استان
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
'اُستانیا ایالت یکی از واحدهای تقسیمات سیاسی کشوری است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام
استان کلمه ای هندواروپایی و هم ریشه با State در انگلیسی، Staat در آلمانی و Etátدر فرانسوی است. این کلمه همچنین پسوندیست بر نام تعدادی از کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی (قزاقستان، تاجیکستان ،ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، پاکستان و افغانستان) و به نام بسیاری از ایالات و نواحی کشورهای منطقه نیز پیوند خورده است. استان از ریشه «ایستادن» ( staticدر انگلیسی که مخالف dynamic معنی می شود) و معنای آن ایستادنگاه و مقر است.
[ویرایش] تقسیمات کشوری در ایران
در زمان حکومت رضا شاه پهلوی، در دی‌ماه 1316 خورشیدی دو قانون خاص به تصویب رسید و با تجدید سازمان اداری کشور، ایالات پیشین ایران جای خود را به استان‌ها داد. استان‌ها به شهرستانها و شهرستانها به بخش‌ها و دهستانها تقسیم شدند. هر استان، استاندار خود و هر شهرستان، فرماندار خود را داشت و این دو مدیر مستقیماً به وسیله شخص شاه گمارده می‌شدند.با وجود تغییرات جزئی فراوانی که از آن زمان تا کنون در تقسیمات کشور صورت گرفته، اساس تقسیمات کشور هم چنان قانون 1316 است. در حال حاضر دهستان از این واحدها حذف گردیده و تعداد استان های کشور به 31 رسیده است.
[ویرایش] حدود اختیارات استان
نظام های سیاسی بر مبنای میزان استقلالی که برای واحدهای جغرافیایی کوچکتر خود قائل می شوند به دو دسته فدرال و حکومت های مرکزی تقسیم می شوند. اغلب کشورهایی که دارای نظام سیاسی آزاد هستند مانند ایالات متحده، کانادا، آلمان، اسپانیا، سوئیس و هند اختیارات زیادی را در امور داخلی به دولت ها و مجالس ایالتی اعطا می کنند. فدرالیسم در کشورهای وسیع و صاحب زبان ها و فرهنگ های متفاوت می تواند عاملی برای حفظ وحدت کشور باشد.
اختیارات استان ها در ایران از مشروطه تاکنون بسیار ناچیز بوده و همین اختیارات جزئی نیز همواره به دلیل انتخاب مسئولان منطقه توسط دولت و نبود پارلمان های محلی دردست منصوبین حکومت مرکزی بوده است.
[ویرایش] منبع
مرشدی‌زاده، علی: روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی، تهران، نشر مرکز، 1380خ، ص 177.
| واحد تقسیمات کشوری ایران | مسئول | نهاد مربوطه |
|---|---|---|
| استان | استاندار | استانداری |
| شهرستان | فرماندار | فرمانداری |
| بخش | بخشدار | بخشداری |
| دهستان | دهدار | دهداری |
| شهر | شهردار | شهرداری |
| روستا | دهیار | دهیاری |
