Ефтини приказни

Од Википедија, слободна енциклопедија

Плакат за филмот

Ефтини приказни (англиски: Pulp Fiction) е филм напишан и режиран од Квентин Тарантино кој се прикажуваше во 1994 година. Филмот е поздравен и награден од критиката но и од публиката така што се етаблираше како прв независен филм во САД кој воопшто во историјата постигнал толку голем успех. Составен е од фрагментирана линија на приказна, еклектички дијалози, иронија, неортодоксна работа со камера и референци од поп културата кои му даваат боја на целиот филм.

Името на филмот упатува на “pulp” магазините од средината на 20ти век, познати по својата силна графичка структура.

[уреди] Приказна

Половина од приказната е црна комедија, самата линија на сторијата е вистинска раскрсница помеѓу ганстери од Лос Анџелес, ситни крадци и мистериозна актовка. Ако го проследиме претходниот филм на Тарантино Касапски кучиња кој е потрадиционален крими филм, линијата на приказната е расечена, реаранжирана и покажана во секвенци а техниката е позајмена од француските режисери кои му припаѓаат на “New Wave”-от, од типот на Жан Лик Годар, Франсоа Трифо како и од нискобуџетните американски крими филмови на Стенли Кјубрик: The Killing (1956) и Don Siegel's The Killers (1964). Високо стилизираните и флуидни акциони секвенци како и безизразните дијалози се инспирирани од италјанскиот режисер, нео-реалист, Серџо Леоне и неговите шпагети вестерн филмови од 1960 година.

[уреди] Делови од сижето

[уреди] Мистериозната актовка

Очигледната опсервација за украдената актовка вратена од Џулс и Винсент како и комбинацијата со која ташната се отвора “666” (Бројот на Сатаната) е директна импликација на Библијата. Кога Тарантино е прашан за содржината на ташната тој одговара: “Тоа е едноставно МекГафин”, но сепак најверојатно содржината на актовката е поврзана со онаа во филмот од 1955 година, на Роберт Алдрич, наречен Kiss Me Deadly каде многу слична актовка е полна со нуклеарна направа. Оригинално во Ефтини приказни актовката требала да содржи дијаманти, но на Тарантино тоа му се чинело многу приземно. Обожавателите понудија неколку теории, а најпопуларната е дека Брет прави договор со Марселус Валас за да ја земе неговата душа. Според оваа теорија точката каде што е стационирана душата на Марселус е на неговиот врат, токму затоа тој има чуден фластер на вратот. (Всушност тоа е само ненамерен пропуст бидејќи актерот Винг Рејмс само сакал да прекрие една непријатна лузна) Кога Брет ќе биде убиен на екранот се забележува златна светлина, според теоријата се работи за одделување на душата на Брет од неговото тело. Комбинацијата на бравата “666” сугерира и духовно објаснување кое вели дека содржината на актовката е всушност сите лоши дела кои се направени. Другите теории ги инволвираат поранешните филмови на Тарантино како што се Вистинска романса и Касапски кучиња. Некои теории го поврзуваат Ефтини приказни со филмовите како Син сомот на Дејвид Линч, Индијана Џонс и Проклетиот храм и многу други филмови.

[уреди] Библискиот стих на Џулс

Како што објаснува и самиот Џулс во последната сцена кога ручаат заедно со Винсент: тој кажува за еден стих од Библијата - Езекиел 25:17 - секогаш пред да убие некого. Стихот е следниот:

На англиски: The path of the righteous man is beset on all sides by the iniquities of the selfish and the tyranny of evil men. Blessed is he who in the name of charity and good will shepherds the weak through the valley of darkness, for he is truly his brother's keeper and the finder of lost children. And I will strike down upon thee with great vengeance and furious anger those who attempt to poison and destroy my brothers. And you will know my name is the LORD when I lay my vengeance upon thee.

