Sjór
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Þessi grein þarfnast hreingerningar svo hún hæfi betur sem grein hér á Wikipedia. Skoðaðu sýnigreinina og nafnavenjurnar til að bæta hana.
Haf eða sjór er samfelld vatnslausn sem þekur meirihluta yfirborðs jarðar eða 71%. Vatnslausnin er um 3.5% salt, mestmegnis natríumklóríð. Talið er að allt líf hafi hafist í vatni en sumar lífverur byrjuðu síðar að færa sig upp á yfirborðið og af þeim er talið að líf á yfirborðinu sé komið. Sjór er samt ennþá heimkynni allflestra lífvera á jörðinni en þar má t.d. finna spendýr svo sem hvali og seli og aragrúa fiska og margt fleira. Um 60-70% súrefnis verður til fyrir tilstilli ljóstillífunar í plöntusvifi og þara sem finna má í hafinu.
Sjórinn hagar sér að mörgu leiti eins og andrúmsloft jarðar, hreyfingar og breytingar í loftslagi og höfum eru afar tengd. Vindar valda hreyfingu á hafinu og í þeim myndast hafstraumar. Öldurnar sem myndast vegna þessara hreyfinga spila stóran þátt í mótun jarðar, þ.e. þegar öldur brotna á ströndum brjóta þær niður berg o.s.frv. Veðurbreytingar eru meiri og ofsafengnari yfir hafi en á landi þar sem hitabreytingar eru örari. Annað afl sem hefur mikil áhrif á höfin er aðdráttarafl tungls og sólar, en áhrif þess veldur svokölluðum sjávarföllum.
Sjónum er venjulega skipt í fimm úthöf, þ.e. Atlantshaf, Kyrrahaf, Indlandshaf, Íshöfin og Suðurhöf en þau skiptast síðan í enn minni flóa og höf. Þar sem höfin mæta eyjaklösum og meginlöndum verða til jaðarhöf og innhöf. Minni hlutar hafs þar sem það mætir landi eru kallaðir sjór, sund, vík, vogur, flói og fjörður. Manngerðir skipaskurðir, eins og Súesskurðurinn og Panamaskurðurinn, eru gerðir til að tengja saman hafsvæði.
Efnisyfirlit |
[breyta] Listi yfir höf og minni flóa, höf og annað
[breyta] Kyrrahaf
- Chilehaf
- Beringshaf
- Alaskaflói
- Salish Sea
- Kaliforníuflói
- Sea of Okhotsk
- Japanshaf
- Seto Inland Sea
- Austur-Kínahaf
- Suður-Kínahaf
- Suluhaf
- Celebes Sea
- Bohol Sea (aka Mindanao Sea)
- Philippine Sea
- Floreshaf
- Bandahaf
- Arafura Sea
- Tímorhaf
- Tasmanhaf
- Gulahaf
- Bohai Sea
- Kóralhaf
- Carpentariaflói
- Bismarckhaf
- Salómonhaf
- Ceram Sea
- Halmahera Sea
- Molucca Sea
- Savu Sea
[breyta] Atlantshafið
- Hudsonflói
- Jamesflói
- Baffinsflói
- Lawrenceflói
- Fundyflói
- Karíbahaf
- Mexíkóflói
- Þanghafið
- Norðursjór
- Eystrasalt
- Helsingjabotn
- Eystrasalt
- Írlandshaf
- Keltahaf
- Miðjarðarhaf
- Adríahaf
- Eyjahaf
- Svartahaf
- Asóvshaf
- Katalónahaf
- Jónahaf
- Lígúríuhaf
- Mirtoon Sea
- Tyrrenahaf
- Sídraflói
- Marmarahaf
- Krítarhaf
- Biskajaflói
- Gíneuflói
[breyta] Indlandshaf
[breyta] Íshafið
- Barentshaf
- Karahaf
- Beaufortshaf
- Amundsenflói
- Grænlandshaf
- Tjúktahaf
- Laptev Sea
- Austur-Síberíuhaf
- Hvítahaf
[breyta] Suður-Íshaf
- Weddellhaf
- Rosshaf
- Great Australian Bight
- Gulf St. Vincent
- Spencer Gulf
- Scotia Sea
- Amundsenhaf
- Bellingshausenhaf
