İl
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Konu başlıkları |
[değiştir] Tanım
İl, merkezi idarenin taşra birimlerinin en büyüğüdür; bir memleketin, bir vali tarafından idare edilen bölümlerinden her birine verilen addır. Merkezi idarede kanunların uygulanması, kamu düzeninin korunması ve kamu hizmetlerinin yürütülmesinde yerinden yönetim ilkesinin uygulanmasıdır.Kuruluş esasları kanunla belirtilen kamu tüzel kişisi.(anayasa)
[değiştir] Kuruluşu
Kamu hizmetlerinin durumuna, ekonomik şartlara ve coğrafi durumuna göre kurulan,
[değiştir] 1982 Anayasasında İl
Türkiye, merkezi idare kuruluşu bakımından; coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de kademe kademe bölümlere ayrılır (mad. 126).
[değiştir] İl İdaresinin Başı
İl genel idaresinin başı, validir.
[değiştir] Ademi Merkezi Yönetimde İllerde Kamu Kurumları
Bakanlıkların kuruluş kanunlarına göre illerde, lüzumu kadar teşkilat bulundurulur. Bu teşkilattan her birinin başında, il idare şube başkanları vardır. Bu şube başkanlarının emri altında çalışanlar, ilin ikinci derecede memurlarıdır. Başkanlıkları temsil eden şube başkanları valinin emri altında çalışırlar.
[değiştir] Temsil
Vali, ilde devletin ve hükumetin temsilcisi ve her bakanın ayrı ayrı her bakımdan mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır.(anayasa)
[değiştir] Sorumluluk
İlin genel idaresinden her bakana karşı ayrı ayrı sorumludur.(anayasa)
Valinin tayin ve tesbit ettiği işlerde, yeteri kadar vali muavini bulundurulur. Bunlar valinin olmadığı zamanlarda yerine vekalet ederler. İlin yazı işlerinin düzenlenip yürütülmesinden de sorumludurlar.
[değiştir] Tevsii Mezuniyet
İller yetki genişliği esasına dayalı olarak yönetilir.
[değiştir] İl Özel İdaresi
Ana madde: İl Özel İdaresi
*il özel idaresi kurulmuştur. İl özel idaresinin vazifeleri arasında, yol, köprü, geçit gibi yerlerin inşaat ve onarım işleri, elektrik, havagazı, su gibi kamu hizmetlerinin işletmeleri, özel sektöre ait fabrika ve tesislerin ruhsat müsaadesi işleri, tarım sektörünün geliştirilmesi gibi sosyal ve ekonomik mahiyetteki hizmetlerin millet faydasına geliştirilmesini sağlayıcı tedbirleri almak ve araştırmak, ilköğretim, mesleki ve teknik okullarla, hastaneleri hizmete açmak, il mallarını kamu yararına kullanmak sayılabilir.
[değiştir] İl özel idaresinin organları;
- vali,
- il genel meclisi ve
- il daimi encümenidir.
İl genel meclisinin üyeleri, beş yılda bir yapılan seçimlerle vazife alırlar. Valilerin tayini merkezden yapılır. İl genel meclisi, yılda bir defa olmak üzere genel kurul toplantısı yapar. Olağanüstü genel kurul toplantısı yapılabilmesi için İçişleri Bakanlığının izni gerekmektedir. Genel kurulun vazife ve yetkileri arasında, il bütçesini kabul etmek, kurum hizmetleri hakkında kararlar almak, hizmetler için gerekli finansman kaynaklarını tesbit etmek gibi hususlar sayılabilir.
[değiştir] İl daimi encümeni
, il genel meclisinin içinden seçilen dört üyeden meydana gelir. Vazife süreleri bir yıldıra İl bütçe tasarısını inceleyerek müzakere etmek, gider cetvellerinin bütçeye uygun olması halinde tasdik etmek, bütçedeki artırma ve eksiltmeleri müzakere etmek, bütçede tesbit edilen finansman kaynakları arasında aktarma yapmak, olağan dışı giderlerin kullanma durumlarını tesbit etmek, il idaresinin hizmetleri ile ilgili mütalaalarını genel meclise bildirmek gibi hususlar, il daimi encümeninin vazifeleri arasında yer almaktadır.
[değiştir] İl idare kurulu
, vali veya vali muavininin başkanlığı altında hukuk işleri müdürü, defterdar, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım, veteriner ile milli eğitim ve kültür müdürlüklerinden meydana gelir. İdari ve istişari nitelikte kararlar almağa yetkili kuruldur.
[değiştir] Osmanlı idari teşkilatı
Sultan İkinci Mahmud Han devrinde vilayet, kaza, nahiye olarak hiyerarşik bir yapı şeklinde değiştirilmiş, Cumhuriyet döneminde de aynı esas kabul edilmiştir. Bugün Türkiye'de il idari teşkilatı 81 ile, iller de kaza ve nahiyelere bölünmüştür.
[değiştir] Bölge İdareleri
Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla birden çok ili içine alan merkezi idare teşkilatı kurulabilir. Bu teşkilatın görev ve yetkileri, kanunla düzenlenir.
