Harry Potter
Z Wikipedii
Harry Potter to seria książek fantasy autorstwa brytyjskiej pisarki Joanne Kathleen Rowling. Pierwsza książka, Harry Potter i Kamień Filozoficzny, wydana została w 1997 (w Polsce 2000), lecz jej akcja rozgrywa się w roku 1991. Książki z cyklu cieszą się niezwykłą popularnością, swego czasu były chwalone za to, że zdołały oderwać dzieci od telewizji i gier, a przyciągnęły do literatury. Trafiają również do dorosłych czytelników.
Seria Harry Potter opisuje przygody młodego czarodzieja w ciągu siedmiu lat jego edukacji w Szkole Magii i Czarodziejstwa Hogwart. Autorka wyznała, że seria pojawiła się w jej głowie w niemalże pełnej postaci podczas podróży pociągiem. Kolejne części zaczynają się przed rozpoczęciem roku szkolnego i kończą na początku kolejnych wakacji letnich i, choć opisują różne przygody, nie są odrębne, a stanowią całość większej historii, na której rozwiązanie czeka powiększająca się rzesza fanów. Fabuła kolejnych części Harry’ego Pottera jest jedną z najlepiej strzeżonych tajemnic świata, a zarazem jedną z najbardziej poszukiwanych informacji. Rowling uparcie strzeże tajemnic serii, podając jedynie lakoniczne informacje odnośnie kolejnych tomów. Także wydawcy na całym świecie zabraniają rozpowszechniania książek przed premierą, każą milczeć swoim pracownikom itd.
Spis treści |
Książki i filmy
- Harry Potter i Kamień Filozoficzny
- wydana: 1997 (Polska: 2000)
- ekranizacja: 2001, reż. Chris Columbus
- tytuł oryginału: Harry Potter and the Philosopher’s Stone (USA: Harry Potter and the Sorcerer’s Stone)
- Harry Potter i Komnata Tajemnic
- wydana: 1998 (Polska: 2000)
- ekranizacja: 2002, reż. Chris Columbus
- tytuł oryginału: Harry Potter and the Chamber of Secrets
- Harry Potter i więzień Azkabanu
- wydana: 1999 (Polska: 2001)
- ekranizacja: 2004, reż. Alfonso Cuarón
- tytuł oryginału: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban
- Harry Potter i Czara Ognia
- wydana: 2000 (Polska: 2001)
- ekranizacja: 2005, reż. Mike Newell
- tytuł oryginału: Harry Potter and the Goblet of Fire
- Harry Potter i Książę Półkrwi
- wydana: 2005 (Polska: 28 stycznia 2006)
- ekranizacja: 2008 (planowana)
- tytuł oryginału: Harry Potter and the Half-Blood Prince
- księga siódma
- wydana: brak danych
- ekranizacja: brak danych
- tytuł oryginału: brak danych
Wydane zostały również książki Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć (Fantastic Beasts and Where to Find Them) oraz Quidditch przez wieki (Quidditch Through the Ages), rozwijające świat Harry’ego Pottera, z których dochód został przeznaczony na cele charytatywne.
Przesłanie
Seria Harry Potter, choć opisuje przygody dziecka (nastolatka) w magicznym świecie, nie jest skierowana wyłącznie dla dzieci. Spytana o to autorka odpowiedziała, że pisze głównie dla siebie, a jako swoją publiczność widzi ludzi w każdym wieku. Kolejne części, oprócz zwiększania swej objętości, stają się coraz bardziej mroczne i zdają się być adresowane do coraz starszych czytelników.
Znamiennym w serii jest to, że życie Harry’ego, choć magicznie odmienione, nie jest bajeczne i idealne. Okazuje się, że w świecie czarodziejów również pojawia się okrucieństwo, podłość i uprzedzenia. W szczególności te ostatnie stanowią przewijający się wątek w kolejnych książkach. W istocie, świat przedstawiony w serii stanowi karykaturę współczesnego społeczeństwa, z jego wadami i ułomnościami. W przeciwieństwie do większości literatury adresowanej do dzieci, zła nie jest łatwo zwyciężyć, a postacie, z którymi spotyka się Harry, w bardzo realistyczny sposób prezentują różne postawy życiowe. Sam Harry, szczególnie dotknięty przez życie, nie jest wyidealizowanym bohaterem, a zwykłym nastolatkiem, który, choć obdarzony magiczną mocą, odczuwa charakterystyczny dla swojego wieku bunt, gniew i podejmuje decyzje, które bywają fatalne w skutkach.
Wartościami wyróżnianymi jako pozytywne w świecie stworzonym przez Rowling są: odwaga, wierność, mądrość, pracowitość, przyjaźń i miłość.
