Cmentarz Bródnowski
Z Wikipedii
Cmentarz Bródnowski (Bródzieński) - największy cmentarz w Warszawie, znajduje się przy ul. św. Wincentego 83. Rozciąga się między Targówkiem a Nowym Bródnem. Zajmuje powierzchnię 114 hektarów, a obwód murów liczy 5 km. Na cmentarzu pochowanych jest ok. 1,2 mln osób.
Spis treści |
[edytuj] Historia nekropolii
Wraz z końcem XIX w. liczba ludności Warszawy zaczęła gwałtowanie wzrastać, a co za tym idzie, warszawskie cmentarze były przepełnione. Z inicjatywy Sokratesa Starynkiewicza w 1883 r. zakupiono 65 hektarów gruntu na Bródnie. Już 20 listopada 1884 arcybiskup warszawski Tadeusz Chościak Popiel dokonał poświęcenia terenu nowej nekropolii. Następnego dnia odbył się pierwszy pogrzeb – rocznej dziewczynki, Marii Skibniewskiej.
Mieszkańcom lewej strony Warszawy cmentarz udostępniono 13 stycznia 1885. Chowano głównie osoby biedne, z przytułków, na koszt miasta. Całkowite otwarcie cmentarza dla wszystkich nastąpiło dopiero 14 czerwca 1887. Opłaty pobierane za pochówek były dość niskie i konkurencyjne z innymi cmentarzami, więc Cmentarz Bródnowski otrzymał status cmentarza dla ubogich, podczas gdy Stare Powązki były uważane za cmentarz dla zamożnych i elity. W 1892 w związku z epidemią cholery wyznaczono specjalną kwaterę dla "zapowietrzonych". W tym czasie nekropolia kilkakrotnie zwiększała swój teren, ostatnio w 1934 r., plac powiększono do 114 hektarów, co zostało do dziś.
W 1924 r. wzniesiono pierwsze okazałe ogrodzenie cmentarza od południowego zachodu, rok później – północnego zachodu, a w 1926 r. – od południa. W taki sposób w 1927 r. powstało pełne ogrodzenie nekropolii, liczące 5 km. Obecnie znajduje się w nim osiem bram prowadzących na cmentarz.
Z biegem lat status cmentarza uległ zmianie, chowano tu przedstawicieli różnych grup społecznych, polityków, aktorów, żołnierzy, powstańców oraz "zwykłych" mieszkańców Warszawy. W okresie międzywojennym Cmentarz Bródnowski przestał być cmentarzem dla ubogich. Coraz częściej zaczęły pojawiać się bogate grobowce oraz sarkofagi.
[edytuj] Aleje cmentarza
Na cmentarzu znajdują się 3 duże aleje:
- Aleja Główna – prowadzi od I bramy do bramy V, w połowie przecina ją Aleja Szeroka. Przy Alei Głównej umiejscowiony jest grób Aleksandra Kakowskiego, Romana Dmowskiego oraz Mieczysława Fogga. Przy niej znajduje się także kościół pw. Świętego Wincentego á Paulo. Aleja ma ok. 1,2 km długości oraz 9 metrów szerokości.
- Aleja Szeroka – prowadzi od bramy VII do bramy IV. Przecina Aleję Główną, dochodzi do niej Aleja Lipowa.
- Aleja Lipowa – prowadzi od "nowej" bramy III i na końcu dochodzi do Alei Szerokiej.
[edytuj] Znane osoby pochowane na Cmentarzu Bródnowskim
- aktor Janusz Bukowski
- przywódca endecji Roman Dmowski
- muzyk Mieczysław Fogg
- metropolita warszawski Aleksander Kakowski
- bokser Antoni Kolczyński
- wybitna instruktorka harcerska, komendantka Pogotowia Harcerek hm. Józefina Łapińska
- prawnik, prof. UW Jerzy Służewski
- poeta Stanisław Staszewski
- aktor Andrzej Stockinger
- polski podróżnik, dziennikarz, pisarz, operator filmowy, fotograf Tony Halik
- polityk i lekarz Jacek Żochowski
[edytuj] Komitet Opieki nad Cmentarzem Bródnowskim
Działał od 1981 r. W ciągu 15 lat, dzięki kwestom, które organizował Oddział Bródno Towarzystwa Przyjaciół Warszawy pod przewodnictwem Ryszarda Szołwińskiego, udało się mu zebrać środki na renowację ok. 150 pomników. Kilka lat temu komitet przestał istnieć. Większość artystów wolała kwestować na rzecz Powązek.
