Выспы Ўоліс і Футуна

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.


(Сьцяг)	(Герб)

Нацыянальны дэвіз: няма

Афіцыйная мова француская, увэйская, футунская

Сталіца Мата-Уту

Найбуйнейшы горад Мата-Уту

Урад

Прэзыдэнт
Адміністратар

Замежная тэрыторыя
Жак Шырак
Ксаўер дэ Фюрст

Плошча
- Агульная
- % вады 211 месца ў сьвеце
274 км²
0

Насельніцтва
- Агульнае (2005)
- Шчыльнасьць 218 месца ў сьвеце
15.480
58,5/км²

СУП
- Агульны (2004)
- на душу насельніцтва 226 месца ў сьвеце
$ 60 мільёнаў
$ 3.800

Валюта Франк КФП (CFP)

Часавы пас
- улетку (UTC+12)
(UTC)

Незалежнасьць

Дзяржаўны гімн La Marseillaise

Аўтамабільны знак

Дамэн верхняга ўзроўню

.wf

Тэлефонны код +681

Выспы Ўоліс і Футуна, афіцыйная назва Тэрыторыя выспаў Уоліс і Футуна (па-француску: Territoire des Iles Wallis et Futuna) — выспы ў паўднёвай частцы Ціхага акіяну, на адлегласці каля 2/3 шляхі паміж Гаваямі і Новай Зэляндыяй. Зьяўляюцца замежнай тэрыторыяй Францыі.

[рэдагаваць] Гісторыя

Выспы былі адкрытыя галяндзкімі і брытанскімі мараплаўцамі ў 17 - 18 стагодзьдзі. Але першымі эўрапейцамі, якія пасяліліся тут, былі францускія місіянэры (1837). Яны навярталі мясцовае насельніцтва ў каталіцтва. 5 красавіка 1842 году, пасьля паўстаньня часткі мясцовага насельніцтва, місіянэры запатрабавалі абарону Францыі.

5 красавіка 1887, каралева Увэ (Uvea) з выспы Ўоліс падпісала дамову, якая афіцыйна ўсталёўвала францускі пратэктарат. 16 лютага 1888 году каралі Сыгавэ (Sigave) і Алё (Alo) з выспаў Футуна і Алёфі таксама падпісалі дамову, якая ўсталёўвала францускі пратэктарат. Выспы былі прынятыя пад кіраваньне францускай калёніяй на высьпе Новая Калядонія.

У 1917 годзе тры традыцыйных тэрыторыі, якія знаходзіліся пад кіраваньнем мясцовых каралёў былі анэсаваныя у Францыяй, і былі ператвораныя ў Калёнію Уоліс і Футуна, якая ўсё яшчэ была пад кіраваньнем Калёніі Новая Калядонія. У 1959 годзе жыхары выспаў прагаласавалі за тое, каб стаць Французскай замежнай тэрыторыяй з 1961, тым самым выходзячы з падначаленьня Новай Калядоніі.

[рэдагаваць] Палітыка

Тры традыцыйныя каралі абмежаваныя ў правах. Глава дзяржавы – прэзыдэнт Францыі Жак Шырак прадстаўлены Вярхоўным адміністратарам Ксаўерам дэ Фюрстам (з 18 студзеня 2005). Прэзыдэнт Тэрытарыяльнай Асамблеі Паталіёнэ Канімоа (з студзеня 2001). Кабінэт - Рада Тэрыторыі, які складаецца з трох каралёў і трох чальцоў кабінета, прызначаных Вярхоўным адміністратарам па прапанове Тэрытарыяльнай Асамблеі. Вярхоўны адміністратар прызначаецца Французскім прэзідэнтам па прапанове Францускага МЗС. Прэзыдэнет Тэрытарыяльнай Асамблеі абіраецца чальцамі Тэрытарыяльнай Асамблеі.

[рэдагаваць] Геаграфія

Уключаюць выспу Ўоліс (Ile Uvea), выспу Футуна (Ile Futuna), выспу Алёфі (Ile Alofi) і 20 малых выспачак. Даўжыня берагавой лініі 129 км. Абедзьве купы выспаў акружаныя рыфамі. Рэльеф вульканічнага паходжання, нізкія ўзгоркі. Максымальная вышыня (гара Сынгавэ - 765 мэтраў.

Клімат трапічны - гарачы дажджавы сэзон (лістапад - красавік), халодны сухі сэзон (травень - кастрычнік). Ападкаў 2.500 – 3.000 мм на год. Вільготнасьць 80%, сярэдняя тэмпература 26.6°C.

Назіраецца абязлесеньне у выніку бесперапыннага выкарыстаньня драўніны, як асноўнай крыніцы паліва. Засталіся толькі невялікія ўчасткі лясоў. З-за памяншэньня колькасьці лясоў гарыстая мясцовасьць выспы Футуна асабліва схільная да эрозіі. На высьпе Алёфі няма сталых паселішчаў з-за недахопу прэснай вады.

[рэдагаваць] Эканоміка

Тэрытарыяльныя воды - 12 марскіх міль, эканамічная зона - 200 марскіх міль.

Эканоміка абмежаваная традыцыйнымі відамі сельскай гаспадаркі. Землекарыстаньне (2001): ворныя землі - 5%, пасеўныя землі - 25%, іншае - 70%. 80% прыбыткаў атрымоўваецца ад земляробства – вырошчваньня какосавых арэхаў і гародніны, гадоўлі хатняга быдла – у большай частцы сьвіньняў, і рыбалоўства.

Каля 4% насельніцтва занята ва ўрадзе.

Прыбыткі паступаюць ад субсыдый Францускага ўраду, ліцэнзій на рыбалоўныя правы для Японіі і Паўднёвай Карэі, імпартных падаткаў і банкаўскіх трансфэраў працоўных-экспатрыянтаў з Новай Калядоніі.

На выспах існуе каля 120 км аўтадарог (выспа Ўоліс - 100 км, выспа Футуна - 20 км). Зь іх з пакрыцьцём - 16 км. (усё на высьпе Ўоліс), грунтавых - 104 км (выспа Ўоліс - 84 км, выспа Футуна - 20 км). Парты ці гавані ёсьць ў гарадох Мата-Утут і Ліва. Маецца два аэрапорты – адзін з ўзлётнай паласой з шчыльным пакрыцьцёў, другі з грунтавай ўзлётнай паласой.

[рэдагаваць] Дэмаграфія

Насельніцтва (ліпень 2004) – 15.880. Назіраецца ўстойлівая эміграцыя з выспаў Уоліс і Футуна на Новую Калядонію. Жыхары выспаў у асноўным палінэзійцы.