powstania Ilindeńskiego w 1903 roku. Znajdował się w niej ikonostas, wykonany przez zespół Petre Filipoviča i jego pomocnika Dimitra Staniševa. Cerkiew została odbudowana w latach 1904-1905, natomiast mała część, pozostała po pożarze, znajduje się obecnie w Muzeum Powstania Ilindeńskiego i Republiki Kruszewskiej.
W bezpośredniej bliskości Kruszewa, w miejscowości Trstenik zostaje wzniesiona monastyrska cerkiew pod wezwaniem św. Spasa. Według jednej z zachowanych płyt, stało się to za czasów igumena Gligorija w 1836 roku. W samym mieście powstały w tym okresie trzy cerkwie. Cerkwie pod wezwaniami "Zaśnięcia Matki Boskiej" (w Mijaczkiej Mahali) i św. Trójcy zostały zbudowane w 1867 roku.
Również pisanie ikon stało na wysokim poziomie. Według zachowanych źródeł, w wielu cerkwiach, na znajdujących się w nich ikonach, odnaleźć można imiona zografów z Kruszewa. O jednym z nich, Dimitriju, miejscowy kronikarz napisał: "doskonały w swym rzemiośle, w całej ziemi tureckiej nie ma równego sobie...".
W dziedzinie tradycyjnego budownictwa na Bałkanach znane są specyficzne "kruszewskie domy".
W Kruszewie znajdują się liczne muzea i galerie, takie jak: Muzeum Powstania Ilindeńskiego i Republiki Kruszewskiej, Galeria Nikoli Martinoskiego, jednego z twórców współczesnej sztuki w Macedonii, Pomnik Walki Narodowowyzwoleńczej i Powstania Ilindeńskiego, Pomnik Niedźwiedziego Kamienia, autorstwa Dimo Todorowskiego, Muzeum NOW, oraz pomniki Nikoli Karewa i Pitu Guli, jak również, obecnie budowana, rekonstrukcja Odlewni Kul, wykorzystywanej przez powstańców.
[edytuj] Znani mieszkańcy Kruszewa
- Nikola Karew
- Pitu Guli
- Tosze Proeski
