Kompoŝtado
El Vikipedio
Kompoŝtado estas tiu metodo, per kiuj oni pretigas el verdaj ĝardenaj, agrikulturaj, kuirejaj defalaĵoj kompoŝton per helpo de mikroorganismoj, vermoj, insektoj. La kompoŝto estas jam elstara biologia sterko kies plej granda parto estas humuso, sed ĝi estas riĉa ankaŭ je nutraj elementoj.
La kompoŝtado estas aerobia (peroksigena) procezo en la naturo. Okaze de oksigena manko sekvas putrado.
Alia uzebleco de la plantaj materialoj (ne ĉiuj) estas la laktoacida fermentado, kiu donas la t.n. silaĵon (furaĝon por brutoj).
[redaktu] Kontrolita kompoŝtado
Por la bona kompoŝtado necesas la daŭra aerumado de la kompoŝtataj materialoj por eviti la putradon. Same gravas la regula akvumado - se necesas - por teni la optimuman humidecon (la kompoŝto neniam povas elsekiĝi). Se la jara precipitaĵo superas 850 mm, oni devas kovri la kompoŝtadejon por eviti troan alfluon de akvo, kio kaŭzus putriĝon. En regionoj kun varmega temperaturo, oni devas starigi la kompoŝtadejon en ombro.
La izolado de la materialoj servas por altigi la internan temperaturon kaj tiel rapidigi la kompoŝtan procezon.
Ankaŭ tre gravas la miksado de kompoŝtaj materialoj: La proporcio de nitrogeno kaj karbono en la fina materialo devas esti balanciigita. Ĝenerale konvenas la miksado de verdaj (ofte dispecigitaj per tranĉa maŝino) kaj sekaj plantaj materialoj (ekz. fojno, pajlo), kaj ankaŭ forte disigitaj bestaj sterkaĵoj. Kafosedimentaĵo allogas vermojn kaj havas tre pozitivan efikon je la kompoŝtado. La kuiritaj restaĵoj de manĝaĵoj povas allogi ratojn, hundojn aŭ lavursojn. Kompoŝto servas por la mikroorganismoj, fungoj, vermoj kiel energiofonto.
La kompoŝtadejo devas havi rektan kontakton kun grundo, por ke vermoj kaj mikroorganismoj povu moviĝi.
La folioj de fago, kverko, kaŝtano, juglandujo malrapide malkonstruiĝas. La folioj de kverko, frakseno, poplo entenas tanan acidon, pro tio oni devas aldoni kalkon al la kompoŝto. (Oni ofte aldonas ankaŭ agron aŭ mineralon por plibonigi la kvaliton kaj plirapidigi la procezon).
