M. Tullius Cicero

E Vicipaedia

Marcus Tullius Cicero, orator et philosophus, natus Arpini a.d. III. Non. Ian. DCXLVII a.u.c. (die 3 Januarii 106 a.C.n.), consul DCXC, mortuus a.d. VII Id. Dec DCCX (die 7 Decembris 43 a.C.n.). Cicero orator et vir rei publicae peritus Romae fuit, et excellens scriptor solet existimari, peritus illīus clari sermonis. [Qui primus in gente Tullia Cicero appellatus est, cognomen traxisse dicitur a ciceribus, quod eius leguminis ferendi rationem optime calleret. Alii ab habitu faciei eum ita cognominatum putant, vel quod maculis ciceri similibus aspersus esset, vel quod in extrema nasi parte tuberculum figura ciceris habuerit.]

Index 1 Vita 1.1 De iuventute 1.2 De consulatu 1.3 De senectute et morte 2 Opera 3 Praeterea Vide 4 Nexus Externi

[recensere] Vita

Cicero Arpini natus Puteolis autem mortuus est. Gens Tullia antiquā nobilitate equestri nota possidebat haud parvam rem familiarem. Cicero, qui nihil in re publica immutari volebat, continuo oderat se cum Mario, qui tunc celebrior erat, comparari.

[recensere] De iuventute

Cicero Romae educatus et liberalibus studiis imbutus, magistros habuit partim ibi, partim in Graecia doctissimos viros.

Singularis fuit atque eximia eloquentiae facultas. Huius ope, imprimis actionibus Verrinis, quamquam homo novus erat, per omnes honorum gradus suo anno ad consulatum ascendit.

[recensere] De consulatu

In consulatu (63 a.C.n.) Catilinae coniurationem detexit et rem publicam ab exitio servavit. “Pater patriae” ob id a Senatu appellatus est. Sed cum quosdam patricios Catilinae socios, indicta causa, ex Senatus consulto in carcere necandos curavisset, P. Clodio legem ferente in exsilium pulsus est. Sed decimo sexto mense decreto Senatus revocatus est.

Proconsul Ciliciam provinciam sortitus est.

[recensere] De senectute et morte

Caesare in Gallia proeliante, Cicero multas orationes civiles Romae dixit, nec non epistolas multas scripsit. Nihil paene de sexto decennio novissemus, nisi orationibus tempora descripserit. Multos defensit accusavitque, et ideo nomina permulta usque ad nos tradita sunt, de quibus semina non habemus.

Cicero in bello civili Pompeium Caesari reconciliare temptavit, quia Gaium Iulium Caesarem pontificem maximum cognovit, Pompeium autem Consularem appellavit. Religio Caesaris auctoritasque Pompei imperatoris fundmenta rei publicae habenda sint, postulavit. Sed magis quam religionis iuris auctoritatem aestimavit.

In bello civili, stetit a partibus Pompeii; nihilominus a Caesare victore veniam impetravit. Eo interfecto in Triumviratu Antonii et Octavii et Lepidi proscriptus, occisus est ab Herennio centurione et Popillio trib. mil., quem parricidii reum olim defenderat, annos natus 64, cum a villa sua prope Capuam ad mare, fugae causa, lectica deferretur, iubente Antonio, quem Philippicis suis summopere irritaverat. Ad quem caput et manus praecisae delatae sunt et in rostris deinde collocatae. Fulvia vero uxor Antonii linguam crinali acu repetitis ictibus, multisque exsecrationibus, feminea rabie transfixit.

Habuit uxorem Terentiam, Marcum filium, Tulliam filiam, Quintum fratrem. Plurima scripsit, quorum maior pars exstat, multos libros de eloquentia et de philosophia, elegantissimas epistulas et divinas orationes multas. (cf. Forcellini, s.v.)

[recensere] Opera

• Pro Sexto Roscio
• Pro Archia poeta
• Divinatio in Q. Caecilium
• In Verrem oratio
• In Catilinam oratio I
• In Catilinam oratio II
• In Catilinam oratio III
• In Catilinam oratio IV
• De imperio Cn. Pompei ad Quirites oratio
• Pro Ligario
• Pro C. Rabrio perduellionis reo
• Pro Marcello
• Pro Caelio
• Pro Milone
• In Pisonem
• Pro Flacco
• Brutus
• De oratore
• De re publica
• Hortensius
• Academici libri
• De finibus bonorum et malorum
• Tusculanae disputationes
• De natura deorum
• Epistulae ad Atticum
• Epistulae ad Brutum
• Epistulae ad Familiares
• Paradoxa Stoicorum
• Lucullus
• Laelius aut de amicitia
• Cato maior De senectute
• Pro Murena
• Philippicae in M. Antonium orationes I-XIV

[recensere] Praeterea Vide

Nisi Cicero facultates verba philosophiae Graecae in linguam Latinam interpretandi adhibisset, multa verba philosophiae disciplinae agnota vel haud perspicua essent. Ille pater linguae Latinae vocari potest, illius stilum culmen linguae Latina habueris, cum omnia genera dicendi vel scribendi scrutinatus sit. Scripta et orationes sui sunt documenta uberissima de tempore sui.

[recensere] Nexus Externi

• The Latin Library, Opera
• The Cicero Homepage, Opera bibliographiaque