Χιλιασμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αυτό το άρθρο αφορά τόσο τον κοινωνιολογικό, όσο και τον θρησκευτικό Χιλιασμό. Μπορεί να αναζητάτε το ειδικό άρθρο σχετικά με τον χριστιανικό Προχιλιασμό.

Ο χιλιασμός (στα αγγλικά "millenialism" [μιλλενιαλισμός] από το millennium, που σημαίνει κατά λέξη "χίλια χρόνια") αποτελεί πρωταρχικά μια αντίληψη/δοξασία που εκφράζεται από χριστιανικές ομολογίες και έντυπα σύμφωνα με την οποία πρόκειται να υπάρξει μια Χρυσή Εποχή ή Παράδεισος στη γη όπου ο Χριστός 'θα βασιλεύσει' πριν την τελική κρίση και την μελλοντική αιωνιότητα, βάσει του βιβλίου της Αποκάλυψης (20:1-6). Κατά τη χιλιετή αυτή βασιλεία θα υπάρχει ειρήνη κι ευτυχία για όλους τους δίκαιους, τους ζωντανούς και τους αναστημένους νεκρούς. Ο χιλιασμός κατ' αυτή την έννοια αποτελεί ειδική μορφή μιλλεναριανισμού. Μεταξύ των Χριστιανών που διακρατούν αυτή την άποψη, αυτή η περίοδος δεν αποτελεί το "τέλος του κόσμου" αλλά την αμέσως προηγούμενη περίοδο, η οποία όπως πιστεύεται προηγείται από το τέλος του κόσμου. Κάποιοι πιστεύουν ότι μεταξύ της χιλιετίας και του ολοκληρωτικού τέλους του κόσμου θα υπάρξει κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα ώστε να δοθεί η τελική μάχη με τον Σατανά, ή να εμφανιστεί ο Αντίχριστος, και να ακολουθήσει η τελική κρίση. Ποικίλα άλλα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα, τόσο θρησκευτικά όσο και κοσμικά, έχουν συνδεθεί με χιλιαστικά σχήματα λόγου από λόγιους.

Πίνακας περιεχομένων 1 Προέλευση 2 Μετάβαση σε νέα χιλιετία 2.1 Κατηγορίες χιλιασμού και "αχιλιασμός"* 3 Προ-χιλιασμός και Χιλιασμός στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού 4 Ο Χιλιασμός το Μεσαίωνα 5 Ο Χιλιασμός στη Μεταρρύθμιση 6 Ο Χιλιασμός μετά τον 19ο αιώνα - Σύγχρονες θρησκευτικές θέσεις 6.1 Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία 6.2 Σύγχρονο κίνημα Σπουδαστών της Γραφής 6.3 Μάρτυρες του Ιεχωβά 6.4 Αντβεντιστικές ομάδες 6.5 Άλλες ομάδες με θρησκευτικές χιλιαστικές προσδοκίες 7 Πολιτικές ιδεολογίες και κοινωνικά κινήματα 7.1 Χιλιασμός και Ναζισμός 8 Χιλιασμός και Ουτοπισμός 9 Υποσημειώσεις 10 Βιβλιογραφία 11 Βλέπε επίσης

[Επεξεργασία] Προέλευση

‎

Η αντίληψη του βιβλικού χιλιασμού εκκινεί από την Παλαιά Διαθήκη^[1] και είναι στενά συνδεδεμένη με τις μεσσιανικές ιδέες και την πίστη στην ανάσταση των νεκρών, χωρίς όμως να χαρακτηρίζει απαραίτητα όλες τις θρησκευτικές ομάδες που πιστεύουν σε ανάσταση νεκρών και στον Μεσσία. Παράλληλα, τάσεις συναφείς με τον χιλιασμό εμφανίζονται και εκτός των ορίων του χριστιανισμού, όχι φυσικά με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά με την ευρύτερη σημασία της σωτηριολογικής προσδοκίας. ^[2] Όσον αφορά το χριστιανικό χώρο, η πηγή του χιλιασμού βρίσκεται στο βιβλίο της Αποκάλυψης και συγκεκριμένα στο απόσπασμα 20,1-10 το οποίο περιγράφει τη Δευτέρα Παρουσία. Κατά το απόσπασμα αυτό, ο Ιησούς πρόκειται να κατέβει στη γη, να φυλακίσει τον Σατανά και να βασιλεύσει επί χίλια έτη με τη συμμετοχή των αναστημένων χριστιανών μαρτύρων. Μετά το τέλος της χιλιετούς περιόδου, ο Σατανάς θα απελευθερωθεί και τότε πρόκειται να λάβει χώρα η έσχατη μάχη του καλού με το κακό, η οποία θα οδηγήσει στο τέλος του κόσμου με τη νίκη του Θεού και την οριστική κρίση όλου του ανθρωπίνου γένους. Εκτός από αυτή την προφανή καταγωγή του χιλιασμού, μπορούν επίσης να ανιχνευθούν επιρροές από την ταλμουδική παράδοση και το μεσσιανικό ιουδαϊσμό, αλλά και από μη χριστιανικές κοσμολογίες της ανατολικής Μεσογείου, όπως π.χ. ο Ζωροαστρισμός. Ο Ζωροαστρισμός αναφέρεται σε διαδοχικές χιλιετείς περιόδους, καθεμιά από τις οποίες τελειώνει με μια πλημμύρα αιρέσεων και καταστροφής, μέχρι την τελική καταστροφή του κακού και του πνεύματος του κακού από έναν νικηφόρο βασιλιά ειρήνης στο τέλος της τελευταίας χιλιετούς περιόδου (κάποιοι θεώρησαν ότι αφορούσε το έτος 2000). "Τότε ο Σαοσιάντ καθιστά και πάλι τα πλάσματα αγνά και λαβαίνει χώρα η ανάσταση και η μελλoντική ζωή". (Ζαντ-ι Βοχούμαν Γιαστ 3:26).

