Konstruktywizm (architektura)
Z Wikipedii
| Historia architektury: |
| < Architektura secesji |
| Modernizm |
| Czas trwania: XX wiek Zasięg: świat |
| ... we Francji ... w Holandii ... w Niemczech ... w Polsce ... w Rosji i ZSRR ... w Skandynawii ... w Stanach Zjednoczonych ... w Wielkiej Brytanii ... we Włoszech ... w Europie Środkowej ... poza Europą i USA |
| Konstruktywizm Ekspresjonizm Styl międzynarodowy Architektura organiczna Późny modernizm |
| Postmodernizm > |
J. Turzeniecki, Hala widowiskowo-sportowa Arena w Poznaniu
Konstruktywizm - w architekturze prąd charakteryzujący się podkreślaniem cech konstrukcyjnych obiektu budowlanego, jeden z głównych kierunków architektury modernistycznej.
W początku lat 20. XX w. konstruktywizm zdobył rozgłos jako kierunek w architekturze porewolucyjnej Rosji. Przede wszystkim duże znaczenie zdobyła twórczość Władimira Tatlina i grupy Asnowa. Konstruktywizm nie był jednak w architekurze kierunkiem wyłącznie rosyjskim, dzięki działalności Lissitzkiego od około 1922-24 stał się zjawiskiem międzynarodowym, dotycząc przede wszystkim Szwajcarii, Holandii i Niemiec. Z grupą konstruktywistów, skupionych wpierw wokół czasopism Wieszcz. Gegenstand. Objet i G, a potem ABC - Beiträge zum Bauen, związana była przejściowo grupa de Stijl. W Polsce z konstruktywistami utrzymywali kontakty architekci skupieni w grupie Praesens. W 1928 konstruktywiści wywarli znaczny wpływ na początkowe założenia CIAM. Na skutek wielkiego kryzysu, a także opanowania w Niemczech samorządów przez partie prawicowe i nazistowskie, większość konstruktywistów wycofała się w początkach lat 30. z życia zawodowego, niektórzy odeszli od radykalnego stylu, a część kontynuowała działalność w ZSRR.
W klasycznym konstruktywizmie stosowane były wyszukane układy konstrukcyjne, często oparte na jednym generalnym pomyśle, co dawało pole do popisu przede wszystkim w budowlach centralnych. Chętnie korzystano z cięgien i kratownic. Konstruktywizm cechował się analizą właściwości użytych materiałów i zastosowanych układów konstrukcyjnych przez stosowanie obliczeń podpartych osiągnięciami współczesnej nauki. Zastosowana forma architektoniczna podkreślała konstrukcję i była związana z własnościami stosowanego materiału (stal, żelbet, drewno, szkło). Nierzadko kształt budynku pochodził z wyrafinowanego przeniesienia wykresu momentów zginających na realną konstrukcję, tak aby przekroje elementów konstrukcyjnych i ilość zastosowanego materiału były najmniejsze. Często jednak deklarowane przez architektów względy ekonomiczne nie miały takiego znaczenia jak demonstracja umiejętności inżynierskich i kunsztu budowlanego.
W przeciwieństwie do stylu międzynarodowego konstruktywizm nie dążył do w pełni abstrakcyjnej i zdematerializowanej kompozycji, opierając się często na dramatycznych efektach kontrastu między elemantami ciężkimi i lekkimi, sugerując przezwyciężenie grawitacji. Zakładane przez konstruktywistów zasady obejmowały początkowo anonimowość architektury i przejęcie metod przemysłowych w budownictwie, przejmując marksistowskie idee społeczne. Klasyczny konstruktywizm podkreślał też znaczenie samego procesu budowlanego, wprowadzając do archiektury elementy wskazujące na możliwość kontynuacji i rozbudowy budynku, takie jak wybiegające w przestrzeń ramy, maszty, stropy.
W szerszym znaczeniu o konstruktywizmie mówi się w odniesieniu do wszelkich dzieł architektury, które podkreślają w swej formie strukturę konstrukcyjną. Od początku XIX wieku obiekty o cechach konstruktywistycznych powstawały w związku z nowymi zadaniami, przed jakimi stanęła architektura, przede wszystkim w ramach budownictwa przemysłowego i komunikacyjnego. W tym czasie większość architektów nie zajmowała się konstrukcją, pozostawiając to zadanie nowo powstałemu zawodowi inżyniera budownictwa. W XX wieku ścisła współpraca między architektem a konstruktorem nabrała większego znaczenia, dzięki temu mogły powstać obiekty, których konstrukcja i estetyka nie stoją w sprzeczności do siebie.
[edytuj] Wybrani przedstawiciele konstruktywizmu
- Paul Artaria
- Iwan Leonidow
- El Lissitky
- Hannes Meyer
- Konstantin Mielnikow
- Werner Moser
- grupa Praesens
- Mart Stam
- Władimir Tatlin
- Inni architekci znani z podkreślania cech konstrukcyjnych budynku
- Max Berg
- Richard Buckminster Fuller
- Heinz Isler
- Pier Luigi Nervi
- Frei Otto
[edytuj] Bibliografia
- Sina Ingberman, ABC. Internationale Konstruktivistische Architektur. 1922-1939, Brunszwik-Wiesbaden 1997, ISBN 3-528-06105-7
