Historyzm w Niemczech
Z Wikipedii
| Historia architektury: |
| < Architektura klasycystyczna |
| Historyzm |
| Czas trwania: XIX w., 1. poł. XX w. Zasięg: Europa, Ameryka |
| ... we Francji ... w Niemczech ... w Polsce ... w Rosji ... w Stanach Zjednoczonych ... w Wielkiej Brytanii ... we Włoszech ... w Europie Śr.-Wsch. |
| Neoromanizm Neogotyk Neorenesans Neobarok Eklektyzm |
| Architektura secesji > |
Historyzm w architekturze Niemiec pojawiał się już sporadycznie w latach 70. XVIII wieku, lecz jego właściwy początek ma związek z wojnami o wyzwolenie ojczyzny w czasach napoleońskich. Impulsem do przywołania motywów patriotycznych było odnalezienie w 1814 i 1816 oryginalnego projektu katedry w Kolonii, co zaowocowało planami jej ukończenia oraz skojarzeniem gotykuu z czasami średniowiecznej potęgi Niemiec. Neogotyk, wpierw w formach dość oddalonych od swego pierwowzoru, był stylem obecnym w licznych ratuszach i kościołach. Jednoczesnie powstał w związku z zainteresowaniem konserwacją zabytków drugi prąd, tzw. styl arkadowy, nawiązujący do architektury romańskiej i częściowo renesansowej, nie odtwarzający jednak dosłownie form historycznych.
Od lat 30. XIX w. w związku z działalnością Sempera w Dreźnie wytworzył się konsekwentny neorenesans niemiecki. Jego uspokojone formy, regularnie rozmieszczone osie okienne i mocno zaznaczony cokół i gzymsy umożliwiły mu zastosowanie w architekturze mieszkaniowej, gdyż dawał odpowiadający ówczesnemu smakowi harmonijny obraz pierzei ulicznej. Nowe zadanie w architekturze, jakim jest dworzec kolejowy, zaowocowała również głównie budynkami neorenesansowymi, w samym Berlinie powstało kilkanaście dworców czołowych.
Ochrona zabytków, koncentrująca się głównie na kościołach, umożliwiła naukowe podejście do gotyku i romanizmu. Poza wznowieniem prac nad katedrą kolońską kończone są inne obiekty średniowieczne, nowe kościoły wznoszone są zaś w popartym badaniami naukowymi, lecz pozbawionym nierzadko fantazji neogotyku. W latach 60. i 70. XIX w. powstają nowe ratusze w Berlinie i Monachium.
Po zjednoczeniu Niemiec w 1871 wznoszone były liczne budynki reprezentacyjne dla nowo powstałego cesarstwa oraz lokalnych książąt i hrabiów, m.in. rezydencja w Poznaniu.
Po krótkim epizodzie architektura secesji około 1905 rozwijał się eklektyczny styl czerpiący z klasycyzmu, baroku i integrujący pewne motywy secesyjne; nierzadko forma obiektów była zapowiedzią rodzącego się modernizmu.
[edytuj] Wybrane przykłady historyzmu w Niemczech
(lista chronologiczna)
- kościół Friedricha Werdera (Friedrichwerdersche Kirche) w Berlinie, Karl Friedrich Schinkel, 1824-1830 - neogotycki w detalu i ogólnej dyspozycji rzutu, lecz o antykizującej i stosunkowo statycznej bryle
- gmach Wyższej Szkoły Techniczej w Karlsruhe, Heinrich Hübsch, 1832-1855 - kubiczny budynek z czerwonego piaskowca w stylu arkadowym, zdobiony jedynie gzymsami i romanizującą formą ościeży i bramy
- Teatr Dworski w Dreźnie (tzw. Semperoper), Gottfried Semper, 1838-1841, po zniszczeniu przez pożar zastąpiony przez Nowy Teatr Miejski tego samego architekta, 1871-1878
- ukończenie katedry w Kolonii, Ernst Friedrich Zwirner i Richard Voigtel, 1842-1880 - w ogólnej dyspozycji na podstawie odnalezionych średniowiecznych planow, jednak nawy i wieże cechują się postulowaną w neogotyku czystością i pełnią formy
- Galeria Narodowa (Alte Nationalgalerie) w Berlinie, Friedrich August Stüler, 1866-1876 - swobodnie interpretujący temat klasycznej architektury
- zamek Neuschwanstein koło Füssen w Bawarii, Christian Jank, Eduard Riedel i Julius Hofmann, 1868-1892 - neoromański, o fantastycznych formach, wzniesiony dla króla Ludwika II
- gmach Reichstagu w Berlinie, Paul Wallot, 1884-1894 - neobarokowy, na planie prostokąta wokół dwóch dziedzińców. Centralnemu korpusowi mieszczącemu hall i nakrytą szklaną kopułą salę plenarną towarzyszą symetrycznie otaczające dziedzińce skrzydła biurowe z przysadzistymi wieżyczkami w narożnikach. Główny ryzalit poprzedzony portykiem z ośmioma kolumnami
- kościół pamiątkowy im. cesarza Wilhelma (Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche) w Charlottenburgu (ob. dzielnica Berlina), Franz Schwechten, 1890-1895 - synteza romańskich kościołów z rejonu Nadrenii z wysoką kamienną wieżą
- ewangelicka katedra w Berlinie, Julius Karl Raschdorff, 1894-1905 - neobarokowy kościół centralny z kopułą na wysokim tamburze i czterema narożnymi wieżyczkami, łączący funkcję kościoła kaznodziejskiego, miejsca uroczystosci państwowych oraz kościoła grzebalnego Hohenzollernów
[edytuj] Główni przedstawiciele historyzmu w Niemczech
Martin Gropius | Konrad Wilhelm Hase | James Hobrecht | Alexis Langer | Karl Friedrich Schinkel | Franz Schwechten | Gottfried Semper | Friedrich August Stüler