[Επεξεργασία] Μετάβαση σε νέα χιλιετία

Οι χιλιαστικές σέχτες πιστεύουν χαρακτηριστικά ότι η μετάβαση από την παρούσα εποχή στη χιλιετία δεν θα είναι ομαλή, με τον Αντίχριστο που πρέπει να νικηθεί και την επίγεια βασιλεία του Χριστού που πρέπει να εδραιωθεί. Οι χιλιαστικές θεωρίες διαφέρουν ως προς το αν η μάχη με τον Αντίχριστο θα γίνει πριν, ή μετά τα χίλια χρόνια. Ηγέτες κάποιων κινήσεων θεωρούν ότι είναι καθήκον τους να προκαλέσουν τους αναμενόμενους καταστροφικούς πολέμους που θα φέρουν το τέλος της παρούσας εποχής. Κάποιοι που βασίζονται στο χωρίο 20:3 της Αποκάλυψης, πιστεύουν ότι η "χιλιαστική επανάσταση" του Σατανά θα γίνει μετά από τα 1000 έτη ειρήνης.[3]

Από την άλλη, αυτοί που δεν πιστεύουν στη χιλιετή βασιλεία φαντάζονται επίσης το τέλος του κόσμου ως χαοτικό και καταστροφικό. Η λέξη "Αποκάλυψη" έχει χρησιμοποιηθεί για την τελική φάστη της ανθρώπινης ιστορίας όπως την ξέρουμε, με τον Αρμαγεδδώνα να αποτελεί τον τόπο της τελευταίας αποφασιστικής μάχης κατά την Ημέρα της Κρίσεως.

Μια (η "η") Αποκάλυψη (από τις ελληνικές λέξεις "από" και "καλύπτειν"), είναι

• Στην Ιουδαιοχριστιανική παράδοση, μια αποκάλυψη του θελήματος του Θεού με βασικό σκοπό την ενθάρρυνση μιας μειονότητας που καταπιέζεται και υποφέρει, να έχει πίστη στο Θεό, και να διακηρύξει τον τελικό του θρίαμβο.

• Πιο συγκεκριμένα, η αποκάλυψη του μέλλοντος που δόθηκε στο νησί της Πάτμου στον απόστολο Ιωάννη, έναν από τους τέσσερις ευαγγελιστές, τον συγγραφέα του βιβλίου της Αγίας Γραφής "Αποκάλυψη". Κάποιοι λόγιοι σήμερα αμφισβητούν ότι ο συγγραφέας της Αποκάλυψης είναι ο ίδιος με τον ευαγγελιστή Ιωάννη.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Πάντως το βιβλίο γράφτηκε στα ελληνικά τον 1ο αι. μ.Χ. και είναι γεμάτο σιγουριά ότι ο κόσμος πρόκειται να καταστραφεί και ότι επίκειται σύντομα η Δευτέρα Παρουσία του Ιησού Χριστού

• από αυτήν (την αποκάλυψη του μέλλοντος), το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, η Αποκάλυψη (του) Ιωάννη, που την περιέχει

• και από αυτό, η ολική καταστροφή και το τέλος του κόσμου.

