Računarske mreže
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Računarske mreže omogućavaju međusobno komuniciranje računara pomoću neke stalne ili privremene veze. Za umrežavanje više računara potreban je poseban hardver, ali i softver, te znati način umrežavanja. Umrežavanje podrazumijeva ostvarivanje veze u cilju razmjenjivanja resursa, ideja ili informacija između dvije tačke. Povezivanje računara se, osim pomoću kablova, može ostvariti i bežično preko radio tehnike.
Sadržaj |
[izmijeni] Historija računarskih mreža
Prenošenje instrukcija između računskih mašina se prvi put desilo 1940. godine kada je George Stibitz iskoristio TTY, odnosno tele-mašinu za kucanje, pomoću koje je poslao instrukcije sa njegovog Model K iz Darthmouth univerziteta u Novom Hampshireu na njegom Complex Number Calculator u New Yorku, te također primio rezultate istim putem. Tek 1964. godine, istraživali sa Dartmoutha su izumili glavnu mašinu sa dijeljenim vremenom sa priključenim terminalima.
[izmijeni] Osnove i pojmovi
[izmijeni] OSI slojevi
Sve današnje mreže su na neki način bazirane na Open Systems Interconection standardu. OSI je razvijen 1984 godine od strane International Organization for Standardization (ISO) koja je predstavljala otprilike 130 država. Srž se sastoji od OSI referentnog modela, skupu sedam slojeva koji određuju različite etape kroz koje podaci moraju proći od jednog uređaja do drugog u nekoj računarskoj mreži.
[izmijeni] Arhitektura mreža
[izmijeni] Klijent-server
Klijent-server je arhitektura gdje su korisnik (klijent) i poslužitelj (server) odvojeni ili neravnopravni. Najočitiji je primjer pregledanja Internet stranica. Korisnikov računar i web browser su klijent – oni zahtijevaju, dok su računar i baza podataka koji čine web stranicu server – on poslužuje. Klijent je obično aktivan korisnik, koji šalje zahtjeve i čeka dok se isti ne ispune, dok je server pasivan, čeka na zahtjeve te ih ispunjava i šalje korisniku. Serveri su obično veoma jake mašine sa dobrim konfiguracijama i karakteristikama zbog toka što istovremeno moraju preraditi mnogo zahtjeva koji rastu iz dana u dan. Obično servere pogone i posebni operativni sistemi za razliku od običnih – klijent operativnih sistema, serverski operativni sistemi su u više segmenata bolji i sadrže naprednije opcije.
[izmijeni] Ravnopravna mreža
Peer-to-Peer (P2P) je mreža gdje se nalazi mnoštvo klijenta koji su ravnopravni u učešću, jedino je ograničenje brzina internet veze jednog klijenta. Ovakve mreže se najviše koriste za dijeljenje dokumenata, video i audio podataka i tako dalje. Razlog leži u tome da ne postoji neko ko će kontrolisatii koji podaci se dijele u mreži, jer ne postoji server niti neki glavni računar koji nadgleda sve ostale. Svi su ravnopravi i dijele podatke između sebe. Postoje i posebni programi za dijeljenje podataka u P2P mrežama, to su obično programi za dijeljenje audio i video sadržaja. Ako korisnik postavi upit, program pretražuje podatak pod tim imenom kod ostalih korisnika prikopčanih na P2P mrežu. To je mnogo slobodnije nego kod klijent-server mreža, gdje korisnik pretražuje sadržaj samo jednog računara, odnosno servera. Kod P2P mreža, korisnik pretražuje sadržaj svih učesnika u mreži.
[izmijeni] Podjela računarskih mreža
[izmijeni] Local area network
Local Area Network (LAN) je mreža visoke brzine koja pokriva relativno malu geografsku površinu. Najčešće umrežava radne stanice, računare, printere, servere i ostale uređaje. Najčešći mrežne tehnologije koji se koriste su Ethernet, Token Ring, Frame Relay, te FDDI.
[izmijeni] Metropolitan area network
Metropolitan Area Network (MAN) se sastoji iz mnogo računara koji se nalaze u jednom gradu ili kampusu. Za razmjenjivanje podataka najčešće se koristi optički kabl ili bežični način komunikacije.
[izmijeni] Wide area network
Wide Area Network (WAN) pokriva relativno veliku geografsku površinu, najpoznatija WAN mreža je upravo Internet. Razmjenjivanje podataka u ovim mrežama se najčešće vrši preko telefonskih kablova.
