Saint-Étienne
El Vikipedio
Saint-Étienne [s~etetjEn'] estas la administra centro de la franca departemento Loire. Ĝi situas en sudorienta Francio, 450 kilometroj sude de Parizo kaj 60 kilometroj okcidente de Lyon. La regiono apartenas geografie al la orienta bordo de la regiono Massif Central. Proksime de la urbo oni trovas norde la ebenaĵon Plaine du Forez kaj sude la montaron massif du Pilat. La urbo situas averaĝe 516 m super la marnivelo. La riverego Luaro kiu donis la nomon de la departemento trovigas 10 kilometrojn for de la urba centro. La rivero kiu transpasas la urbon, le Furan, estas tute kovrita dum sia vojo en la urbo.
Saint-Étienne havas 180 210 loĝantojn (1999) kaj la tuta urbaro entenas 350 000 homojn.
La esperanta klubo de Saint-Étienne estis kreita en 1904.
Enhavo |
[redaktu] Historio
La nomo de Saint-Étienne aperis unuafoje en libroj dum la 11-a jarcento. La urbo reale komencis kreski je la 15-a jarcento kiam ĝi fariĝis grava centro kie oni produktis armilojn (unue klingarmiloj kaj poste pafarmiloj). Ekde la 16-a jarcento, disvolviĝis la pasamentaĵan industrion. Je la komenco de la industria revolucio, ankaŭ metalurgiaj fabrikejoj estis kreitaj pro la ĉeestanto de karbaj minejoj en la subgrundo de Saint-Étienne.
Longtempe, Saint-Étienne ne estis grava urbo. Administre, ĝi nur fariĝis la administra centro de la departemento Loire en la jaro 1855. Antaŭe, estis la urbo Feurs (1790-1795), kaj poste la urbo Montbrison (1795-1855), kiuj akceptis tiun situacion.
La unua franca trajna vojo estis konstruita, en 1823, inter Saint-Étienne kaj Andrézieux. Ĝi estis uzata por kunporti la karbon de la minejoj ĝis la bordoj de la riverego Loire.
En 1830, Thimonnier inventis la unuan steb-maŝinon ĉi tie.
[redaktu] Kulturo
Ekzistas loka dialekto "gaga" kiu estas ankoraŭ parolata. Ĝi ne povas esti konsiderata kiel lingvo ĉar ĝi ne havas specifan gramatikon. Tamen, la vortotrezoro estas tre riĉa kaj la akcento tre tipa.
En la urbo Saint-Étienne troviĝas kelkaj interesaj muzeoj.
La muzeo pri moderna arto. Internacia ejo kiu prezentas modernajn artaĵojn. Ĝi posedas la duan artan kolekton en Francio post la centro Georges Pompidou en Parizo.
La muzeo pri arto kaj industrio
La muzeo de la minejo
La muzeo de la geamikoj de la malnova Saint-Étienne
[redaktu] Sporto
Saint-Étienne posedas fama kaj popola piedpilka teamo : l'ASSE. Ĝi superis la francan piedpilkan ĉampionkonkurson dum la 70-a jaroj kaj je la komenco de la sekvanta jardeko. Oni kutime nomas la membrojn de la teamo la verduloj (les verts en la franca) kaj la stadion la kaldrono (le chaudron en la franca).
Pli tipa sporto en Saint-Étienne estas la cerbatano. Kutime praktikata en la kafejoj, tiu sporto favoris la lukton kontraŭ la malsanoj kiuj tro ofte afektis la pulmojn de la ministoj. Pro tio, la estraroj de la minejoj subtenis tiun sporton.
[redaktu] Ekonomio
- optika industrio
- mekanika industrio
- ĉokoladaj fabrikejoj
- societa sidejo de la superbazaroj Casino
Saint-Étienne rapide kreskis dum la tempo de la industria revolucio.
La urbo suferis la tri lastajn dekjarojn pro la ekonomia krizo. Ĉiuj minejoj fermiĝis kaj ankaŭ multaj industriaj fabrikejoj. La procento da senlaboruloj multe kreskis kaj la personoj serĉis laboron en aliaj regionoj.
Saint-Étienne celas nun fariĝi impona centro pri la dezajno.
[redaktu] Famuloj el Saint-Étienne
En Saint-Étienne, aŭ la aglomeraĵo, naskiĝis aŭ vivis la ĉi-sube personojn :
- Thimonnier (1793-1857), tajloro kiu inventis la unuan stebmaŝinon
- Benoit Fourneyron (1802-1867), inĝeniero kiu inventis la hidraŭlikan turbinon
- Charles Exbrayat (1906-1989), verkisto
- Jean Guitton (1901-1999), verkisto kaj filozofo
- Jules Janin (1804-1874), verkisto kaj recenzisto
- Piem (1923-), desegnisto
- Bernard Lavilliers (1946-), kantisto
- Ravachol (1859-1892), anarkiisto
- Alain Prost (1955-), aŭtomobilveturĉampiono
[redaktu] Eksteraj ligoj
http://www.mairie-st-etienne.fr- http://www.frankreich-sued.de/saint-etienne-server/bilder.htm
- urbo de Saint-Étienne
- aglomeraĵo
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