Kontrowersje
Kontrowersje wokół Harry'ego Pottera narastały wraz z popularnością książek. Niektóre środowiska chrześcijańskie zarzucają serii promowanie magii i okultyzmu. Zwracają uwagę na to, że wizja dzieci praktykujących magię i spożywających substancje wywołujące zmiany fizyczne i psychiczne może oswajać młody umysł z praktykami charakterystycznymi dla satanizmu i neopoganizmu, jednocześnie umniejszając znaczenie Boga jako źródła wsparcia dla dziecka. Politycznie poprawna fabuła nie uwzględnia sfery religijnej życia młodzieży w szkole z internatem, a przedstawione święta są zsekularyzowane, podkreślone jest znaczenie Halloween, uważanego często za pogańskie. Papież Benedykt XVI wyraził dezaprobatę wobec treści książek jeszcze jako kardynał, choć istniały pogłoski według których Janowi Pawłowi II książki podobały się.
Zwolennicy cyklu o młodym czarodzieju zauważają, że magii, której naucza się w Hogwarcie nie da się pomylić z okultyzmem, jest wymierną, namacalną siłą i nie ma związku z wiarą czy niewiarą. Jednocześnie decyzje, jakie musi podejmować Harry, nie mają związku z magią, a z uniwersalnymi wartościami, jego życie nie jest wcale łatwiejsze dzięki dostępowi do czarów. Postać Hermiony Granger jest często głosem rozsądku, zwracającym uwagę na oszustwa kryjące się za numerologią czy substancjami rzekomo pomagającymi w nauce. Autorka, zaskoczona zarzutami, powiedziała, że często słyszy od dzieci podziękowania, ale jeszcze żadne dziecko nie podziękowało jej za oderwanie od religii czy sprowadzenie na drogę satanizmu.
Styl narracji J. K. Rowling bywa krytykowany w środowiskach literackich jako niedojrzały, a fabuła uważana jest czasem za schematyczną i przewidywalną.
Pierwsza część serii, Harry Potter i Kamień Filozoficzny, jest jednocześnie pierwszą publikacją autorki.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Streszczenie
Harry Potter i Kamień Filozoficzny
W dzień swoich jedenastych urodzin Harry Potter, żyjący ze swoimi pretensjonalnymi i zakłamanymi krewnymi, rodziną Dursleyów, dowiaduje się, że jest czarodziejem, a jego rodzice nie zginęli w wypadku samochodowym, lecz zostali zamordowani przez czarnoksiężnika Voldemorta. Harry zostaje przyjęty do Szkoły Magii i Czarodziejstwa Hogwart, gdzie poznaje swoich pierwszych w życiu przyjaciół: Hermionę Granger i Rona Weasleya. W pierwszym roku swojego pobytu w Hogwarcie, Harry i jego przyjaciele będą poszukiwać ukrytego Kamienia Filozoficznego i poznawać tajemnice świata czarodziejów.
Harry Potter i Komnata Tajemnic
Mimo ostrzeżenia przez skrzata domowego, Zgredka, o grożącym mu niebezpieczeństwie, Harry wraca na drugi rok do Hogwartu. Wkrótce dochodzi do ataków na uczniów, a po szkole rozprzestrzenia się plotka o legendarnej, ukrytej w podziemiach Hogwartu Komnacie Tajemnic, którą może otworzyć tylko potomek Salazara Slytherina, jednego z założycieli szkoły. Harry, by powstrzymać ataki, a także zmyć z siebie podejrzenia, musi znaleźć sprawcę.
Voldemort w tej części ma postać wspomnień z pamiętnika, który napisał jeszce jako Tom Riddle, gdy sam uczęszczał do Hogwartu. W finale wychodzi na jaw, kim naprawdę jest Dziedzic Slytherina i co jest ukryte w pełnej grozy Komnacie Tajemnic.
Harry Potter i więzień Azkabanu
Harry ucieka od Dursleyów Błędnym Rycerzem i dowiaduje się, że świat czarodziejów zaabsorbowany jest wiadomością o ucieczce z Azkabanu, więzienia czarodziejów, mordercy i domniemanego sługi Voldemorta, Syriusza Blacka. Okazuje się, że Syriusz szuka Harry’ego i że był bezpośrednio związany z atakiem, w którym zginęli jego rodzice. Harry, z pomocą przyjaciół, odkrywa, że prawda nie jest do końca taka, jak się wszystkim wydaje i umożliwia Syriuszowi ucieczkę. Jednocześnie ucieka prawdziwy winowajca.
