Bitwa pod Olszynką Grochowską

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Bitwa pod Olszynką Grochowską

plan bitwy pod Olszynką Grochowską

Data	25 lutego 1831
Miejsce	wschodnie przedpola Warszawy
Wynik	Bitwa nierostrzygnięta, taktyczne zwycięstwo Polaków
Przyczyna
Terytorium	Królestwo Polskie

Walczące strony

powstańcy listopadowi

Rosja

Dowódcy

Józef Chłopicki

Iwan Dybicz

Siły

36 000
115 dział

59 000
178 dział

Straty

6 900-7 300

pow. 9 500

Bitwa pod Olszynką Grochowską - jedna z najbardziej krwawych bitew powstania listopadowego. Rozegrała się 25 lutego 1831.

Wojska polskie w liczbie ok. 40 tys. dowodzone były oficjalnie przez księcia Michała Radziwiłła, a faktycznie przez generała Józefa Chłopickiego. Wojska rosyjskie w liczbie ok. 60 tys. dowodzone były przez feldmarszałka Iwana Dybicza.

Po bitwach pod Stoczkiem, Dobrem i Wawrem wojska polskie skoncentrowały się na przedpolach Pragi. Pierwsze próby zdobycia Olszynki Grochowskiej, stosunkowo łatwo udaremnione przez Polaków, miały miejsce już 20 lutego.

W dniu 25 lutego ugrupowanie armii polskiej było następujące: centrum obsadzały dywizje gen Żymirskiego i gen. Skrzyneckiego (2 i 3 Dywizja Piechoty), na prawym skrzydle stała 4 Dywizja gen. Szembeka, lewe skrzydło stanowiła 1 Dywizja gen. Krukowieckiego. Jazda gen. Umińskiego zabezpieczała ugrupowanie od strony Ząbek a Korpus Kawalerii gen. Łubieńskiego ubezpieczał tyły. Około godziny 9, na odgłos kanonady od strony Białołęki, bojąc się utraty ugrupowania Szachowskiego, Dybicz wydał rozkaz zdobycia Olszynki.

Kolejne cztery natarcia rosyjskie zostały krwawo odparte. Ciężar walk spoczywał głównie na 2 Dywizji Piechoty. Dowodzący tą jednostką gen. Żymirski został w czasie boju śmiertelnie ranny. Żołnierze polscy wielokrotnie kontratakowali (m.in. brygada gen. Franciszka Rohlanda).

W czasie piątego natarcia rosyjskiego raniony Chłopicki przekazał dowodzenie Skrzyneckiemu, jednocześnie Radziwiłł oddał władzę w ręce gen. Szembeka. Zaowocowało to oczywiście chaosem w szeregach polskich. Mimo groźnych ataków rosyjskich udało się Polakom wycofać za umocnienia Pragi. Dybicz zaskoczony niezwykłą uporczywością obrony, stratami wśród swoich wojsk, oraz biorąc pod uwagę zapadający zmierzch nie zdecydował się na szturm Pragi.

Bitwę uznaje się za nierozstrzygniętą, ponieważ zmusiła obie strony do odwrotu, jednakże uniemożliwiła wojskom rosyjskim szturm Warszawy.

Na przebieg bitwy negatywy wpływ miał nieuregulowany status Chłopickiego. Przybył on na pole bitwy jako cywil. W trakcie początkowego okresu przejął dowodzenie na całością sił polskich, ale nie wszyscy podkomendni uznali jego zwierzchnictwo- wykonania rozkazów w kluczowych momentach bitwy odmówili zarówno Krukowiecki jak i Łubieński.

W bitwie poległo ok. 7,3 tys. żołnierzy polskich oraz 9,5 tys. rosyjskich.

[edytuj] Pomnik

Po upadku powstania władze rosyjskie ze zrozumiałych względów nie zezwalały na jakiekolwiek upamiętnianie miejsca bitwy. Las olchowy mocno ucierpiał w trakcie bitwy i został wycięty. Do lat międzywojennych dotrwała tylko jedna olcha, na której wisiała tabliczka z napisem o treści:

Jestem jedyną wnuczką bohaterów z 1831 r. Mam w sobie krew praojców, którzy tu padli. Ludzie nie rańcie mnie! Dajcie żyć jeszcze radością, że Polska wolna!

W 1916 Towarzystwo Przyjaciół Grochowa postawiło na jednej z wydm drewniany krzyż upamiętniający bohaterów bitwy. W setną rocznicę zmagań krzyż wymieniono na metalowy oraz złożono akt erekcyjny budowy mauzoleum.

W roku 1936 w toku prac melioracyjnych znaleziono resztki broni, skrawki umundurowania oraz kości poległych w walce. Szczątki te złożono w krypcie zbudowanej przy krzyżu. Obecna lokalizacja zbiorowej mogiły (pomnika): Warszawa, Praga PD, ul. Szeroka u zbiegu z ul. Traczy (na skraju rezerwatu przyrody Olszynka Grochowska).

Na krypcie znajduje się tablica ze słowami nawiązującymi do pomnika bohaterów bitwy pod Termopilami:

Przechodniu powiedz współbraciom,
Że walczyliśmy mężnie i umierali bez trwogi
Ale z troską w sercu o losy Polski,
O losy przyszłych pokoleń, o Twoje losy

Wzdłuż ul. Traczy, prowadzącej z Kawęczyna do powstańczej mogiły w ostatnich latach powstaje Aleja Chwały w postaci głazów z tablicami pamiątkowymi. Pierwsze kamienie położono w 1999. Dotychczas odsłonięto tablice poświęcone pamięci: