Jan Henryk Dąbrowski
Z Wikipedii
Jan Henryk Dąbrowski, herbu Dąbrowski (ur. 2 sierpnia 1755 r. w Pierzchowcu nad Rabą (dziś Pierzchów) koło Bochni - zm. 6 czerwca 1818 r. w Winnej Górze w Wielkopolsce), polski generał, wolnomularz (masoneria), inicjowany do wolnomularstwa we Włoszech, syn Jana Michała Dąbrowskiego i Zofii Marii von Lettow.
Służbę rozpoczął w 1770 w stopniu podchorążego w wojsku saskim. Od 1780 w stopniu porucznika służył w gwardii elektorskiej w Dreźnie.
Generał w powstaniu kościuszkowskim, wsławił się obroną Warszawy i wyprawą do Wielkopolski. 18 listopada 1794 dostał się do niewoli rosyjskiej.
W 1796 dotarł do Paryża i uzyskał od rządu francuskiego pozwolenie zorganizowania we Włoszech Legionów Polskich. W 1797 podpisał w Mediolanie układ z rządem lombardzkim powołujący legiony. Na czele I Legii walczył w wielu miejscach m. in. 3 lipca 1797 w bitwie pod Reggio, brał udział w zdobyciu Rzymu 3 maja 1798, w bitwie nad Trebbią (17-19 czerwca 1799). W Apeninach został ranny. Po bitwie pod Marengo na polecenie Bonapartego utworzył dwa nowe legiony. Po pokoju w Amiens przeszedł na służbę Republiki Cisalpińskiej w stopniu generała dywizji.
W 3 listopada 1806, po zwycięskiej bitwie pod Jeną i wkroczeniu wojsk francuskich na tereny polski, wydał wraz z Wybickim w Poznaniu odezwę wzywającą do zorganizowania powstania wielkopolskiego. W czasie kampanii pomorskiej walczył pod Grudziądzem i Tczewem, w czasie szturmu którego został ranny. 6 marca 1808 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari.
Brał udział w kampanii 1809. W 1812 dowodził jedną z trzech dywizji polskich piątego korpusu. 26 listopada w bitwie nad Berezyną został ciężko ranny - w czasie obrony jednego z dwóch mostów na Berezynie. W 1813 walczył pod Teltawem, Grossbeeren, Juterbogk i w bitwie pod Lipskiem. Po śmierci Poniatowskiego został naczelnym wodzem armii Księstwa Warszawskiego.
Po upadku Napoleona powrócił do Warszawy i stanął na czele Komitetu Organizacyjnego Wojskowego, którego celem było zorganizowanie wojska nowo utworzonego Królestwa Polskiego. W Kongresówce był senatorem i wojewodą. Z powodów zdrowotnych usunął się od spraw publicznych i osiadł w swoich dobrach w Winnej Górze w Wielkim Księstwie Poznańskim gdzie zmarł 6 czerwca 1818 r.
Dla Legionów Dąbrowskiego Józef Wybicki, żołnierz i poeta, w 1797 roku napisał Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, która od początku przyjęta z aplauzem przez wojsko generała, nazywana była Mazurkiem Dąbrowskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości stała się hymnem państwowym.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Genealogia Dąbrowskich w tym Jana Henryka
