Yuvarlak solucanlar
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| ?Yuvarlak solucanlar | ||||
|---|---|---|---|---|
 |
||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||
|
||||
|
|
||||
|
Yuvarlak solucanlar (İpliksisolucanlar) ya da Nematodlar, yuvarlak yapıda, sayıca Dünya üzerinde en fazla bulunan omurgasız hayvan şubesidir.
Hayvan ve bitkilerde önemli zararlara neden olan birçok türü vardır. Yalancısölomları bulunur. Vücutları uzamış, silindirik, bilateral simetrilidir.
Dünya üzerinde çok değişik yaşam yerlerine uyum sağlamışlardır. Bazıları serbest, bazıları parazitik yaşar. Marin nematodları, hayvan parazitleri, insan parazitleri, karasal nematodlar olarak gruplandırılırlar.
Konu başlıkları |
[değiştir] Anatomi ve morfoloji
Yuvarlak solucanlar, anatomik ve morfolojik olarak basit yapılı canlılardır. Boyları 0,25 mm – 3 mm, çapları 1-20 µ arasında değişir. Yüksek yapılı hayvansal organizmaların sahip olduğu bazı sistemlere sahip değildirler. Ör. solunum, dolaşım ve iskelet sistemi yoktur. Sinir ve boşaltım sistemleri ise çok basit yapılı hücre gruplarından oluşmuştur. En gelişkin sistemleri sindirim ve üreme sistemidir.
[değiştir] Üreme
Üreme eşeyli olmakla beraber birçok türde besin konukçu varlığı ve çevre şartlarının uygun olduğu zamanlarda üreme partenogenetik (döllemsiz) olarak dişinin dişi birey içeren yumurta bırakması şeklinde olur. Böylece kısa sürede populasyonları artar. Erkekler populasyon içinde çok düşük oranda bulunurlar ve çevre şartlarının kötüleşmesiyle çiftleşirek diploit dayanıklı yumurtaların oluşmasını sağlarlar.
[değiştir] Beslenme
Bitki parazitleri, bitkilerin kılcal köklerinde ve kök-büyüme konisi (uç kısmı)nde styletlerini doku içerisine batırarak buradan bitki öz suyunu emerler. Nematod türüne ve yoğunluğuna bağlı olarak bitkilerde gelişme geriliği, solgunluk ve verimde azalmaya neden olurlar. Endoparazit, yarı-endo parazit ve ektoparazit olarak beslenirler. En zararlı grup, kök sistemine en çok zarar veren endoparazitlerdir Örn. kök-ur nematodları.
[değiştir] Hayat döngüsü
Yumurta , L1, L2, L3, L4 ve Ergin. Hayat döngüsü 25-30 gün içinde tamamlanır.
[değiştir] Ekolojik istekleri
Hemen hemen her iklimde varlık gösterebilirler. Varlıklarına gösterge olarak tarımın yapılıyor olması yeterlidir. Bitkinin yetişebildiği her çeşit toprakta yaşayabilir ve gelişebilirler, ancak hafif yapılı ve gözenekli topraklarda çoğalmaları daha hızlıdır. Nem isteği olarak ta yine bitki yetişebilecek minimum nemin varlığı yeterlidir. Ama bazı türlerde ortamda düşük nem içeren ortamlarda da hayatta kalabilecek dayanıklı formlara (dauer karva, kist ve yumurta paketi)sahiptirler.
Ziraai açıdan (bitki koruma bölümü olarak), inceleme alanına (tarım alanlarındaki) karasal nematodlar özelde de bitki paraziti nematodlar girmektedirler. Tarım alanlarından serbest yaşayan nematodlar ve bitki parazitleri birlikte bulundukları için bunların farklarının bilinmesi çok önemlidir ya da . Serbest yaşayan nematodlar toprak canlılığı açısından önemli işlevre sahip grupları içerirken, bitki parazitleri yoğunluk ve türe bağlı olarak bitkisel üretimi sınırlayıcı özellikleri vardır.
Serbest yaşayan (Sy) ve bitki paraziti (bp) nematod arasındaki fark oldukça basit ve barizdir: BP nematodlar stylet denen sindirim sisteminde ağza denk gelen, koyu renkli, sert, toplu iğne/çivi formunda bir organa sahiptirler; Sy nematodlarda ise “stylet yoktur”.
[değiştir] Mücadele
- Kültürel: Temiz toprak ve temiz üretim materyali en önemli kültürel önlemlerdir.
- Fiziksel: Bulaşık toprakların yaz aylarında 4-6 hafta solarizasyona tabi tutulması.
- Biyolojik: Henüz çok etkin bir biyolojik mücadele yöntemi uygulanmamaktadır.
- Kimyasal: Ekim öncesi ve ekim sonrası dönemde uygun olan nematisidlerden birinin kullanılması, bazen birden fazla uygulanmasıyla nematodların popülasyonları düşürülür.