Το βιβλίο της Αποκάλυψης δεν είναι εύκολο στην ερμηνεία. Πολλοί ζωγράφοι και γλύπτες έχουν δημιουργήσει έργα τέχνης σχετικά με την Αποκάλυψη. Για παράδειγμα, έχουν απεικονίσει τους τέσσερις καβαλάρηδες που συμβολίζουν τον λοιμό (λοιμικές νόσους), τον πόλεμο, τον λιμό (πείνα) και τον θάνατο.

[Επεξεργασία] Κατηγορίες χιλιασμού και "αχιλιασμός"*

Ο προχιλιασμός (Premillennialism) ερμηνεύει την Αποκάλυψη Ιωάννη κυριολεκτικά. Σύμφωνα με αυτόν, η καταστροφή του κόσμου είναι απαραίτητη για να σωθεί η ανθρωπότητα και να αρχίσει μια εποχή ειρήνης πάνω στη γη. Αναφέρεται και ως καταστροφικός χιλιασμός (catastrophic millennialism) κι εκφράζει γενικά μια απαισιόδοξη θεώρηση της σύγχρονης κοινωνίας.

Ο μετα-χιλιασμός (Postmillennialism), που αναφέρεται και ως προοδευτικός χιλιασμός, ερμηνεύει λιγότερο κυριολεκτικά τη Βίβλο. Οι μεταχιλιαστές θεωρούν τη χιλιετία σαν μια χιλιετή περίοδο επικράτησης των χριστιανικών ιδεωδών, που θα τελειώσει με την επιστροφή του Χριστού. Με αυτή την ερμηνεία, η χιλιετία δεν θ' αρχίσει ξαφνικά, ως αποκάλυψη, αλλά σταδιακά μέσω των ανθρώπινων προσπαθειών. Οι μεταχιλιαστές πιστεύουν ότι μέσω της κοινωνικής μεταρρύθμισης και με την τήρηση των χριστιανικών ιδεωδών, θα οικοδομηθεί η βασιλεία του Θεού επί της γης και ο Χριστός θα επιστρέψει. Τότε ο Χριστός θα νικήσει τον σατανά σε μια τελική μάχη, όπως αναφέρεται στο βιλίο της Αποκάλυψης. Μερικοί Μεταχιλιαστές πιστεύουν ότι η χιλιετία έχει ήδη αρχίσει.

Κατά τον Αχιλιασμό (Amillennialism), που αποτελεί την κυρίαρχη άποψη κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του Χριστιανισμού, οι βιβλικές αναφορές στη χιλιετία είναι αποκλειστικά μεταφορικές και δεν θα υπάρξει επίγεια χιλιετής βασιλεία. Μερικοί αχιλιαστές πιστεύουν ότι η χιλιετής βασιλεία του Χριστού συμβαίνει στις καρδιές των πιστών. Άλλοι πιστεύουν ότι η χιλιετία της Αποκάλυψης αφορά την Βασιλεία των Ουρανών.

*προσπάθεια απόδοσης στα ελληνικά του αγγλικού όρου Amillennialism

[Επεξεργασία] Προ-χιλιασμός και Χιλιασμός στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού

Οι χιλιαστικές αντιλήψεις ήταν ευρύτατα διαδεδομένες στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού και κάποιες φορές είχαν ως οπαδούς σημαντικές προσωπικότητες. Χαρακτηριστική είναι η λεγόμενη "Νέα Προφητεία", κίνημα που διαδόθηκε στη Φρυγία και στο οποίο ηγήθηκαν ο Μοντανός (από τον οποίο και η ονομασία της κίνησης "μοντανισμός") και οι εκστατικές προφήτισσες Πρίσκιλλα και Μαξιμίλλα. Το 177 οι μοντανιστές αφορίσθηκαν, γεγονός το οποίο όμως δεν εμπόδισε την εξάπλωση του κινήματος μέχρι τη Θράκη, αλλά και τη βόρεια Αφρική και τη Γαλλία, όπου επιβίωσε μέχρι τον 4ο αι.

Ο Τερτυλλιανός, ο Λακτάντιος, ο Μεθόδιος, και ο Απολλινάριος Λαοδικείας ήταν υπέρμαχοι προ-χιλιαστικών πεποιθήσεων. [4] (pdf). Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον Rev. and Dr. Francis Nigel Lee τον "περιστασιακό χιλιασμό του Ιουστίνου" ακολούθησε ο Ποθεινός το 175 μ.Χ. και πιθανώς ο Ειρηναίος (γύρω στο 185 μ.Χ.) παρότι ο Ιουστίνος ο Μάρτυς, συζητώντας τις δικές του προ-χιλιαστικές απόψεις στο έργο του "Διάλογος με τον Εβραίο Τρύφωνα" στο κεφ. 110, παρατήρησε ότι αυτές δεν ήταν απαραίτητες στους Χριστιανούς:

