Ĉifrado
El Vikipedio
Inventita ĉirkaŭ 2500 a.K., ĉifrado ne alvenis al sia ora epoko ĝis la invento de la komputilo en la 20-a jarcento. La plej fortikaj ĉifroj nune estas bazitaj sur grandegaj primoj: estas facila fari novan nombron per la multiplikado de grandegaj primoj, sed la inverso, faktorigado (= trovi la primojn kiuj faris la novan nombron) de tia nombro, estas tre malfacilega, kaj bezonas grandan komputilon. Se la primoj estas sufiĉe grandegaj, la bezonata komputilo estos preter la havebleco de individuo, kompanio aŭ eĉ registaro.
Moderna ĉifro konsistas de algoritmo kaj ŝlosilo (angle, key). La ŝlosilo estas la magia nombro kiu, kiam ĝi estas aplikita de la algoritmo de la ĉifro (t.e., la komputika programo), ĉifras aŭ malĉifras la mesaĝon korekte. Ĉiu mesaĝo povas havi malsaman ŝlosilon, sed la algoritmo samas.
Estas du ĉefaj klasoj de ĉifroj: la simetria ĉifro kaj la ĉifro de publika ŝlosilo (speco de nesimetria ĉifro).
Simetria ĉifro uzus unu kaŝan ŝlosilon, kiu povas ĉifri kaj malĉifri mesaĝon. Sed tia ĉifro estas malsekura ĉar oni devas iel sekure komunikas la ŝlosilon sen ĉifro!
Un solvo estas la ĉifro de publika ŝlosilo, eltrovita en 1975 de Whitfield Diffie de Stanford. La ĉifro havas du ŝlosilojn, unu kaŝa, unu publika. Mesaĝon ĉifrita de la publika ŝlosilo estas malĉifrebla nur de la kaŝa. Kaj inverse. La kaŝa ŝlosilo ne estas sendita, tial estas tute sekura. Plue, por kalkuli la kaŝan ŝlosilon el la publika, vi devas faktorigi la primojn de grandegan nombron, procedo praktike nekomputebla por nombro sufiĉe grandega. Gravas, ke la publikaj ŝlosiloj ne estas ŝangita per atakisto dum la transporto.
La plej popularaj ĉifroj por sendi trans la Interreton estas (Open)PGP kaj SSL. PGP estas la normo por sendi dosierojn kaj retpoŝton sekure (sekure eĉ kontraŭ la registaro!) trans la Interreton. PGP kaj SSL uzas kaj nesimetria kaj simetria ĉifroj: La simetria ŝlosilo estas sendita ĉifrita kun la publika ŝlosilo tra la reto kaj la datenoj estas ĉifrita kun la simetria ŝlosilo, ĉar simetria ĉifro estas tre pli rapide ol nesimetria ĉifro.
La povo de komputilo donas al civitano la eblecon de fortikega ĉifrado. Kontraŭ la volo de registaroj. Eĉ en la relative liberama Usono, la registaro deziras malpermesi aŭ subfosi fortikegan ĉifradon por civitanoj kaj kompanioj. Sed por privateco kaj komerco flori surrete, tiaj ĉifroj estas necesaj, kiel la koverto kaj subskribo estas necesaj en la eksterreta mondo (kaj la sigelo en la antikva mondo).
[redaktu] Ĉifroj
La tri nune ĉefaj ĉifroj estas:
[redaktu] Eksteraj ligiloj
- Ĉifrado kaj ĝia rolo en la "nova komunikado", Prilaboritaj notoj de kurso farita dum la unua studadsesio de la ĉeĥa filio de AIS, en Brandýs n. L. (CS), 1992-03-27/04-04, Reinhard Fössmeier