Harry Potter i Czara Ognia
Po zakończeniu finałowego meczu mistrzostw świata w quidditchu pojawia się znak rozpoznawczy popleczników Voldemorta. W Hogwarcie rozpoczyna się Turniej Trójmagiczny, w którym konkurować mają przedstawiciele trzech najlepszych europejskich szkół magii: Hogwartu (Wielka Brytania), Beauxbatons (Francja) oraz Durmstrangu (położenie nieznane, prawdopodobnie wschodnia Europa). W dziwny sposób Harry zostaje wylosowany przez Czarę Ognia jako czwarty uczestnik, drugi przedstawiciel swojej szkoły. Zmaga się jednocześnie z czwartym rokiem nauki i turniejem, na który, z racji wieku, nie jest wystarczająco przygotowany. Turniej okazuje się być jednak zasadzką Voldemorta, który dzięki krwi Harry’ego i pomocy Glizdogona wraca do ludzkiej postaci. Następuje drugie starcie, z którego Harry ledwo uchodzi z życiem, a jego kolega C. Diggory zostaje zamordowany.
Harry Potter i Zakon Feniksa
Harry dowiaduje się o istnieniu Zakonu Feniksa, tajnej organizacji walczącej z Voldemortem. Jednocześnie Ministerstwo Magii, nie uznające wiadomości o powrocie Voldemorta, powołuje w Hogwarcie stanowisko Wielkiego Inkwizytora, które otrzymuje okrutna i fałszywa czarownica Dolores Umbridge. Przejmuje ona pełną kontrolę nad szkołą, szczególnie szykanując Harry’ego, który, zbulwersowany tym, że nie jest informowany o planach Zakonu, organizuje w szkole swoisty ruch oporu, Gwardię Dumbledora. Tajemnicze sny prowadzą jego i jego przyjaciół w kolejną zasadzkę. W walce ginie Syriusz Black. Harry poznaje przepowiednię, z której dowiaduje się, dlaczego Voldemort zaatakował jego rodzinę.
Harry Potter i Książę Półkrwi
Dumbledore odbiera Harry’ego od Dursleyów, jednocześnie informując go, że po śmierci Syriusza Blacka otrzymał w spadku dom, który od jakiegoś czasu stanowił kwaterę Zakonu Feniksa. Wraz z Ronem i Hermioną Harry odkrywa, że Draco Malfoy ma w tym roku tajemniczą misję do wypełnienia. W szkole okazuje się, że nowy nauczyciel, profesor Slughorn, ma uczyć eliksirów, a posadę nauczyciela obrony przed czarną magią otrzymał Snape. Harry jest rozdarty między pełnieniem obowiązków kapitana drużyny, śledzeniem Dracona Malfoya, indywidualnymi lekcjami z Dumbledore'em, podczas których odkrywa historię życia Lorda Voldemorta i tajemnicę jego nieśmiertelności, a własnymi studiami ze starego podręcznika z odręcznymi notatkami tajemniczego Księcia Półkrwi. Tymczasem świat czarodziejów jest w stanie wojny ze śmierciożercami, a młodzi bohaterowie wkraczają w wiek intensywnych romansów. Walka z pułapkami zastawionymi przez Voldemorta osłabia Dumbledore’a w chwili, gdy szkoła potrzebuje go najbardziej.
Tu kończą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
Ekranizacja i gry
Filmy
Powieści o Harrym Potterze już doczekały się ekranizacji. Dotychczas ukazały się pierwsze cztery części:
- Harry Potter i Kamień Filozoficzny (2001)
- Harry Potter i Komnata Tajemnic (2002)
- Harry Potter i więzień Azkabanu (2004)
- Harry Potter i Czara Ognia (2005)
Harry Potter i Kamień Filozoficzny zajmuje obecnie trzecie miejsce na liście najbardziej kasowych filmów wszechczasów, Czara Ognia – siódme, Komnata Tajemnic – dziewiąte, a Więzień Azkabanu – szesnaste.
Premiera Harry’ego Pottera i Czary Ognia w krajach anglojęzycznych miała 16 listopada 2005 roku, do polskich kin film wszedł 25 listopada. Wszystkie cztery filmy okazały się kasowymi sukcesami, pierwsze dwie części współzawodniczyły z ekranizacjami Władcy Pierścieni.
aktualne na dzień 5 marca 2006 r.
Gry
Filmom towarzyszyło także wydawanie gier z serii o Harrym Potterze. Dotychczas ukazało się pięć gier, cztery zatytułowane tak samo, jak pierwsze cztery części serii książek, oraz Mistrzostwa świata w quidditchu.
Parodie
Książki
- Barry Trotter Michaela Gerbera, seria parodii książek o Harrym Potterze, będąca jednocześnie satyrą na zjawisko potteromanii. Dotychczas ukazały się:
- Barry Trotter i bezczelna parodia (Barry Trotter and the Unauthorized Parody lub Barry Trotter and the Shameless Parody)
- Barry Trotter i niepotrzebna kontynuacja (Barry Totter and the Unnecessary Sequel)
- Barry Trotter i końska kuracja (Barry Totter and the Dead Horse)
Wszystkie części Barry’ego Trottera ukazały się w Polsce nakładem wydawnictwa MAG.
