Riddari
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Riddarar voru uppi á miðöldum eða frá u.þ.b 800 e. Kr. til rúmlega 1450 e. Kr. en voru í essinu sínu á tímum lénsskipulagsins. Þeir voru með mikilvægari stríðsmönnum allt þar til fallbyssur og rifflar leystu þá af hólmi. Á miðöldum riðu margir riddarar út til bardaga. Þeir sátu um kastala óvinaherja, lengi var þeim skipað til blóðugra bardaga og verndar þeirra eigin kastala á móti umsátri óvina. En riddarar voru ekki alltaf svo góðir að berjast. Riddarar þurftu að æfa sig mikið æfingum. Fyrst þurftu þeir að verða riddarasveinar (e. page) og ef þeim gekk vel gátu þeir orðið skjaldsveinar (e. squire) og ef skjaldsveinar voru orðnir þess verðugir voru þeir slegnir til riddara.
Efnisyfirlit |
[breyta] Riddarasveinn
Sonur riddara var yfirleitt fimm til sjö ára sendur frá heimili sínu til nálægs kastala. Þar var hann þjálfaður til riddara af höfðingja (e. lord) kastalans. Þá verður hann svo kallaður riddarasveinn. Riddarasveinn hjálpar herra (höfðingja) sínum að klæða sig í brynjuna og setja upp vopnin. Hann leikur marga æfingaleika þar á meðal glímu, háhestaglímu, sverðæfingar með oddlausum trésverðum og pínulitla viðarskildi(buklara) og landæfingar á rúllandi trjábolum dregnum af tveimur öðrum riddarasveinum, áfram að markstólpa (sem var oft hreyfanlegur). Á hinum endanum sandpoki. Þegar riddaraspjótið hittir markið þarf ungi riddarasveinninn að víkja sér undan eða pokinn fullur af sandi mun hitta hann. En sjaldan var þeim kennt að lesa eða skrifa því það var ekki talið vera riddaralegt í þá daga. Kastalafrúrnar kenndu þeim þó borðsiði. Riddarasveinninn beið alltaf eftir kastalaherranum eða frú, það var hans skylda og forréttindi að blanda geði við kastalahöfðingjann og frúna á öllum tímum. Hann lærði að veiða, og honum var kennt að vera snöggur, þakklátur, sveigjanlegur og örlátur. Honum var líka kennt hvernig ætti að umgangast eigur og gera við þær. Þegar brynja kastalahöfðingjans ryðgaði velti riddarasveinninn henni um í tunnu fullri af sandi til þess að hreinsa hana af ryði.
[breyta] Skjaldsveinn
Til að geta orðið riddari þurfti maður fyrst að verða skjaldsveinn riddara eða þar til riddarinn sjálfur slægi þig til riddara þegar honum fannst þú tilbúinn - yfirleitt á 17-21 árs aldri. Seinna slógu drottningar eða kóngar til riddara og þótti (og þykir enn) mikill heiður. En áður en þú varðst sleginn til riddara varðstu skjaldsveinn og varðst að þola alls kyns raunir og undirbúning. áður en hann gat orðið skjaldsveinn riddara varstu fenginn til að biðja fyrir Riddaranum alla nótina og riddarasveinnin var klæddur upp í hvítan kyrtil. En eftir það gat hann orðið skjaldsveinn um fjórtán ára aldurinn, varstu þá krýndur skjaldsveinn. Skjaldsveinn er aðalhjálparhella og þjónn riddara. Í bardögum voru þeir fengnir til að færa riddaranum vopn, nýja brynju, eða eitthvert verkfæri sem honum þarfnaðist því þurftu þeir að geyma allt aukaefni riddara, þar á meðal auka hest, auka brynju, skildi, lensu - þá fyrst vandist skjaldsveinninn á þung vopn og brynjur. Skjaldsveinar léku oft leiki með alvöru vopnum á móti riddurum. Skjaldsveininum var kennt að sitja hest í fullum skrúða og með því að hafa hendurnar frjálsar til að bregða sverði og nota skjöld eða öðrum vopnum á meðan hann var skjaldsveinn var honum leyft að bera sverð og skjöld, sem sýndi hvaða skyldum hann gengdi.
[breyta] Krýning til riddara
Þegar skjaldsveinn var sleginn eða krýndur til riddara kraup hann á hné fyrir húsbónda sínum. Því næst sló herra hans hann utan undir með sverðsblaðinu eða hendinni. Á meðan húsbóndinn gerði það sagði hann: „ég nefni þig riddara” (e. “i dub thee knight ”) þá tók hinn nýi riddari við brynju, sverði og skildi, allt saman með mikla merkingu. En það kom líka fyrir að riddarar krýndu skjaldsveina sína bara til riddara í bardögum. Skjaldsveini var kennt að drepa ekki marga riddara, því flestir riddarar héldu öðrum riddurum fyrir lausnagjald.
[breyta] Burtreiðar
Burtreiðar voru fyrst stundaðar sem æfingar á friðartímum og hentuðu vel sem æfing fyrir skjaldsveina að sitja hest með vopn og skjöld. Seinna urðu þær vinsæl íþrótt, og fólk flykktist að til að horfa á þá. Sérstakir vellir voru byggðir með stúkum og sætum fyrir kónga og kastalahöfðingja og má segja að þetta hafi eiginlega tekið við af hringleikum rómverja
[breyta] Heimildir
- Greinin „Knight“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 8. desember 2005.
- Sigríður Arnardóttir et al. Alfræði unga fólksins. Örn og Örlygur, 1994. 9979550465