На македонски: Патот на праведниот е секогаш опседнат од сите страни од гревовите на себичноста и тиранијата на злобниот човек. Блажен е оној кој во име на милоста и добрината ќе ги води слабите и изнемоштените низ долината на темнината, бидејќи тој навистина е чувар на својот брат, тој што ќе ги најде изгубените деца.И ќе го нападнам секој со голем гнев и бес и ќе ги осветам оние кои се обидоа да ги отрујат и уништат моите браќа. Тогаш ќе го знаете моето име, а тоа Господ, тогаш кога ќе го положам мојот бес врз вас.

Овој стих е нејасна референца на Карате Киба (Чиба) Бодигард, филм од 1976 година каде што игра Сони Чиба (Тарантино го поздрави како “најдобриот актер со кого соработувал во војни артистички филмови”), и овој филм се отвара со речиси идентичен библиски стих кој е превземен исто така од Езекиел.

[уреди] Поврзаност со Касапски кучиња

Во дебитантскиот филм на Тарантино од 1992 година Касапски кучиња, Мајкл Медсен игра лик кој се вика Вик Вега, што е многу слично со еден од главните ликови кој го игра Џон Траволта и се вика Винсент Вега. Тарантино подоцна ќе потврди дека овие два лика се всушност браќа. Ликот во Ефтини Приказни кој се вика Џими Димик има исто презиме со оној во Касапски кучиња кој се вика Лери Димик (Mr. White), но тие немаат никаква врска еден со друг. Исто така, Тарантино како и Харви Кајтел се појавуваат и во двата филма. Постојат и размислувања дека актовката во Ефтини приказни е полна со дијамантите од Касапски кучиња. Како и да е Тарантино потврди дека постои врска помеѓу овие два филма, на крајот од краиштата затоа што се негови, а тој не може да избега од себе.

[уреди] Други детали

[уреди] Поставеност на времето

Иако приказната е сместена во раните 90ти години, сепак ова е безверемнски филм кој пак од друга страна ги опфаќа речиси сите периоди од 20ти век.

Миа Валас изгледа како лик од немите филмови во 20тите години на почетокот на векот. Посебно косата која директно упатува на познатата актерка од немите филмови Луис Брукс. Од друга страна пак, некои сцени упатуваат на ликот на Ана Карина од филмот од 1962-та година на Жан-Лик Годар наречен My Life to Live. Волф вози автомобил Acura NSX кој се појавува во 1991 година. Постојат директни референци на Втората Светска војна и Виетнамската војна. Марселус ја спомнува Индокина. Знакот кој упатува на борбата на Буч ("Wilson vs. Coolidge") е игра со имиња на поранешни претседатели на САД, Вудро Вилсон и Калвин Кулиџ. Додека Буч се вози со такси, позадината е заматена и е црно-бела, како во стар филм. Миа Валас има старински касетофон и грамофон. Винсент Вега и Џулс Винфилд изгледаат како да излегле од 70тите, од ерата на Елвис Присли. Винсент му се јавува на Ланс од мобилен телефон.

[уреди] Влијанија

Филмот е исклучително поврзан со други филмови, пред се со поранешните филмови кои ги режирал Тарантино, или учествувал како сценарист. Највеќе е поврзан со Касапски кучиња. Познат е фактот дека Тарантино пред да стане режисер работел во видеотека, па своето искуство во гледање филмови успешно го инкорпорирал.

[уреди] Занимливости

Работниот наслов на Ефтини приказни е “Black Mask” (Црна Маска).
Костимот на Миа Валас се појавува и во следниот филм на Тарантино Џеки Браун.
Некои веруваат дека музичарот на органата од Убиј го Бил 2, Руфус, е всушност Џулс - кој по “газењето на земјата” се смирил во еден мал град во Ел Пасо, Тексас. Руфус го игра Семјуел Л. Џексон.
Хронолошки последната реплика во филмот е всушност онаа која ја кажува Буч пред да го запали чоперот : "Zed's dead, baby. Zed's dead." ( “Зед е мртов бејби, Зед е мртов”)