Kallisto (loarenn)
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
 |
|
| Europa skeudennet gant Galileo | |
| Dizoloadenn | |
|---|---|
| Dizoloet gant | Galileo Galilei |
| Dizoloet d'ar | 7 Genver, 1610 |
| Doareennoù he c'helc'htro | |
| radius krenn | 1,882,700 km 1 |
| Kelc'htro | 11,829,000 km |
| Ezkreizennegezh | 0.0074 |
| Periapsis | 1,869,000 km |
| Apoapsis | 1,897,000 km |
| Prantad reveulziañ | 16.6890184 d |
| Tizh orbitel krenn | mui.: 8.265 km/s krenn: 8.204 km/s nebeut.: 8.143 km/s |
| Stouadur | 0.21° (diwar keheder Yaou) /2.02 (diwar an ekliptik) |
| Loarenn eus | Yaou |
| Doareennoù fizikel | |
| Treuzkiz krenn | 4820.6 km |
| Platadur | |
| Gorread | 7.3e km² |
| Volum | 5.9e km3 |
| Mas | 1.0759e kg(0.018 Douar) |
| Stankter | 1.834 g/cm³ |
| Gravitadur gorre | 1.235m/s² ((0.126 g) |
| Tizh achap | 2.440 km/s |
| Devezh | sinkron |
| Stouadur | 0° |
| Albedo | 0.17 |
| Sked dre wel | 5.7 |
| temp. gorre | ~120 K |
| Gwask atmosferel | dister-kenañ |
| Dioksid Karbon | |
Kallisto (gresianeg Καλλιστώ) a zo un eus loarennoù Yaou. Gant Galileo Galilei e vo dizoloet e 1610 hag an trede loarenn vrasañ e koskoriad an Heol eo. An hevelep ment hag Merc'her he-deus.
Taolenn |
[kemmañ] Orin an anv
Callisto a denn hec'h anv eus hini Kallisto, unan eus merc'hed Zeus.
Tra ma voe anv "Kallisto" bet aliet gant Simon Marius er XIVvet kantved ne implijod ket anezhañ kent an XXvet kantved. Er skridoù steredoniel abredoc'h e vezed oc'h ober Yaou IV
[kemmañ] Perzhioù fizikel
[kemmañ] Frammadur diabarzh
Kler Kallisto a c'holo ur gwiskad a skorn a 150km. Dindanañ e kaver ur meurvor a zour holennet don a 10 km. Dizoloet e voe hemañ a-drugarez d'ur studi eus maez magnetik al loarenn. Kemm a ra hervez hini Yaou, ar pezh a zamveneg ez eus ur gwiskad materi-kas dindan ar c'hler. Diabarzh Kallisto dindan ar meurvor n'eo ket ken zisheñvelet hag hini al loarennoù galilean. Eus ur meskaj a skorn hag a reier eo kenaozet, war a seblant, gant ur c'henfleur a reier brasoc'h pa tostaor ouzh ar greizenn.
Eus 40% a skorn eo kenaozet hag he stankder a zo bihanoc'h eget hini an holl loarennoù galilean arall.
[kemmañ] Torosadennadurioù
Kallisto zo al loarenn gant ar muiañ krateroù e Koskoriad an Heol. Ar re-mañ a zo an torosadennadurioù welus nemeto war he gorre. En abeg eus natur skornet al loarenn eo. Rededadeg ar c'hler he-doa diverket ar menezioù hag ar c'hraterioù koshañ.
Daou grater bras tre a gaver war C'hallisto : Valhalla, a dizh e wallenoù 3.000 km hag Asgard a vuzul 1.600 km. Un torosadennadur dedennus arall a zo Gipul Catena, ul linenn hir a grateroù a voe krouet, war a seblant, gant ur blanedennig digenstaget dindan efed gravitadur Yaou. Krediñ a reer eo krestenenn Callisto 4.000 milion bloazh.
Er c'hontrol da C'hanymede ez eus nebeut roudennoù ag oberiantiz dektonik war c'horre Kallisto. Zoken ma'z eo he c'henaozadur heñvel a-walc'h e seblant hec'h istor douaroniel kalz eeunoc'h. Abeg an disheñvelder-mañ ne gomprener ket mat c'hoazh.
[kemmañ] Atmosferenn
Un atmosferenn zister kenañ kenaozet eus dioksid karbon he-deus Kallisto. Krediñ a reer e vez furmet dre aezhenniñ goustadig ar c'hler.
[kemmañ] Liammoù diavaez
| Loarennoù Yaou |
|---|
|
Adrastrea | Aitne | Amalthea | Ananke | Aoede | Arche | Autonoe | Callisto | Callirrhoe | Carme | Karpo | Chaldene | Cyllene | Elara | Erinome | Euanthe | Eukelade | Euporie | Europa | Eurydome | Ganymede | Harpalyke | Hegemone | Helike | Hermippe | Himalia | Io | Iocaste | Isonoe | Kale | Kallichore | Kalyke | Leda | Lysithea | Megaclite | Metis | Mneme | Orthosie | Pasiphae | Pasithee | Praxidike | Sinope | Sponde | Taygete | Thebe | Thelxinoe | Themisto | Thyone |
| S/2000 J 11 | S/2003 J 2 | S/2003 J 3 | S/2003 J 4 | S/2003 J 5 | S/2003 J 9 | S/2003 J 10 | S/2003 J 12 | S/2003 J 14 | S/2003 J 15 | S/2003 J 16 | S/2003 J 17 | S/2003 J 18 | S/2003 J 19 | S/2003 J 23 |
| Yaou | Koskoriad an Heol |