"Παραδέχτηκα προηγουμένως ότι εγώ και πολλοί άλλοι είμαστε αυτής της γνώμης, και (πιστεύω) ότι κάτι τέτοιο θα λάβει χώρα, όπως βέβαια γνωρίζεις. Αλλά από την άλλη, σου κοινοποίησα ότι πολλοί που ανήκουν στην αγνή κι ευσεβή πίστη, και είναι αληθινοί Χριστιανοί, σκέφτονται αλλιώς".[5]

Γύρω στο 220 μ.Χ., υπήρχαν κάποιες ελαφρές προ-χιλιαστικές επιρροές στον Τερτυλλιανό. Από την άλλη, "χριστιανικές χιλιαστικές ιδέες" εξέφρασε πραγματικά το 240 μ.Χ. ο Κομμοδιανός, το 250 μ.Χ. ο λόγιος και επίσκοπος της Ιεράπολης Παπίας Νέπως (με περιγραφές για την ασυνήθιστη ευφορία της γης κατά την χιλιετία), το 260 μ.Χ. ο σχεδόν άγνωστος Κορακίων, και το 310 μ.Χ. ο Λακτάντιος. [6] Ο Μελίτων Σάρδεων χαρακτηρίζεται συχνά ως εκπρόσωπος του προ-χιλιασμού τον 2ο αι, ^[3], επειδή ο Ιερώνυμος [Σχολ. στον Ιεζ. 36] και ο Γεννάδιος [De Dogm. Eccl., Ch. 52] επιβεβαιώνουν ότι ήταν χιλιαστής. ^[4].[7] Αρκετές εκκλησιαστικές σύνοδοι αλλά και εξέχουσες φυσιογνωμίες του χριστιανικού χώρου, όπως ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Ωριγένης, ο Ευσέβιος ο Καισαρείας, και ιδιαίτερα ο Αυγουστίνος, κ.ά., ασχολήθηκαν με το χιλιασμό και την καταδίκη του. Τελικά ο Χιλιασμός καταδικάστηκε ως αίρεση τον 4ο αι. μ.Χ. από την Εκκλησία, η οποία στη Σύνοδο της Νικαίας συμπεριέλαβε στο "Σύμβολο της Πίστεως" τη φράση "οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος", ώστε να αποκλείσει την ιδέα μιας βασιλείας του Θεού που θα διαρκούσε κυριολεκτικώς για 1000 χρόνια^[5]. Παρά την πίστη μερικών συγγραφέων στον Χιλιασμό, επρόκειτο για μια περιορισμένη μειοψηφία μέσα στην σχεδόν καθολική καταδίκη του δόγματος αυτού.

Στις χιλιαστικές ιδέες που εξέφρασε τον 5ο αι. ο Λατίνος ποιητής Κομμοδιανός, συναντούμε για πρώτη ίσως φορά τη μετατροπή των φαντασιώσεων εκδίκησης και θριάμβου σε άμεση προτροπή για ένοπλο λαϊκό ξεσηκωμό προς επίσπευση της έλευσης της χιλιετίας, πράγμα που έγινε σε επόμενους αιώνες.

[Επεξεργασία] Ο Χιλιασμός το Μεσαίωνα

Χιλιαστικές αντιλήψεις και κινήσεις έκαναν έντονη την εμφάνισή τους κατά το Μεσαίωνα, ιδιαίτερα δε όσο πλησίαζαν τα συμβολικά έτη 666 και 1000. Χαρακτηριστικά είναι η αποκαλυπτική φιλολογία του Μεσαίωνα και το έργο του Ιταλού μοναχού και θεολόγου Τζοακίνο ντα Φιόρε (1135–1202), που ανέπτυξε την "φιλοσοφία των τριών εποχών" βασιζόμενος στο δόγμα της Τριάδας. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία αυτή, όλη η ανθρώπινη ιστορία αποτελεί διαδοχή τριών εποχών:

1. Την εποχή του Πατρός (την Παλαιά Διαθήκη)
2. Την εποχή του Υιού (την Καινή Διαθήκη)
3. Την εποχή του Αγίου Πνεύματος (την εποχή ειρήνης, αγάπης κι ελευθερίας).

