Βάση

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο όρος «Βάση» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε Βάση (αποσαφήνιση).

Στη Χημεία ως βάση καλείται κάθε χημική ένωση που εξουδετερώνει ένα οξύ. Γενικά χαρακτηρίζονται όλες οι ενώσεις που εμφανίζονται ως ηλεκτροθετικό συστατικό ενός άλατος.

Συνεπώς βάσεις είναι τα υδροξείδια ή οξείδια των μετάλλων, οι αμινικές ενώσεις (οργανικές ενώσεις) που μαζί με τα οξέα σχηματίζουν άλατα. "Οξύ + Βάση → Άλας + Νερό".

Οι Βάσεις ονομάσθηκαν έτσι επειδή "κατά κανόνα" αυτές (με εξαίρεση την αμμωνία και τα παράγωγά της) αποτελούν το μή πτητικό μέρος των αλάτων. Κατά τη θέρμανση των αλάτων, σε ψηλές θερμοκρασίες, τις περισσότερες των περιπτώσεων, το όξινο, δηλαδή το ηλεκτροαρνητικό συστατικό τους εξατμίζεται, ενώ το θετικό, ανθεκτικότερο, παραμένει σαν υπόλειμμα χαρακτηριζόμενο ως «βάση του άλατος». Η έννοια της βάσεως επεκτείνεται και πέραν των αλκαλίων αφού στις βάσεις περιλαμβάνονται και πολλές άλλες ενώσεις όπως οξείδια μολύβδου, ψευδαργύρου, σιδήρου κ.ά.
Πολλές φορές επίσης, χρησιμοποιείται στην αλκαλική αντίδραση ο όρος βασική αντίδραση. Ακόμα και η καυστική αμμωνία χαρακτηρίζεται ως βάση και ας είναι πτητικότερη του οξέος με το οποίο φέρεται ενωμένη στα διάφορα αμμωνιακά άλατα.

Στη πραγματικότητα μια βάση περιέχει ιόντα υδροξυλίου ΟΗ- που συνδέονται με ιόντα μετάλλων ή άλλων στοιχείων όπως στο υδροξείδιο του νατρίου (NaOH). Ένα οξύ περιέχει ιόντα υδρογόνου (Η+) και ιόντα αμετάλλων όπως το νιτρικό οξύ (HNO₃). Έτσι όταν ένα οξύ αντιδρά με μια βάση τα ιόντα υδρογόνου ενώνονται με εκείνα του υδροξυλίου παράγοντας νερό (H₂O). Παράλληλα όμως τα ιόντα του μετάλλου της βάσης ενώνονται με εκείνα του αμετάλλου του οξέος παράγοντας έτσι άλας όπως, στο παράδειγμα, νιτρικό νάτριο NaNo₃, κατά την αντίδραση: HNO₃ + NaOH → NaNo₃ + H₂O .

Κάθε χημική ουσία που έχει ιδιότητες βάσης λέγεται βασική.
Κάθε βάση που διαλύεται στο νερό λέγεται αλκάλιο.
Αλκαλική ουσία λέγεται οποιαδήποτε ουσία που εμφανίζει ιδιότητες βάσης και διαλύεται στο νερό.