[izmijeni] Personal area network
Personal Area Network (PAN) je još više geografski ograničena na samo nekoliko metara razdaljine. Najčešće se radi o komunikaciji između manjih uređaja sa računarom ili između samih računara koji su blizu jedan drugome.
[izmijeni] Vrste računarskih mreža
Postoji više vrsta mreža, a svaka definiše mrežne protokole koji su skup pravila za prikaz, signaliranje, provjeravanje, podataka koji su potrebni za slanje informacije preko neke mreže. Nabrojat ćemo one najpoznatije, te one koje su najviše u upotrebi.
- Ethernet je mrežna tehnologija za LAN mreže, temeljena na frame načinu rada. To znači da se podaci šalju u paketima koji su prilagođeni za slanje preko računarske mreže. Definira umrežavanje i signaliranje za fizički sloj, te frame formate i protokole za MAC, odnosno podatkovni sloj OSI modela. Ethernet definiše i protokole pomoću kojih se vrši prijenos podataka u mreži. Ethernet, poznat i pod imenom IEEE 802.3, je postao najrasprostranjeniji standard za računarske mreže koji se počeo uzdizati ranih 1990-tih pa sve do danas gdje drži primat te je skoro u potpunosti zamjenio ostale mrežne tehnologije za LAN mreže kao što su Token Ring ili FDDI.
- FDDI je razvijen kao potreba za pouzdaniji i brži prijenos podataka preko računarskih mreža. Fiber Distributed Dana Interface je skup ANSI protokola za slanje digitalnih podataka preko optičkog vlakna i rijeđe bakrenih žica. FDDI mreže su token mreže te podržavaju brzine do 100 Mbps. FDDI mreže su obično osnova WAN mreža.
- Token Ring je vrsta mreže koja je šematski poredana u krug. Token Ring je usko vezan za IEEE 802.5 specifikaciju jer je nastala iz Token Ring tehnologije (koju je razvio IBM), zbog identičnosti i zanemarljivih razlika termin Token Ring obično obuhvaća i IEEE specifikaciju.
- Frame relay je sinhronizovana mreža temeljena na HDLC protokolu. Podaci se šalju u HDLC paketima. Frame relay se obično iskorištava za ovijanje podataka između lokalnih (LAN) i širokopojasnih (WAN) mreža
- Wi-Fi je bežični način umrežavanja računara gdje se podaci imeđu dva ili više računara prenose pomoću radio frekvencija (RF) i odgovarajućih antena. Najčešće se koristi u LAN mrežama (WLAN), dok se u posljednje vrijeme sve više nudi i bežični pristup WAN mreži
[izmijeni] Mrežni protokoli
Mrežni protokol definiše zajednički skup pravila i signala prema kojima se ponašaju računari koji su umreženi. Mrežni protokoli su ujedno i najvažniji element jedne računarske mreže. Danas najpopularniji protokol za LAN mreže je Ethernet (koji ujedno definiše i ostale stvari kao što su signaliranje i formate paketa), i skoro da ima prevlast u računarstvu. Za globalnu WAN mrežu Internet se u najvećoj mjeri koristi Internet protokol (TCP/IP).
- Najpoznatiji protokoli
- Manje poznati i korišteni protokoli
[izmijeni] Topologije
Topologija računarskih mreža je geometrijski raspored umreženih računara. Najčešće topologije su: prstenasta, razgranata, magistralna, i zvjezdasta topologija.
[izmijeni] Uređaji za umrežavanje
Uređaji računarskih mreža služe za omogućavanje prijenosa podataka između dva ili više računara u nekoj vrsti računarske mreže.
[izmijeni] Načini umrežavanja
Umrežavanje računara možemo izvesti pomoću žica ili bez žica. Najviše korišteni žičani načini umrežavanja su ethernet umrežavanje, te umrežavanje pomoću telefonskih i električnih instalacija. Za bežično umrežavanje se najviše koristi WiFi standard.
[izmijeni] Prijenos podataka preko žice
[izmijeni] Bežični prijenos podataka
- Kratki domet
- Srednji domet
- Dugi domet
[izmijeni] Postupak umrežavanja
[izmijeni] Vanjski linkovi
- Jednostavni koncepti mreže za Linux kernel (en)
- Računarke mreže i protokoli (Istraživanje, 2006) (en)
- Rječnik pojmova (en)