- Porri Gatter Andreyia Zhvalevskiyiego i Igora Miytki, wydane na Białorusi
- Tania Grotter Dmitriego Yemetza, seria parodii Harry’ego Pottera wydawana w Rosji, pierwsza część ukazała się także w Holandii. Swego czasu książki budziły kontrowersje, traktowane były jako plagiat. Dotychczas ukazały się:
- Таня Гроттер и магический контрабас (Tania Grotter i magiczny kontrabas)
- Таня Гроттер и Исчезающий Этаж (Tania Grotter i znikające piętro)
- Таня Гроттер и Золотая Пиявка (Tania Grotter i złota pijawka)
- Таня Гроттер и трон Древнира (Tania Grotter i tron Drevnira)
- Таня Гроттер и посох волхвов (Tania Grotter i kostur magów)
- Таня Гроттер и молот Перуна (Tania Grotter i młot Peruna)
- Таня Гроттер и пенсне Ноя (Tania Grotter i pince-nez Noya)
- Таня Гроттер и ботинки кентавра (Tania Grotter i buty centaura)
- oprócz tych autoryzowanych parodii pojawiły się setki innych, publikowanych przez fanów, m.in. w Internecie
Skecze dla Saturday Night Live
- Welcome Back, Potter – teaser nowego programu; wyświetlony 12 listopada 2002 roku
- Hogwart’s Academy – wyświetlony 1 maja 2004 roku
Inne
- Harry Potter and the Kidney Stone Desmonda Devlinma, ilustrowany przez Jamesa Warholę, ukazał się w marcu 2000 roku
- Bothering Snape and Trouble at Hogwarts – „nowe przygody” Harry’ego Pottera w technice Flash
- Torg Potter and the Sorcerer’s Nuts, Torg Potter and the Chamberpot of Secretions i Torg Potter and the president from Arkansas – komiksowe parodie przygód Harry’ego Pottera
- Ethel Roberts: The Thruth Behind Harry Potter!
- rzeczy związane z Harrym Potterem zostały także parodiowane w książkach czy filmach, np. w Strasznym filmie II jeden z bohaterów trzyma książkę pt. Harry Pothead (Harry blanciarz), na okładce której przedstawiony zostaje leżący w łóżku z bongiem chłopiec, z wyglądu przypominający Pottera
Plagiaty
- Harry Potter Kolkataye autorstwa Uttam Ghosh
- Harry Potter and Leopard-Walk-up-to-Dragon (angielskie tłumaczenie tytułu; Harry Potter i lampart skradający się do smoka) – książka opublikowana w Chinach w 2002 roku pod nazwiskiem J. K. Rowling, sprzedawana jako piąty tom
- 哈利・波特与瓷娃娃 (Hāli Bōte yǔ Cíwáwa; Harry Potter i porcelanowa lalka)
- Harry Potter and the Golden Turtle (Harry Potter i złoty żółw)
- Harry Potter and the Crystal Vase (Harry Potter i kryształowa waza)
- oprócz nich pojawiło się także kilka innych, które przeszły bez większego echa
Linki zewnętrzne
- strona autorki Harry’ego Pottera
- Warner Bros.
- strona polskiego wydawnictwa
- Harry Potter i chrześcijaństwo – artykuły „za” i „przeciw” w serwisie Kosciol.pl
Zagraniczne strony tworzone przez fanów
Polskie strony tworzone przez fanów
| Seria Harry Potter | |
| Książki | Harry Potter i Kamień Filozoficzny | Harry Potter i Komnata Tajemnic | Harry Potter i więzień Azkabanu | Harry Potter i Czara Ognia | Harry Potter i Zakon Feniksa | Harry Potter i Książę Półkrwi | Harry Potter, księga siódma | Quidditch przez wieki | Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć |
| Filmy | Harry Potter i Kamień Filozoficzny | Harry Potter i Komnata Tajemnic | Harry Potter i więzień Azkabanu | Harry Potter i Czara Ognia |
| Gry | Harry Potter i Kamień Filozoficzny | Harry Potter i Komnata Tajemnic | Harry Potter i więzień Azkabanu | Harry Potter i Czara Ognia | Harry Potter: Mistrzostwa świata w quidditchu |
| Postacie | Harry Potter | Hermiona Granger | Ronald Weasley | Fred i George Weasleyowie | Ginny Weasley | Lord Voldemort | Albus Dumbledore | Vernon Dursley | Petunia Dursley | Dudley Dursley | Rubeus Hagrid |
| Ważniejsze lokacje | Hogwart | Hogsmeade | Ministerstwo Magii | Grimmauld Place 12 | szpital świętego Munga | Beauxbatons | Durmstrang | Privet Drive |