Πιστευόταν η εποχή του Αγίου Πνεύματος θα άρχιζε γύρω στο 1260, ότι από τότε όλοι οι πιστοί θα άρχιζαν να ζουν ως μοναχοί, μεταμορφωνόμενοι μυστικά και πλήρεις ύμνων για τον Θεό, επί χίλια έτη, μέχρι που η Μέρα της Κρίσης θα έβαζε τέλος στην ιστορία του πλανήτη μας.
Μάλιστα ο Χριστόφορος Κολόμβος και άλλοι πιονιέροι του νέου Κόσμου είχαν επηρεαστεί από τις ιδέες του Τζοακίνο ντα Φιόρε, και τις εξέλαβαν ως ισχυρό κίνητρο για να αποικίσουν το Νέο Κόσμο. Παρομοίως, ως γήινο παράδεισο είδαν τη Λατινική Αμερική οι Φραγκισκανοί και οι Δομηνικανοί μοναχοί που έδρασαν ιεραποστολικά εκεί. ^[6] Ο λαϊκός χιλιασμός του Μεσαίωνα ήταν κατά βάση ανατρεπτικός και ενέπνευσε διάφορες κοινωνικές εξεγέρσεις. Χιλιαστικά θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν επίσης τα αποκαλυπτικά οράματα τα οποία απεικόνισε ο Ολλανδός ζωγράφος Ιερώνυμος Μπος (1460-1516).

[Επεξεργασία] Ο Χιλιασμός στη Μεταρρύθμιση

Ωστόσο το σημαντικότερο από κοινωνική άποψη και έκταση χιλιαστικό κύμα ενέσκηψε τους 16ο και 17ο αι., μεταξύ των πιετιστών, και πρόκειτο να σταθεί καθοριστικό στη διαμόρφωση της λεγόμενης "αριστερής" Μεταρρύθμισης. Χαρακτηριστικό αυτού του σχεδόν πανευρωπαϊκού φαινομένου ήταν η σύνδεση της ιδέας της Δευτέρας Παρουσίας με κοινωνικά και πολιτικά αιτήματα των χαμηλών στρωμάτων, ειδικότερα δε με εξισωτικές, κομμουνιστικές αντιλήψεις.

Αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις αυτού του προτεσταντικού χιλιασμού ήταν αφενός τα αναβαπτιστικά κινήματα τα οποία συνδέθηκαν συχνά με τοπικές λαϊκές εξεγέρσεις, όπως τον Πόλεμο των Χωρικών (1524-1525) και την κατάληψη του Μύνστερ (1534-1535) όπου πρωτοστάτησε ο Τόμας Μούντζερ. ^[7], αφετέρου οι ριζοσπαστικές πουριτανικές σέκτες που έδρασαν κατά την Αγγλική Επανάσταση (1642-1648). Σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς, σ' αυτή την ιδιόμορφη έκφανση του χιλιασμού μπορούν να βρεθούν οι πηγές της σύγχρονης πολιτικής σκέψης, και συγκεκριμένα της διαμόρφωσης αφενός των νεοτερικών δημοκρατικών θεσμών (Καρλ Μανχάιμ), αφετέρου των επαναστατικών ουτοπιστικών οραμάτων (Ερνστ Μπλοχ). Ακμή γνώρισε και πιο μετά στη Γερμανία με την αίρεση των φίλων του Ναού.

[Επεξεργασία] Ο Χιλιασμός μετά τον 19ο αιώνα - Σύγχρονες θρησκευτικές θέσεις

Μετά τον 19ο αιώνα ο θρησκευτικός χιλιασμός έχει περισταλεί αρκετά σε συγκεκριμένες ομάδες, που συχνά είναι προτεσταντογενείς, κι επίσης κλειστές, ακόμα και ακραίες.

[Επεξεργασία] Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία

Η πιο διαδεδομένη άποψη στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είναι ο αχιλιασμός, αν και δεν υπάρχει επίσημα καθορισμένο δόγμα. Η αντίληψη αυτή βασίζεται εν μέρει στη διδασκαλία του Αυγουστίνου Ιππώνος. Παράλληλα διάφορες μάλλον περιθωριακές ομάδες που εντάσσονται στο πλαίσιο της Μαριολογίας και βασίζονται σε υποτιθέμενες εμφανίσεις, οράματα και μηνύματα της Θεοτόκου στην πόλη Φάτιμα και αλλού, περιγράφουν σήμερα την χιλιετή περίοδο ως "εποχή της Μαρίας". Την "εποχή της Μαρίας" έχει αναφέρει πριν από την εμφάνιση αυτή ο άγιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας Λουδοβίκος του Μονφόρ (St Louis de Montfort, 1673-1716), σύμφωνα με τον οποίο "Ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο δια της ευλογημένης Παρθένου Μαρίας και μέσω αυτής πρέπει επίσης να κυβερνήσει τον κόσμο". ^[8]

[Επεξεργασία] Σύγχρονο κίνημα Σπουδαστών της Γραφής

Οι σύγχρονο κίνημα Σπουδαστών της Γραφής πιστεύει ότι ο Ιησούς έχει έρθει στον κόσμο αόρατα από το 1874 για να αναστήσει τους νεκρούς και να εδραιώσει μια νέα τάξη πραγμάτων ειρήνης και δικαιοσύνης, στην οποία όλη η αμαρτία, η θλίψη κι ο θάνατος θα καταστραφούν. Σύμφωνα με αυτή την ομάδα, η εδραίωση του έθνους του Ισραήλ και η επιστροφή των Εβραίων στην πατρίδα των προγόνων τους θεωρούνται ως ένδειξη της αποκατάστασης της χάρης του Θεού σ' αυτό το έθνος, αλλά και ένδειξη της εγγύτητας του μεσσιανικού βασιλείου. Οι Σπουδαστές της Γραφής προσδοκούν την επιστροφή του Ισραήλ στα σύνορα τα οποία ο Θεός είχε υποσχεθεί στον Αβραάμ, και μια τελική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, κατά την οποία θα αναστηθούν οι αρχαίοι προφήτες και ο Θεός, μέσω αυτών, θα επιφέρει μια απροσδόκητη θαυματουργική απελευθέρωση εγκαινιάζοντας την παγκόσμια βασιλεία του Χριστού, η οποία από εκείνη την περιοχή θα επεκταθεί σε μια παγκόσμια κυριαρχία ειρήνης.

[Επεξεργασία] Μάρτυρες του Ιεχωβά

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κατανοούν την περίοδο των "χιλίων ετών" που αναφέρεται στο βιβλίο της Αποκάλυψης ως κατά γράμμα χίλια χρόνια. Με βάση αυτή την κατανόησή τους, κάποιες πηγές^[9] τούς περιγράφουν ως «χιλιαστές»^[10]. Καθώς οι ίδιοι παραμένουν ουδέτεροι ως προς τα πολιτικά και στρατιωτικά ζητήματα, δεν θεωρούν ότι ανθρώπινες προσπάθειες θα επιλύσουν τα παγκόσμια προβλήματα οδηγώντας έτσι σε μια "χρυσή εποχή". Πιστεύουν ότι σύντομα ο δοξασμένος στον ουρανό Ιησούς Χριστός θα ηγηθεί με δικαιοσύνη στην πάταξη των ασεβών ανθρώπων (Αρμαγεδδών) και στη συνέχεια θα εγκαθιδρύσει μια χιλιετή βασιλεία επί γης. Αυτή η Μεσσιανική βασιλεία, θα αποτελέσει προσωρινή έκφραση της αιώνιας βασιλείας του Ιεχωβά Θεού του Παντοδύναμου. Σκοπός της χιλιετούς βασιλείας θα είναι η αποκατάσταση της ατελούς ανθρωπότητας (περιλαμβανομένων και των αναστημένων) στην αρχική κατάσταση που ο Θεός είχε δημιουργήσει για τον άνθρωπο, στις παραδεισιακές δηλαδή συνθήκες που επικρατούσαν στον κήπο της Εδέμ. Στο τέλος αυτής της χιλιετούς περιόδου, ο Σατανάς και οι δαίμονές του μαζί με όσους ανθρώπους δεν θα υποταχθούν στο θέλημα του Θεού θα εξαλειφθούν για πάντα. Τελικά ο Χριστός θα παραδώσει την βασιλεία στον Πατέρα του και ο σκοπός του Θεού για τη γη και τον άνθρωπο θα έχει επιτελεσθεί στο πλήρες.

[Επεξεργασία] Αντβεντιστικές ομάδες

Οι αντβεντιστικές ομάδες θεωρούν πως όταν ο Ιησούς Χριστός επιστρέψει, οι κακοί θα πεθάνουν ενώ οι δίκαιοι θα αναστηθούν και θα βασιλέψουν για χίλια χρόνια με τον Χριστό στον ουρανό. Στο διάστημα αυτής της χιλιετίας η γη θα είναι έρημη, κατειλημμένη από τον Σατανά και τους δαίμονες. Στο τέλος της χιλιετίας αυτής ο Χριστός με τους αγίους θα κατέλθουν από τον ουρανό και οι κακοί νεκροί θα αναστηθούν, και μαζί με τον Σατανά και τους δαίμονες θα περικυκλώσουν την πόλη για να πολεμήσουν τον Χριστό και τους αγίους. Όμως, πάντα σύμφωνα με τους αντβεντιστές, θα τους κατακάψει πυρ που θα στείλει ο Θεός και έτσι η γη θα καθαρίσει από την αμαρτία και τους αμαρτωλούς μια για πάντα. Στη συνέχεια οι δίκαιοι θα ζήσουν για πάντα στη γη με αγάπη, χαρά και γνώση της παρουσίας του Θεού. ^[11]

