Смаленск

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Смаленск у 1912

Смаленск (па-расейску: Смоленск) — горад у Расіі, адміністрацыйны, прамысловы і культурны цэнтр Смаленскай вобласьці, мае тытул "Горад-Герой" (з 6 мая 1985 года), за савецкім часам быў узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені і ордэнам Леніна.

Горад разьмешчаны ў 419 км на захад – паўднёвы захад ад Масквы ў верхняй плыні Дняпра. Ён мае выгаднае геаграфічнае становiшча на шляху з Масквы ў Беларусь, Балтыю і іншыя краіны Цэнтральнай і Заходняй Еўропы.

Насельніцтва горада складае 319,3 тыс. чал. (2005).

Горад распасціраецца з захаду на ўсход на 25 км і з поўначы на поўдзень на 15 км. Яго тэрыторыя складае 166,35 км².

Мэр горада — Уладзіслаў Халецкi (з 11 сакавіка 2003).

[рэдагаваць] Гісторыя

Смаленск упершыню згадваецца ў летапісах у 863 г. Горад ляжаў на важным гандлёвым шляху "З варагаў у грэкі". Пазьней горад пачаў дачыненьні з Ганзейскім хаўрусам.

У 12 стагодзьдзі Смаленск стаў сталіцай самастойнага крывіцкага княства, у 1238 г. быў спалены мангола-татарамі.

З 1404 па 1514 г. горад быў у складзе Вялікага княства Літоўскага. З 1514 года увайшоў у склад Маскоўскай дзяржавы. У 1609-11 гадах быў вернуты Рэччу Паспалітай. З 1667 зноў у складзе Расійскай дзяржавы.

У 1812 Напалеон Банапарт захапіў горад на сваім шляху на Маскву.

У 1918 г. Смаленск быў абвешчаны часткай Беларускай Народнай Рэспублікі, у 1919 годзе тут была заснаваная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь. Ня гледзячы на гэты факт і дамінацыю этнічна беларускага насельніцтва, горад быў далучаны да РСФСР. Цягам 20 стагодзьдзя насельніцтва Смаленшчыны было цалкам русыфікаванае.

У Другой Сусьветнай вайне вакол гораду вяліся моцныя баі, з 1941 па 1943 горад знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй. Пасьля вайны савецкая ўлада дала гораду статус "Горад-герой".

Сьлядоў беларушчыны ў Смаленску амаль не засталося, хаця шматлікія факты сьведчаць пра захаваньне беларускае гістарычнае памяці смаленчукоў. У гэтай сувязі горад прэтэндаваў на асаблівы статус у г. зв. "Саюзе Расеі і Беларусі".