Alpen
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Der Artikel het e ist mehrdütige Titel. Für witteri Bedütige lueg Alpen (Begriffsklärung). |
D`Alpe (v. lat montes albes = "wißi Bärge". Au en Ursprung vom Keltische här isch möglich: "alb" = hoch, "alpa" = Gebirge) sin das gröschte und höchschte Gebirge vo Europa, an dem Frankrich, Italie, d' Schwiz, Dütschland, Liechteschtei, Österrich und Slowenie Aateil händ.
Si sin Klima- und Wasserscheide zwüsche Mittel- und Südeuropa. D' Alpe schließe nördlich vom Golf von Genua an de Apennin aa, umfasse im wite Boge nach Weschte d' Po-Ebeni, verzwige sich bim Lac du Bourget in Französische und Schwizerische Jura und ände nach 750 km westöstliche Erstreckig fächerförmig im Oste vor em westpannonische Berg- und Hügelland an der Donau bi Wien. Im Nordoste finde d'Alpe ihre Fortsetzig in de Karpate, im Südoste über de Karst in de Dinarische Bärge. Im Norde falle d Alpe allmählich zum dütschen Alpevorland ab. Im Süde isch der Abfall zur Poebene steiler. D Gesamtlängi vo de Alpe vo Genua bis Wien betrait etwa 1200 km, d Breiti 150-200 km, im Oste bis 300 km. D Gipfelhöhe in de bedütendste Gebirgsstöck lige meist zwüsche 3000 und 4300 m. Der höchsti Gipfel vo den Alpe isch der Mont Blanc mit 4808 m.