[Επεξεργασία] Άλλες ομάδες με θρησκευτικές χιλιαστικές προσδοκίες

Οι ομάδες/σέκτες με θρησκευτικές χιλιαστικές προσδοκίες είναι πολλές και βρίσκονται εντός και εκτός Χριστιανισμού. Τέτοιες προσδοκίες έχουν και οι Μορμόνοι, και οι Ρασταφαριανοί, που κινούνται σε έναν χώρο χριστιανικό, έστω κι αν βρίσκονται πολύ μακριά από τον παραδοσιακό Χριστιανισμό, αλλά και η Εκκλησία της Ενοποίησης (Unification Church, οικουμενιστικός χώρος), και οι Χάρε Κρίσνα (Hare Krishna, Ινδουισμός) και οι Μπαχάι (Baha’i, χώρος Ισλάμ) και η κίνηση Χαμπάντ Λούμπαβιτς (Chabad Lubavitch), μια ορθόδοξη Χασιδική σέκτα του Ιουδαϊσμού.^[12]

Επίσης αντιλήψεις εν μέρει χιλιαστικές, οι οποίες περιέχουν "αποκαλυπτικά" γεγονότα κι επικείμενη καταστροφή του κόσμου, έχουν παρουσιάσει και ομάδες που κατατάσσονται από τους ειδικούς στις "καταστροφικές λατρείες", όπως οι οπαδοί του Ντέηβιντ Κορές (Branch Davidians), η οργάνωση Αούμ Σινρικίο του Σόκο Ασαχάρα (Aum Shinrikyo), μέλη της οποίας προσπάθησαν να προκαλέσουν αποκαλυπτικά γεγονότα ρίχνοντας θανατηφόρο αέριο Σαρίν στο μετρό του Τόκυο, η Πύλη του Ουρανού (Heaven’s Gate), 39 μέλη της οποίας αυτοκτόνησαν το 1997 στην Καλιφόρνια για να προλάβουν να μεταφερθούν σε μια άλλη διάσταση πριν "καταστραφεί η γη", και η Κίνηση για την Αποκατάσταση των 10 εντολών (Movement for the Restoration of the Ten Commandments) που είχε ως κεντρικό δόγμα ότι ο κόσμος θα καταστρεφόταν στις 31 Δεκεμβρίου 1999 αλλά η Παρθένος Μαρία θα έσωζε τα πιστά μέλη της οργάνωσης. Με την παρέλευση της ημερομηνίας, 500 από αυτά τα μέλη κάηκαν ζωντανά μέσα στο παρεκκλήσιό τους.^[13]

[Επεξεργασία] Πολιτικές ιδεολογίες και κοινωνικά κινήματα

Τα χιλιαστικά κοινωνικά κινήματα συνιστούν μια ειδική μορφή μιλλεναριανισμού και βασίζονται στην αρχή ενός χιλιετούς κύκλου. Τα κινήματα αυτά δεν χρειάζεται να έχουν θεολογικό υπόβαθρο, αλλά ένα όραμα μιας αποκάλυψης που μπορεί να είναι ουτοπικό. Ερευνητές εντοπίζουν στοιχεία χιλιασμού και στο "μεσσιανικό όραμα του χιλιετούς Ράιχ των Αρείων" και διατυπώνουν την άποψη ότι επηρεάζει ρεύματα σκέψης που εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να έχουν σχέση με αυτόν, όπως π.χ. "στην πίστη για τη μεσσιανική αποστολή του λευκού δυτικού ανθρώπου" και στην ιδεολογία του κομμουνισμού. ^[14]

[Επεξεργασία] Χιλιασμός και Ναζισμός

Η πιο αμφιλεγόμενη ερμηνεία της φιλοσοφίας των τριών εποχών και του χιλιασμού γενικά, είναι το "Τρίτο Ράιχ" ("Drittes Reich", "Tausendjähriges Reich") του Χίτλερ, το οποίο, όπως εκείνος οραματιζόταν, θα διαρκούσε για χίλια χρόνια, αλλά στην πραγματικότητα διήρκεσε μόνο 12 (1933-1945).

