László Almásy
El Vikipedio
ALMÁSY László [ALma:ŝi la:slo] (nask. 22-an de aŭgusto 1895 en Bernstein, tiam Hungario, nun Aŭstrio – mortis la 22-an de marto 1951, Salzburg, Aŭstrio) estis hungara Afriko-(Saharo-)esploristo. Li naskiĝis en ĉefnobla familio, lia patro estis la azio-esploristo György Almásy [ALma:ŝi]. László Almásy – kiel duanaskita – heredis nur nomon nek posedaĵon. Li studis en Londono, dum la unua mondmilito li ekservis kiel husar-oficiro kaj finservis kiel piloto.
Post la mondmilito, li laboris ĉe la aŭstra Steyr-aŭtoprodukta firmao. En 1926 li ekprovis novas aŭtotipon en egipto, kiam li stir-veturis de Aleksandrio preter la Nilo pli 2700 km sur senvojaj areoj. En 1929 li ekveturis de Mombasa tra Tanganjiko, Ugando, Sudano al Libio. En 1930, li organizis kamelan ekspedicion al Sudano kaj Etiopio. En 1932 li jam ekprovis esploroj per aviadilo, per egipta apogo. Ekde 1932, li komencis esplori la legendan orient-saharan Zarzura-oazon ĉe Gilf el Kebir, kiun li trovis per aviadilo ĉe la limregiono egipta–libia.
En 1933, li veturis kun brita oficiro H. W. Pfenderel kaj hungara mapisto László Kádár – pli poste gografa universitata instruisto – per axutomobila ekspedicio la ĉirkaŭon de Gilf el Kebir, dum ili malkovris multajn antaŭhistoriajn murpentraĵojn en la kavernoj de Zarzura-oazo. Tiujn li ekzamenis denove pli detale en 1934 kun la germana Leo Frobenius, dum la itala zoologo Caporiacco publikos la malkovraĵojn kiel siajn.
Almásy estis ekde 1941 fak-konsilisto de la Rommel-a afrika armeo. Pro tio oni komencis kontraŭ li proceson en 1945, en Budapeŝto, sed la popola juĝistaro ne trovis lin kulpa. Sur la muro de la fortikaĵo de Bernstein troviĝas tabuleto kun la nomo Abu Ramla (Patro de la Sablo.
[redaktu] La brita malsanulo
Oni prenis la personecon de Almásy por la filma ĉefrolanto de La angla malsanulo. La filmo prezentas erojn el lia vivo en kadro de amhistorio.
[redaktu] Liaj gravaj verkoj
- Autóval Szudánba (1928) (Per aŭtomobilo al Sudano)
- Az ismeretlen Szahara (1935) (La nekonata Saharo)
- Levegõben, homokon (1937) (En aero, sur sablo)
- Rommel seregével Libyában (1943) (En Libio, kun armeo de Rommel)
[redaktu] Diversaj
- Li helpis estiĝon de la egipta aviadila sporto
- Restis pri la vera Almási mutfilmo el 1929
- Li sciigis pri madjaraboj.
