Міхал Эльвіра Андрыёлі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Андрыёлі, Міхал Эльвіра (2 лістапада 1836 – 23 жніўня 1895) — мастак, удзельнік вызваленчага руху на Беларусі і ў Літве.

Нарадзіўся ў Вільні ў сям'і настаўніка маляваньня, які паходзіў з Італіі. Пачатковую мастацкую адукацыю атрымаў у бацькі. Паводле жаданьня бацькоў паступіў на мэдычны факультэт Маскоўскага унівэрсытэта. Аднак прафэсія мэдыка яго не надта вабіла, і ў хуткім часе, пакінуўшы унівэрсытэт, ён паступіў у Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідзтва.

Пасьпяхова скончыўшы вучылішча, у 1857 годзе паехаў удасканальваць майстэрства ў Італію, вучыўся ў Рыме ў акадэміі сьв. Лукаша.

Вярнуўся на радзіму, працаваў у Вільні. Тут ён зьвязаўся з рэвалюцыйнымі коламі, прымкнуў да «чырвоных», удзельнічаў у паўстаньні 1863-1864 гадоў. Пасьля паразы паўстаньня быў арыштаваны, але з турмы ўцёк. Жыў у Парыжы і Лёндане. Там стварыў шмат графічных работ і ілюстрацый, у якіх паказаў падзеі 1863 году, што адбываліся на тэрыторыі Беларусі. Жывучы ў выгнаньні, мастак вельмі сумаваў па роднай зямлі, якая была крыніцай яго творчага натхненьня.

Ілюстрацыя да паэмы «Пан Тадэвуш» Адама Міцкевіча

У 1866 годзе Андрыёлі вярнуўся на радзіму, але быў схоплены царскімі жандарамі і сасланы ў Сыбір. Жыў у Вятцы, дзе стаў настаўнікам будучых расейскіх мастакоў Віктара і Апалінарыя Васьняцовых. У 1871 годзе Андрыёлі вярнуўся са ссылкі, але яму было забаронена жыць у Беларусі, і мастак пасяліўся ў Варшаве. Там працягваў мастацкую адукацыю ў школе Герсана, ілюстраваў часопіс «Кłоsу» («Каласы») і «Тygodnik ilustrowany» («Ілюстраваны штотыднёвік»). У 1883 – 1886 гадах працаваў у Парыжы. Толькі ў канцы жыцьця яму пашчасьціла на нейкі час вярнуцца на радзіму.

У сваіх жывапісных і графічных работах Андрыёлі часта зьвяртаўся да тых далёкіх часоў беларускай гісторыі, калі Вялікае княства Літоўскае яшчэ захоўвала сваю незалежнасьць. У 1880-я гады ён стварыў цыкл гістарычных ілюстрацый і эскізаў. Сярод іх «Сьмерць Кейстута», «Сутычка ліцьвінаў з крыжакамі», «Гусьляр», «Хрышчэнне ліцьвінаў», «Сьмерць Людзьвіка Нарбута каля Дубічаў», ілюстрацыі да «Конрада Валенрода» і «Пана Тадэвуша» Адама Міцкевіча, да твораў Я.Ходзькі, Уладзіслава Сыракомлі, Элізы Ажэшкі, Ю.Славацкага, Ю.Крашэўскага і іншых. Творы Андрыёлі, выкананыя пад уплывам рамантызму, вызначаюцца тэхнічнай лёгкасьцю, дакладнасьцю ў адлюстраваньні гістарычных падзей, багацьцем фантазіі. У многіх зь іх Андрыёлі пасьпяхова выкарыстоўваў фальклёрны я матывы.

Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў старонкі Гісторыя Беларусі. Асобы.