Η φράση "Τρίτο Ράιχ" πλάστηκε από τον Γερμανό διανοητή Arthur Moeller van den Bruck, ο οποίος το 1923 εξέδωσε βιβλίο με τίτλο "Το Τρίτο Ράιχ" (Das Dritte Reich). Η φράση έγινε τελικά σύνθημα που επιβίωσε και μετά το καθεστώς των Ναζί. Κοιτώντας πίσω στη Γερμανική ιστορία, διακρίνονται δυο περίοδοι:

• Η Αγία Γερμανική Αυτοκρατορία (το "πρώτο ράιχ", που αρχίζει με τον Καρλομάγνο το 800 μ.Χ.), και
• Η Γερμανική αυτοκρατορία υπό τη δυναστεία των Χόενζόλερν (Hohenzollern) (1871 - 1918) (το "δεύτερο Ράιχ").

Αυτές επρόκειτο τώρα να ακολουθήσει - μετά από την παρεμβολή της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (1918 - 1933), κατά την οποία κυριάρχησε η συνταγματικότητα, ο κοινοβουλευτισμός κι ακόμα ο ειρηνισμός:

• Το "Τρίτο Ράιχ" του Αδόλφου Χίτλερ.

Σε μια ομιλία του στις 27 Νοεμβρίου 1937, ο Χίτλερ σχολίασε τα σχέδια που είχε για γκρέμισμα και ανοικοδόμηση μεγάλων μερών της πόλης του Βερολίνου:

[...] einem tausendjährigen Volk mit tausendjähriger geschichtlicher und kultureller Vergangenheit für die vor ihm liegende unabsehbare Zukunft eine ebenbürtige tausendjährige Stadt zu bauen [...].

[...] να χτίσω μια χιλιετή πόλη ανάλογη (σε μεγαλείο) ενός χιλιετούς λαού με χιλιετές ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν, για το (ένδοξο) μέλλον του που δεν έχει τέλος [...]

[Επεξεργασία] Χιλιασμός και Ουτοπισμός

The early Christian concept had ramifications far beyond strictly religious concern during the centuries to come, as it was blended and enhanced with ideas of utopia. In the Modern Era, with the impact of religion on everyday life gradually decreasing and eventually almost vanishing, some of the concepts of millennial thinking have found their way into various secular ideas, usually in the form of a belief that a certain historical event will fundamentally change human society (or has already done so). For example, the French Revolution seemed to many to be ushering in the millennial age of reason. Also, the philosophies of Georg Wilhelm Friedrich Hegel (d. 1831) and Karl Marx (d. 1883) carried strong millennial overtones. As late as 1970, Yale law teacher Charles A. Reich coined the term "Consciousness III" in his best seller The Greening of America, in which he spoke of a new age ushered in by the hippie generation. However, these secular theories generally have little or nothing to do with the original millennial thinking, or with each other.

In the Modern Era, with the impact of religion on everyday life gradually decreasing and eventually almost vanishing, some of the concepts of millennial thinking have found their way into various secular ideas, usually in the form of a belief that a certain historical event will fundamentally change human society (or has already done so). For example, the French Revolution seemed to many to be ushering in the millennial age of reason. Also, the philosophies of Georg Wilhelm Friedrich Hegel (d. 1831) and Karl Marx (d. 1883) carried strong millennial overtones. As late as 1970, Yale law teacher Charles A. Reich coined the term "Consciousness III" in his best seller The Greening of America, in which he spoke of a new age ushered in by the hippie generation. However, these secular theories generally have little or nothing to do with the original millennial thinking, or with each other.

Μέρος του παρόντος λήμματος βασίστηκε στο άρθρο της αγγλικής Βικιπαίδειας "Millenialism".

[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

• Γ. Βλάχος, Η συνείδηση ενάντια στο νόμο, 1998, Αθήνα, Έρασμος.
• Ν. Cohn, Τhe Ρursuit of the Μillenium. Revolutionary Μillenarians and Μystical Αnarchists of the Μiddle Αges, London 1957 [Αγώνες για την έλευση της Χιλιετούς Βασιλείας του Θεού. Επαναστάτες χιλιαστές και μυστικιστές αναρχικοί του Μεσαίωνα, Αθήνα 1999].
• Μ. St. Clair, Μillenarian Μovements in Ηistorical Context, Νew Υork 1992.
• J. F. C. Ηarrison, Τhe Second Coming. Ρopular Μillenarianism, 1780-1850, Νew Βrunswick, Ν.J. 1979.
• S. Νaquin, Μillenarian Rebellion in China. Τhe Εight Τrigrams Uprising of 1813, Νew Ηaven 1976.
• G. W. Τrompf, Cargo Cults and Μillenarian Μovements. Τransoceanic Comparisons of Νew Religious Μovements, Νew Υork 1990.

[Επεξεργασία] Βλέπε επίσης

• Αχιλιασμός
• Προχιλιασμός
• Μιλλεναριανισμός